टोङ्गा

टोङ्गा, तोङ्गा, तोंगा वा टोंगा आधिकारिक रुपय् टोंगाया राज्य ( टोङ्गा भासय् :Puleʻanga Fakatuʻi ʻo Tonga) पोलिनेसियाया छगू टापु देय् ख। थ्व देय् ओसियानियाया छगू ब्व ख। थ्व देसय् १७१ टापु दु – गुकिलि ४५ टापुइ मनुत च्वनि। थुकिया कुल सतह क्षेत्रफल करिब ७५० किमि ^२ (२९० वर्ग माइल) दु, दक्षिणी प्रशान्त महासागरय् ७,००,००० किमि ^२ (२७०,००० वर्ग माइल) स्वया अप्व क्षेत्रया लखय् थ्व टापूत दयाच्वंगु दु । सन् २०२१या जोनसनया ट्रिब्यूनया कथं टोंगाया जनसंख्या १०४,४९४ दु गुकिलि ७०% मनुत मू टापु टोंगा तापुइ च्वनि। थ्व देय् करिब ८०० किमि (५०० माइल) उत्तर-दक्षिणय् न्यनाच्वंगु दु। थ्व देय्‌या उत्तरपश्चिमय् फिजी व वालिस व फुटुना (फ्रान्स), उत्तरपूर्वय् सामोआ , पश्चिमय् न्यू क्यालेडोनिया (फ्रान्स) व भानुआतु, पूर्वय् निउए (दकलय् सत्तिगु विदेशी भूभाग), व केर्मादेक (न्युजिल्यान्द) दक्षिणपश्चिमय् दु। टोंगा न्युजिल्याण्डया उत्तरी टापुं करिब १,८०० किमि (१,१०० माइल) तापाक्क ला।

Puleʻanga Fakatuʻi ʻo Tonga
Kingdom of Tonga

ध्वांय राष्ट्रीय चिं
म्ये: Ko e fasi ʻo e tuʻi ʻo e ʻOtu Tonga
Tongaयागु नक्सा
राजधानी	Nukuʻalofa 21°08′S 175°12′W
तधंगु सहर	Nukuʻalofa
औपचारिक भाय	Tongan, English
सरकार	Monarchy
- King	George Tupou V
- Prime Minister	Dr. Feleti Sevele
Monarchy
- Independence	4 June 1970, from British protectorate status
क्षेत्रफल
- फुकं	748 किमि² (186th)
	(289 वर्ग माइल)
- लयागु प्रतिशत (%)	4
जनसंख्या
- July 2005 एस्टिमेटेड	102,000 (194th)
- जनघनत्व	153/किमि² (67th1) (396/वर्ग माइल)
कुल ग्राहस्थ उत्पादन (पि पि पि)	2005 एस्टिमेट
- फुकं	$817 million (167th)
- प्रति छ्यं	$7,984 (76th)
मुद्रा	Paʻanga (TOP)
ई क्षेत्र	(UTC+13)
- वर्खा (DST)	(UTC+13)
इन्टरनेट TLD	.to
कलिंग कोड	+676
1 based on 2005 figures.

टोंगाय् मनू बस्तीया पलिस्था करिब २,५०० दँ न्ह्यः लापिता सभ्यतां यात। इपिं पोलिनेसियामि मनूत खः व इमिसं बुलुहुँ छगू विशिष्ट व बल्लाःगु जातीय पहिचान, भाषा , व संस्कृतिया विकास यात। थ्व हे लहना टोङ्गाय् परिणत जुल। इमिसं दक्षिण प्रशान्त महासागरय् याकनं हे छगू शक्तिशाली आधार स्थापित यात, व टोंगाया विस्तार जूगु थ्व ईयात तुइ टोंगा साम्राज्यया नामं म्हसीकिगु या। न्हापांम्ह टोंगाया जुजु , ʻAhoʻeitu , या शासनं टोंगा छगू क्षेत्रीय शक्तिया कथं दयावल। थ्व छगू थालासोक्रेसी (समुद्री साम्राज्य) ख गुकिलिं प्रशान्त महासागरया अभूतपूर्व क्षेत्रयात त्याकाः नियन्त्रण यात। सोलोमन टापुया छुं भाग व पश्चिमय् च्वंगु मुक्कं न्यू क्यालेडोनिया व फिजीं सामोआ व निउए व पूर्वय् आधुनिक फ्रान्सेली पोलिनेसियाया छुं भाग तकं थ्व साम्राज्य थ्यन। तुइ टोंगा प्रशान्त महासागरय् आर्थिक, जातीय व सांस्कृतिक प्रभावया निंतिं नांजाल, गुगु १३गु शताब्दीया सामोआ क्रान्ति व युरोपियनतेसं सन् १६१६इ थ्व टापुत लुइकेधुंका नं बल्लाक दयाच्वन।

सन् १९०० निसें १९७० तक्क टोंगायात बेलायती संरक्षित राज्यया दर्जा दत । बेलायतं टोंगाया विदेश मामिला मित्र सन्धिया अन्तर्गत स्वल , तर टोंगां गबलें नं छुं नं विदेशी शक्तियात थःगु सार्वभौमिकता मत्वःतु। सन् २०१०य् टोंगां थःगु परम्परागत निरपेक्ष राजतन्त्रं निर्णायक पलाः ल्ह्वनाः अर्ध-संवैधानिक राजतन्त्र दयेकल। थ्व पलाः विधायी सुधारं न्हापांगु आंशिक प्रतिनिधि निर्वाचनया लँपु चायेकेधुंकाः न्ह्याकूगु खः।

टोंगा राष्ट्रमंडल , संयुक्त राष्ट्र संघ , प्रशान्त टापु फोरम, व चिधंगु टापु राज्यया गठबन्धनया दुजः ख ।