कन्फ्युसियसवाद

कन्फ्युसियसवाद वा रुइवाद, प्राचीन चीनय् विकशित जूगु छगू नैतिक व दार्शनिक व्यवस्था ख। थुकियात धर्म धकाः नं नालेगु या, गुकियात चिनिया दार्शनिक कन्फ्युसियस (५५१-४७९ इपू)या शिक्षाया आधारय् विकशित जूगु धकाः कायेगु या। कन्फ्युसियसवादया उत्पत्ति छगू "नैतिक-सामाजिक-राजनैतिक शिक्षा"या रुपय् वसन्त व शरद कालय् जूगु ख। लिपा, हान साम्राज्यय् थ्व शिक्षाय् आध्यात्मिक व ब्रम्हाण्डीय तत्त्व दुथ्यायेगु ज्या जुल। चीनय् चिन राजवंश धुंका चिनिया विधिवाद (Chinese legalism)या आधिकारिक परित्याग जुइधुंका, कन्फ्युसियसवाद हानतेगु आधिकारिक राज्य विचारधारा जूवन। तर, हान राजवंश धुंका आपालं चिनिया सम्राटतेसं विधिवाद व कन्फ्युसियसवादया मिस्रणयात थःगु शासकीय सिद्धान्तया रुपय् पलिस्था यात। हान साम्राज्यया २गू शदीया पतन धुंका चीनय् बुद्ध धर्म व ताओ धर्मया मोक्षवादी विचारधारा मू वैचारिक सिद्धान्तया रुपय् दयावल।

Temple of Confucius of Jiangyin, Wuxi, Jiangsu. This is a wénmiào (文庙), that is to say a temple where Confucius is worshiped as Wéndì (文帝), "Culture Emperor", "God Making Culture Thrive".

Gates of the wenmiao of Datong, Shanxi.

कन्फ्युसियसवादया पूनर्जागरण लिपा ताङ्ग राजवंशया ईलय् जुल। लिपांगु ताङ्ग ईलय् कन्फ्युसियसवादं बुद्ध धर्म व ताओ धर्मया थीथी पक्षया अनुशरण यासें नव-कन्फ्युसियसवादया रुपय् प्रस्तुत जुल। थ्व नव-उर्जाया आधारय् सोङ्ग राजवंशय् शाही परिक्षा (imperial exams)या जग दयेकल व विज्ञ-अधिकारी(scholar-officials)तेगु मूलभूत सिद्धान्त निर्माण यात। सन् १९०५स चीनय् परिक्षा व्यवस्था क्वचायेके धुंका आधिकारिक कन्फ्युसियसवादया राज्य स्तरय् अन्त्य जुल। २०गू शदीया न्हूगु तजिलजि ज्याझ्वः (New Culture Movement)या विज्ञतेसं कन्फ्युसियसवादयात चीनया कमजोरीया कारण धका दोषारोपन यात। इमिसं मनूतेगु स्वता सिद्धान्त (Three Principles of the People)या आधारय् गणतन्त्र चीन व लिपा माओवादया आधारय् जनवादी गणतन्त्र चीनया पलिस्था यात। २०गू शदीया लिपांगु इलय् छुं विज्ञयेसं कन्फ्युसियसवादयात पूर्वी एसियाया अर्थतन्त्रया विकासया सूत्रधारया रुपय् चित्रित यायेधुंका थ्व विचाः हानं लोकंह्वाःगु दु।