गोवा
गोवा भारतयागु छगु राज्य खः। गोवा भारतौ क्षेत्रफलया दृष्टीं दकलय् चिधंगु व जनसंख्या कथं प्यंगूगु दकलय् चिधंगु (सिक्कीम, मिजोरम व अरुणाचल प्रदेश धुंका) राज्य ख। थ्व राज्य भारतया पश्चिम सिथय् ला। थ्व राज्यया उत्तरय् महाराष्ट्र, पूर्व व दक्षिणय् कर्नाटक, व पश्चिमय् अरबी समुद्र ला। मार्च ११ १९९३ खुनु गोवायात स्वतंत्र राज्यया दर्जा दत। पणजी शहर गोवाया राजधानी व राज्यया दकलय् तःधंगु शहर ख। वास्को दे गामा व पोर्तुगिजतेगु ऐतिहासिक प्रभाव दूगु मडगांव थनया मेगु महत्त्वपूर्ण नगर ख। इस्वीया झिन्न्यागु शदीइ पोर्चुगिजत बनय्ज्याया निंतिं गोवाय् थ्यंगु ख। व धुंका थ्व थाय् इमिसं थःगु अधीनय् तयातल। सन् १९६१स भारतं गोवायात मुक्त याना थनया ४५० दँया पोर्चुगिज शासन सिधयेकल।
| गोवा | |
|---|---|
| — State — | |
 |
|
 |
|
| Coordinates (पणजी): 15°29′56″N 73°49′40″E / 15.49889°N 73.82778°ECoordinates: 15°29′56″N 73°49′40″E / 15.49889°N 73.82778°E | |
| देय् |  India |
| Established | 30 May 1987 |
| Capital | Panaji |
| Largest city | Vasco da Gama |
| Districts | 2 |
| Government | |
| - Governor | Bharat Vir Wanchoo |
| - Chief Minister | Manohar Parrikar (BJP) |
| - Legislature | Unicameral (40 seats) |
| - Parliamentary constituency | 2 |
| - High Court | Bombay High Court - Panaji, Goa Bench |
| Area | |
| - Total | ३,७०२ km2 (१,४२९.४ sq mi) |
| Area rank | 28th |
| Population (2011) | |
| - Total | १,४५७,७२३ |
| - Rank | 25th |
| - Density | ३९३.८/km2 (१,०१९.९/sq mi) |
| Time zone | IST (UTC+05:30) |
| ISO 3166 code | IN-GA |
| HDI |  0.779 (high) |
| HDI rank | 3rd (2005) |
| Literacy | 87% (3rd) |
| Official languages | Konkani |
| Website | www.goa.gov.in |
| ^* Konkani is the sole official language but Marathi is also allowed to be used for any or all official purposes.[१][२][३] | |
थ्व थाय् थःगु हिसिया निंतिं नांजा व थन यक्व देशी, परदेशी पर्यटक वइगु या।
भूगोल
सम्पादनथ्व राज्यया मू झ्वालाय् केसरवल झ्वाला, अर्वलम झ्वाला, दुधसागर झ्वाला आदि ला। गोवाय् निगु जिल्ला दु- उत्तर गोवा व दक्षिण गोवा। गोवाय् १२ तालुका दु। थनया तालुकात थ्व कथं दु-
- फोंडा (Ponda)
- सत्तरी
- सासष्टी
- मुरगाव (Mormugao)
- तिसवाडी
- डिचोली (Bicholim)
- सांगे (Senguem)
- काणकोण (Canacona)
- केपे (Quepem)
- पेडणे (Pernem)
- बार्देश (Bardes)
- धारबांदोडा
थ्व राज्यया मू समुद्रतट कोलवा (Colva), दोना पावला (Dona Paula), मिरामार (Miramar), कळंगुट (Calangute), हणजुणे (Anjuna) पाळोळे (Polem), वागातोर (Vegator), हरमल, आगोंद आदि ख।
संस्कृति
