केम्पे गौडा प्रथम

केम्पे गौडा प्रथम वा हिरिय केम्पे गौडा दक्षिण भारतया विजयनगर साम्राज्यया छम्ह सामन्त ख। वय्‌कलं थःगु शासनकालय् सन् १५३७स बंगलूरु नगर पलिस्था यानादिल। नापं, नगरया प्यखें किल्ला दयेका छगू सामरिक दृष्टिकोणं सबल नगर दयेकादिल। वय्‌कलं थ्व नगरय् बनय्‌ज्यामि, शिल्पी, बुंज्यामि आदितेसं अपुइकः थःगु ज्या यायेछिंगु वातावरण दयेकादिल। थ्व रुपय् वय्‌कःया ज्या नेपाःया गुणकामदेवया येँया पलिस्था थें हे च्वं। नापं, प्रचलित बाखँनय्, गुणकामदेवयात थें हे केम्पे गौडायात नं कान्ति वा लक्ष्मी देवी म्हगसय् म्हंगु धैगु खं कनातःगु दु।

केम्पे गौडा प्रथम
यलहंक नाडुया सामन्त
बूगु	हिरिय केम्पे गौडा जुन २७, सन् १५१० Magadi
मदूगु	सन् १५६९
प्रसिद्धि	बंगलूरु नगरया पलिस्थामि
पूर्वाधिकारी	केम्पञ्जे गौडा
उत्तराधिकारी	गिद्दे गौडा

बंगलूरुया पलिस्था

बंगलूरु दूगु थाय्‌ दक्षिण भारतया केन्द्रय् ला। केम्पेगौडां थ्व थासय् नगर दयेकेत विजयनगर साम्राज्यनाप सहलह याःगु व ग्वहालिया रुपय् विजयनगर साम्राज्यं वय्‌कःयात विजयनगर साम्राज्यं छुं होबलि (प्रशासनिक इकाइ) नगर निर्माणया निंतिं ब्युगु खं इतिहासय् च्वयातःगु दु। वय्‌कःयात ब्युगु होबलि थ्व कथं दु-

1. कसबा हळॆ बॆंगळूरु
2. वर्तूरु होबळि
3. यलहंकनाडु
4. बेगूरु होबळि
5. हलसूरु होबळि
6. तॆंगर (कॆंगेरि) होबळि
7. तलघट्टपुर होबळि
8. जिगणि होबळि
9. कुंबळगोडु होबळि
10. कन्नेल्लि होबळि
11. बाणावर होबळि
12. हॆसरुघट्ट होबळि

थ्व थासय् वय्‌कलं प्यखें पखाः थनाः छगू किल्ला (बेंगलूरु कोटे वा ಬೆಂಗಳೂರು ಕೋಟೆ) व नगर (बेंगलूरु पेटे वा ಬೆಂಗಳೂರು ಪೇಟೆ) पलिस्था यानादिल। किल्लाय् वय्‌कःया परिवार, देगः, ल्वाभः आदिया थाय्‌ दयेकादिल धाःसा नगर दुने थीथी थासय् थीथी बनय्‌ज्याया केन्द्र दयेकादिल। बेंगलूरु पेटे हे परिमार्जित जुयावसें वर्तमान बंगलूरु नगरया रुप कयावःगु ख। थ्व नगरय् अबिलय् दुने वयेत व पिने वनेत थीथी ध्वखा दयेकादिल। नगरया पःखाः थनाच्वंबिलय् केम्पे गौडाया भौमचा मदया वंगु व वय्‌कः मदूगु थासय् कोरमङ्गला धाःगु देगः दयेकादिल। थ्व हे कोरमङ्गला थौंया बेंगलूरु नगरया छगू भिंगु त्वाया रुपय् विकशित जूगु दु।

