अटोम्यान साम्राज्य वा उस्मानी साम्राज्य (उस्मानी तुर्क भाषा:دولت علیہ عثمانیہ "दौलत अलैहि उसमानिया") सन् १२९९निसें सन् १९२२ तक्क दूगु छगू मुस्मां सल्तनत ख। थ्व सल्तनतया पलिस्थामि, जुजु व सञ्चालक टर्क जातिया मनु ख। थःगु दक्ले प्रभावशाली ईले (१६गु निसें १७गु शताब्दीइ) थ्व सल़्तनत स्वंगु महादेशय् फैलेजुयाच्वन। थ्व देय्‌य् दक्षिण पूर्वी यूरोप, पश्चिमी एसिया व उत्तरी अफ्रिकाया यक्व थाय्‌ थ्व राज्यया अन्तर्गतय् लात। थ्व देय्‌या सीमाना पश्चिमय् जिब्राल्टर स्ट्रेट, पूर्वय् इरान व उत्तरय् अस्ट्रीयाया सीमाना, स्लोभाकिया व करीमया (आया यूक्रेन) निसें दक्षिणय् सूडान, सोमालिया व यमन तक्क थ्यं।

دولت عليه عثمانيه

Devlet-i Âliye-yi Osmâniyye

अटोम्यान साम्राज्य

साम्राज्य

१२९९ – १९२२
Flag Coat of arms
उत्तरार्ध ओटोम्यान ध्वाँय्‌ (१७९३) Coat of arms
Motto: دولت ابد مدت
Devlet-i Ebed-müddet
("द इटर्नल स्टेट")
म्ये: Ottoman imperial anthem
Location of Ottoman Empire
Location of Ottoman Empire
सन् १६३०या सिमाना, see: list of territories
राजधानी Söğüt (1299-1326)
Bursa (1326-1365)
Edirne (1365-1453)
Constantinople (Istanbul) (1453-1922)
41°00′N 29°00′E
भाषा(तः) ओटोम्यान टर्किश
Government Value specified for "government_type" does not comply
सुल्तान
 - 1281–1326 Osman I
 - 1918–1922 Mehmed VI
Grand Viziers
 - 1320-1331 Alaeddin Pasha
 - 1920-1922 Ahmed Tevfik Pasha
History
 - पलिस्था १२९९
क्षेत्रफल
 - 1680 १२,०००,००० km2
४,६३३,२२६ sq mi
जनसंख्या
 - 1856 est. ३५,३५०,००० 
 - 1906 est. २०,८८४,००० 
 - 1914 est. १८,५२०,००० 
 - 1919 est. १४,६२९,००० 
मुद्रा Akçe, Kuruş, Lira


इतिहास सम्पादन

उदय (सन् १२९९ -सन् १४५३) सम्पादन

सलाजक रुमया सल्तनतया पतन धुंका अनातूलियाय् केन्द्रिकृत शक्ति मन्त। शक्तिया कासा कथं थी-थी थासय् थी-थी चिधंगु राज्यतयेगु पलिस्था जूवन। थन्यागु चिधंगु राज्यतयेगु पलिस्था जुल। थथे पलिस्था जूगु राज्यत ग़ाज़ी अमारातया नामं नांजा। सन् १३०० तक्क बैजन्टाइन साम्राज्यया अधीनय् दूगु अनातूलिया १०गु ग़ाज़ी अमारातय् विभक्त जुल। थ्व हे अमिरातय् छगू पश्चिमी अनातूलियाय् छगू राज्य उस्मान प्रथमया जुयाच्वन। उस्मानया नामं हे थ्व राज्यया नां वःगु ख। सन् १२८१य् अर्तग़रल मदयेधुंका थ्व राज्य उस्मान प्रथमया ल्हातय् लावन। वय्‌कलं सन् १२९९इ सलजोक़ी सल़्तनतं स्वतन्त्रता घोषणा याना उस्मान प्रथमं उस्मानी साम्राज्यया जग दयेकल। उस्मान प्रथमं थ्व चिधंगु राज्यया सीमा बैजन्टाइन साम्राज्यया सीमा तक्क थ्यंकल व थःगु देय्‌या राजधानी बरसाय् हिलाछ्वल। उस्मान प्रथमयात तर्कतयेसं सिक्क मानेया। वय्‌कःया साम्राज्यया आधारय् हे वय्‌कः मदूगु छगू शताब्दीया दुने उस्मानी सल़्तनत पूर्वी भूमध्यसागर व बाल्कन क्षेत्र तक्क थ्यन। थ्व राज्यया सीमा फैलेजुइगु थ्व क्रम उस्मानया उत्तराधिकारीतयेसं नं निरन्तरता बिल। अथे जुसां सन् १४०२इ तेमुरलेनं अनातूलियाय् आक्रमण यात व उस्मानी सुल्तान बाएजीद प्रथम युद्ध बुया बन्दी जुल। थ्व धुंका उस्मान राज्यय् अस्थिरता श्रृजना जुल। बाल्कनया थेसालोनिनि, म्यासेडोनिया व कोसोभो थ्व राज्यं सन् १४०२इ बाया वन तर लिपा थ्व भूभाग मुराद २नं सन् १४३० व १४५०य् हानं साम्राज्यय् लाकल।