सम्पादनथ्व राज्यया मू नसा गोआनी व कोंकणी ख। गोवानीइ बिबिन्का, गोभी पुलाव, क्रैब करी, एग विंडालू, फिश केक, मछली गाशी, फिश मोइली, गोअन फिश करी, गोअन मटन करी, मैकेरल मसाला, राइस चपाती, सन्नास, स्वीट पोटैटो खीर, टोमैटो कोकोनट सूप, सहजन के फूल के कटलेट, मोएरा प्लैन्टेन क्रोक्वेट, तिवाल आदि नसा लाः धाःसा कोंकणीइ तेन्दंली भाजी, गोज्जू, गराडुड्डे पायस, मूंगा दालिटोइ, एनागायी, मूंगा मोड़े रंदायी, मूंगा सारु, सुंगात फ्राई आदि नसा ला।
थ्व राज्यया प्याखँय् खोल, झागोर, दकनी, धक्तो, षिग्मो, तलगडि, टोंगमेल, मूसल खेल, कोर्रिडिंबो आदु आदि ला।
जनसंख्या
सम्पादनसन् २०११स जनगणना कथं थ्व राज्यया जिल्ला, तालुका व ग्रामीण जनसंख्या थ्व कथं दु-
| राज्य कोद | जिल्ला कोद | तालुका कोद | प्रशासनिक इकाइ | राज्य/जिल्ला | तालुका | सकल गां | ग्रामीण जनसंख्या | सकल ग्रामीण मिजं | सकल ग्रामीण मिसा |
| ३० | ० | ० | राज्य | गोवा | ३२० | ५५१७३१ | २७५४३६ | २७६२९५ | |
| ३० | ५८५ | ० | जिल्ला | उत्तर गोवा | १८८ | ३२४९२७ | १६३९०८ | १६१०१९ | |
| ३० | ५८५ | ५६०९ | तहसील | पेडणे | २३ | ४५६८१ | २३४५० | २२२३१ | |
| ३० | ५८५ | ५६१० | तहसील | बार्देझ | २८ | ७४३२१ | ३७१९१ | ३७१३० | |
| ३० | ५८५ | ५६११ | तहसील | तिसवाडी | २२ | ३७५४९ | १८४५९ | १९०९० | |
| ३० | ५८५ | ५६१२ | तहसील | बिचोली | २२ | ५५७७५ | २८२६० | २७५१५ | |
| ३० | ५८५ | ५६१३ | तहसील | सत्तरी | ७१ | ४९४२२ | २५०६९ | २४३५३ | |
| ३० | ५८५ | ५६१४ | तहसील | फोंडा | २२ | ६२१७९ | ३१४७९ | ३०७०० | |
| ३० | ५८६ | ० | जिल्ला | दक्षिण गोवा | १३२ | २२६८०४ | १११५२८ | ११५२७६ | |
| ३० | ५८६ | ५६१५ | तहसील | मुरगांव | १० | २२२३२ | १११३१ | १११०१ | |
| ३० | ५८६ | ५६१६ | तहसील | सालसेत | ३५ | ८२००० | ३९०९९ | ४२९०१ | |
| ३० | ५८६ | ५६१७ | तहसील | केपें | ३५ | ३६२३४ | १८१५१ | १८०८३ | |
| ३० | ५८६ | ५६१८ | तहसील | सांगें | ४५ | ५३६०० | २६९०९ | २६६९१ | |
| ३० | ५८६ | ५६१९ | तहसील | काणकोण | ७ | ३२७३८ | १६२३८ | १६५०० |
लिधंसा
सम्पादन- ↑ Goa. Commissioner Linguistic Minorities, 42nd Report, July 2003 to June 2004. National Commissioner Linguistic Minorities. 17 July 2007 कथं। “Konkani is the only official language of the state. There actually is no second official language. However, as per notification, Marathi will be used for the purpose of reply by the Government whenever communications are received in that language.”
- ↑ UNI. "Marathi vs Konkani debate continues in Goa", rediff.com, Rediff.com India Limited, 30 May 2007. Retrieved on 17 July 2007.
- ↑ Government of Goa. About Goa. goa.gov.in. Goa Government. “At present, Marathi and Konkani are two major languages of Goa.”
स्वयादिसँ
सम्पादन| विकिमिडिया मंका य् थ्व विषय नाप स्वापु दुगु मिडिया दु: Goa |