बेंगलूरु पेटय् निता मू लं दयेकातलः- पूर्व-पश्चिम जुइगु चिकापेट लं व उत्तर-दक्षिण जुइगु दोद्दापेट लं, थ्व निता लं दोद्दापेट चुकय् (वर्तमान एवेन्यु रोडय्) नापलाः। थ्व हे बेङ्गलूरुया केन्द्र ख। पेटे नगरय् वये-वनेतः प्यता मू द्वार पूर्वय् हलसूरु द्वार, पश्चिमय् सोडेकोप्प द्वार, उत्तरय् यलहंक द्वार व दक्षिणय् आनॆकल् द्वार दयेकादिल धाःसा मेमेगु न्याता द्वार- वर्तूरु द्वार, सर्जापुरया द्वार, कॆंगेरि द्वार, यशवंतपुरया द्वार व कानकानहळ्ळि(कनकपुर) द्वार नं दयेकादिल। अबिलय्‌या पेटेय् दयेकातःगु संरचना वर्तमान बंगलूरुइ क्वसं च्वःगु थासय् दु-

• एवेन्यु रोद क्रसिङ्गय् केम्पेगौडां दयेकातःगु हनुमान देगः दु
• बंगलूरु किल्ला पश्चिमय् "बिन्नी मिल" दूगु थासं पूर्वय् अल्सुर पुलिस स्तेसन तक्क व उत्तरय् अञ्जनेया देगः दूगु थासं दक्षिणय् शिवशंकर सर्कल तक्क थ्यं
• मू लं पूर्वय् वर्तमान सुनक्काल्पेत सर्कल निसें गुडशेद रोड तक्क थ्यं। थ्व लंयात वर्तमानय् ओल्द तालुक कचेरी रोद धाइ।
• पेटया मू लं उत्तरय् एवेन्यु रोड (दोद्दापेट रोड) निसें दक्षिणय् कृष्ण राजेन्द्र रोड तक्क थ्यं

अबिलय्‌या नगरय् मनूत च्वनेत थीथी थाय् दयेकातलः। दसु- बर्म्हुतेगु निंतिं अग्राहार दयेकिगु ज्या जुल। नापं, थीथी ज्याया थीथी थासय् बजाः दयेकातल दसु- थरागुपेट-जाकि, बुबः आदिया बजाह्< बालेपेट-चुरा व बाजंतेगु बजाः, चिक्कापेट व नागर्थपेट वसः व कापःया बजाह्, बलापुरपेट व गनिगरपेट चिकं दयेकिगु साः व चिकं दयेकिपिं गनिगा तेगु बजाः, तिगालारापेट-स्वां मीगु मालीतेगु बजाः, कब्बनपेट-कापः दयेकिपिं देवंग जातिया मनूतेगु बजाः।

नगरय् लः मुंकातयेत थीथी पुखु (कन्नड भासय् "केरे") दयेकीगु ज्या जुल। थ्व नगरया मू पुखूलि छुं थ्व कथं दु-

• नगरया दुनेया चक्रया पुखुलि केम्पे गओडा अग्रहार, सिद्धिकट्टे, सम्पांगी (Sampangi), धर्मबुद्धि (Dharmambudhi), केम्पम्‌बुद्धि केरे (Kempambudhi kere), व करनजी (Karanji) ला।
• नगरया पिनेया चक्रया पुखुलि येदियुर (Yediyur), चेन्नम्मा (Chennamma), मवल्लि (Mavalli), अक्कि तिमन्ना हल्लि (Akki Thimmana halli), जक्कराय केरे (Jakkaraya kere) आदि ला। थुकिया आपालं पुखु नगर विकासया झ्वलय् अतिक्रमण जुइ धुंकूगु दु।
• नगरया मू देगलय् गवि गङ्गाधरेश्वर देगः (Gavi Gangadhareshwara Temple), नन्दि देगः (Nandi वा Bull Temple) (Basavanna), डोड़ा गणपति (Dodda Ganapathi), करनजी अञ्जनेय (Karanji Anjaneya), अल्सुर सोमेश्वर (Ulsoor Someswara), कोरमङ्गला लक्ष्मी, महाकाली, वीरभद्र, विनायक, कालभैरव आदि ला।

स्वयादिसँ

• कर्नाटक
• बंगलूरु