जः

ज: छगू प्रकारया उर्जा ख। थ्व उर्जाया ग्वहालिं प्राणीतेसं स्वेफै। जःयात वैज्ञानिक रुपय् खनेदइगु जः वा खनेदइगु विकिरण धकाः नं म्हसीकिगु या। वैज्ञानिक रुपं, जः धयागु मनूया मिखां थुइके फइगु विद्युत चुम्बकीय विकिरण खः। खनेदइगु जः धाःसा जः वर्णय् दुने सामान्यतया ४००–७०० न्यानोमिटर (एनएम)या तरङ्गहाकः वा ७५०–४२० टेराहर्ट्जया आवृत्तिइ ला। खनेदइगु जः इन्फ्रारेड (ताःहाकःगु तरङ्ग हाकः व म्हो आवृत्ति दूगु) व अल्ट्राभायोलेट (चीधंगु तरङ्ग हाकः व अप्व आवृत्ति दूगु)या दथुइ ला।

जः

भौतिक शास्त्रय् "जः" खँग्वः अप्व व्यापक रुपं छुं नं तरङ्गया विद्युत चुम्बकीय विकिरणयात थुइकेत छ्येलीगु या। थ्व अर्थय् गामा रे, एक्स-रे , माइक्रोवेभ व रेडियो तरंग नं जः ख। जःया प्राथमिक गुण तीव्रता, प्रसारण दिशा, आवृत्ति वा तरङ्ग हाकः वर्ण (स्पेक्ट्रम), व ध्रुवीकरण ख। भ्याकुमय् थुकिया गति २९९,७९२,४५८ m/s जुइ। थ्व गति प्रकृतिया मूलभूत स्थिरांकय् छगू ख। दक्वं प्रकारया विद्युत चुम्बकीय विकिरण थें, खनेदइगु जः फोतोन धाःगु द्रव्यमानहीन प्राथमिक कणं प्रसारित जुइ गुकिलिं विद्युत चुम्बकीय क्षेत्रया क्वान्टा (छगू इकाइ) प्रतिनिधित्व याइ। फोतोनयात तरंग व कण निगुलिंया रुपय् विश्लेषण यायेछिं। जःया अध्ययन आधुनिक भौतिक शास्त्रय् छगू महत्वपूर्ण अनुसन्धान क्षेत्र ख।

पृथ्वीइ प्राकृतिक जःया मू स्रोत सुर्द्यः खः। ऐतिहासिक रुपं, मनुतेगु निंतिं जःया मेगु महत्वपूर्ण स्रोत मि जुयाच्वंगु दु, मि प्राचीन ई निसें आधुनिक ई तक मनूया तजिलजिइ छ्येलातःगु छगू जःया स्रोत ख। बिजुलिया मत व पावर सिस्टमया विकासलिसें बिजुलिया मत प्रभावकारी रुपं जःया निंतिं मिया थाय् काःगु दु।

खँग्वःया खँ

जः खँग्वः छ्यला यक्व जःनाप स्वापू दूगु खँग्वःत दयेकातःगु दु। दसु-छ्वालुजः वा लःजः (Mirage),तुयुजः (साधारन जः), चजः, दुजः (दुनं थुयावःगु भाव), पिजः (पिनेया जः), मूजः(म्हया जः), लिजः (Reflection), लूज (Dawn)

अप्तिक्स

जः, व जः व पदार्थया अन्तरक्रियाया अध्ययनयात अप्टिक्स वा अप्तिक्स धाइ । लायेलामा व अरोरा बोरेलिस थें न्याःगु जःया झाकाया अवलोकन व अध्ययनं जःया प्रकृतिया बारेय् यक्व खँ कनि।

पारदर्शी (transparent) बस्तुं जःयात प्रसारण याये बाय् वने बी। उकिया विपरीत अपारदर्शी वस्तुं जःयात थःया माध्यमं प्रसारण याइमखु व बरु थःत प्राप्त जूगु जःयात प्रतिबिम्बित याइ वा सोसे याइ। अप्व वस्तुतेसं स्पेक्युलर रुपय् जःयात प्रतिबिम्बित याइमखु वा प्रसारण याइमखु व छुं हद तक दुहां वइगु जःयात तितरबितर याइ, गुकियात झःझः (ग्लोसिनेस, glossiness) धाइ। भःया स्केतेरेन्स (scatterance) प्रतिबिम्बित भःया सतहया रफनेस (roughness)या कारणं जुइ , व आन्तरिक स्केतेरेन्स वस्तु दुनेया कण व माध्यम दथुइ अपवर्तन सूचकांक (refractive index )या अन्तरया कारणं जुइ। पारदर्शी वस्तु थें म्हो-पारदर्शी (translucent) वस्तुं नं जःयात प्रसारण याइ, तर म्हो-पारदर्शी वस्तुं नं आन्तरिक स्केतेरेन्सया माध्यमं निश्चित तरङ्ग हाकलय् जःयात तितरबितर याइ।

स्वयादिसँ

• सूर्द्य
• भौतिक शास्त्र