बाएजीद प्रथमया बन्दीकरण धुंका वःगु उस्मान साम्राज्यया अस्थिरता गृहयुद्धय् हिलावन। थ्व गृहयुद्ध सन् १४०२ निसें सन् १४१३ तक्क जुयाच्वन। थ्व युद्धय् बाएजीदयअ काय्‌पिंसं उत्तराधिकारीया नियुक्तिया विषयय्‌ थः-थः दथुइ ल्वात। थ्व साम्राज्यया ल्वापु बाएज़ीद प्रथमया काय्‌ मेहमेद प्रथम सम्राट जुइ धुंका क्वचाल। वय्‌कःया छये मेहमेद द कन्क्वेररं राज्य व राज्यया सामरिक शक्तियात पुर्नसंरचना याना थःगु न्हुगु संरचनाया दसु मे २९, सन् १४३१य् २१दँया उमेरय् कन्स्ट्यान्टिनोपोल त्याना क्यनादिल। कन्स्ट्यान्टिनोपोल त्यायेधुंका उस्मान साम्राज्यया राजधानी अन हे हिलाछ्वल। कन्स्ट्यान्टिनोपोल पूर्वी रोमन साम्राज्यया राजधानी जूगुलिं थ्व नगर त्यायेधुंका मेहमेद २नं थःगु नां केजर-इ-रुम (Kayser-i Rûm)य् हिलाछ्वल। थ्व नां प्राचीन रोमन साम्राज्यया आधिकारिक भाषा ल्याटिन भाषाया Caesar Romanus अर्थात रोमन जुजुया नामं तःगु ख। युरोपय् धाःसा व ईले उस्मान साम्राज्य छगू गैह्र युरोपेली मुस्मां साम्राज्यया रुपय् चित्रित जुयाच्वन। पूर्वी रोमन साम्राज्यया मू बासिन्दा यवनतयेसं व युरोपया मेमेगु शक्तितयेसं उस्मानतयेगु थ्व न्हुगु नांयात मानेमया। नापं, पूर्वी रोमन साम्राज्यया वास्तविक उत्तराधिकारीया रुपय् रुसी जारतयेसं थः जूगु अडान काल। थःयात रोमन साम्राज्यया वैधानिक उत्तराधिकारी साबित यायेत मेहमेदं पश्चिमी रोमन साम्राज्ययात नं थःगु अधीनय् यायेगु विचारं पश्चिमी रोमन साम्राज्यया राजधानी रोम केन्द्रित आक्रमण न्ह्यथन। सन् १४८०या जुलाई २८य् उस्मानी सेनां इटाली प्रायद्वीपया ओट्रान्टो व अपोलया नगर थःगु अधीनय् लाकल। सन् १४८१या मे ३ खुनु मेहमेद मदेये धुंका इटाली कब्जा यायेगु थःगु योजना क्वचायेकल।

विकास (सन् १४५३ -सन् १६८३) सम्पादन

उस्मानी इतिहासय् थ्व समय निगु थी-थी भागय् बायेछिं:

  • सन् १५६६ तक्कया आर्थिक, भौगोलिक व सामाजिक वृद्धिया युग
  • सन् १५६६ धुंकाया छगू राजनैतिक व सामरिक अप्रगतिया युग

लिधंसा सम्पादन

स्वयादिसँ सम्पादन