टोङ्गा, तोङ्गा, तोंगा वा टोंगा आधिकारिक रुपय् टोंगाया राज्य ( टोङ्गा भासय् :Puleʻanga Fakatuʻi ʻo Tonga) पोलिनेसियाया छगू टापु देय् ख। थ्व देय् ओसियानियाया छगू ब्व ख। थ्व देसय् १७१ टापु दु – गुकिलि ४५ टापुइ मनुत च्वनि। थुकिया कुल सतह क्षेत्रफल करिब ७५० किमि (२९० वर्ग माइल) दु, दक्षिणी प्रशान्त महासागरय् ७,००,००० किमि (२७०,००० वर्ग माइल) स्वया अप्व क्षेत्रया लखय् थ्व टापूत दयाच्वंगु दु । सन् २०२१या जोनसनया ट्रिब्यूनया कथं टोंगाया जनसंख्या १०४,४९४ दु गुकिलि ७०% मनुत मू टापु टोंगा तापुइ च्वनि। थ्व देय् करिब ८०० किमि (५०० माइल) उत्तर-दक्षिणय् न्यनाच्वंगु दु। थ्व देय्‌या उत्तरपश्चिमय् फिजी व वालिस व फुटुना (फ्रान्स), उत्तरपूर्वय् सामोआ , पश्चिमय् न्यू क्यालेडोनिया (फ्रान्स) व भानुआतु, पूर्वय् निउए (दकलय् सत्तिगु विदेशी भूभाग), व केर्मादेक (न्युजिल्यान्द) दक्षिणपश्चिमय् दु। टोंगा न्युजिल्याण्डया उत्तरी टापुं करिब १,८०० किमि (१,१०० माइल) तापाक्क ला।

Puleʻanga Fakatuʻi ʻo Tonga
Kingdom of Tonga
Tongaयागु ध्वांय राष्ट्रीय चिं Tongaयागु
ध्वांय राष्ट्रीय चिं
म्ये: Ko e fasi ʻo e tuʻi ʻo e ʻOtu Tonga

Tongaयागु नक्सा
Tongaयागु नक्सा


राजधानी Nukuʻalofa
21°08′S 175°12′W
तधंगु सहर Nukuʻalofa
औपचारिक भाय Tongan, English
सरकार Monarchy
 - King George Tupou V
 - Prime Minister Dr. Feleti Sevele
Monarchy  
 - Independence 4 June 1970, from British protectorate status 
क्षेत्रफल  
 - फुकं 748 किमि² (186th)
  (289 वर्ग माइल) 
 - लयागु प्रतिशत (%) 4
जनसंख्या  
 - July 2005 एस्टिमेटेड 102,000 (194th)
 - जनघनत्व 153/किमि² (67th1)
(396/वर्ग माइल) 
कुल ग्राहस्थ उत्पादन (पि पि पि) 2005 एस्टिमेट
 - फुकं $817 million (167th)
 - प्रति छ्यं $7,984 (76th)
मुद्रा Paʻanga (TOP)
ई क्षेत्र (UTC+13)
 - वर्खा (DST) (UTC+13)
इन्टरनेट TLD .to
कलिंग कोड +676
1 based on 2005 figures.

टोंगाय् मनू बस्तीया पलिस्था करिब २,५०० दँ न्ह्यः लापिता सभ्यतां यात। इपिं पोलिनेसियामि मनूत खः व इमिसं बुलुहुँ छगू विशिष्ट व बल्लाःगु जातीय पहिचान, भाषा , व संस्कृतिया विकास यात। थ्व हे लहना टोङ्गाय् परिणत जुल। इमिसं दक्षिण प्रशान्त महासागरय् याकनं हे छगू शक्तिशाली आधार स्थापित यात, व टोंगाया विस्तार जूगु थ्व ईयात तुइ टोंगा साम्राज्यया नामं म्हसीकिगु या। न्हापांम्ह टोंगाया जुजु , ʻAhoʻeitu , या शासनं टोंगा छगू क्षेत्रीय शक्तिया कथं दयावल। थ्व छगू थालासोक्रेसी (समुद्री साम्राज्य) ख गुकिलिं प्रशान्त महासागरया अभूतपूर्व क्षेत्रयात त्याकाः नियन्त्रण यात। सोलोमन टापुया छुं भाग व पश्चिमय् च्वंगु मुक्कं न्यू क्यालेडोनिया व फिजीं सामोआ व निउए व पूर्वय् आधुनिक फ्रान्सेली पोलिनेसियाया छुं भाग तकं थ्व साम्राज्य थ्यन। तुइ टोंगा प्रशान्त महासागरय् आर्थिक, जातीय व सांस्कृतिक प्रभावया निंतिं नांजाल, गुगु १३गु शताब्दीया सामोआ क्रान्ति व युरोपियनतेसं सन् १६१६इ थ्व टापुत लुइकेधुंका नं बल्लाक दयाच्वन।

सन् १९०० निसें १९७० तक्क टोंगायात बेलायती संरक्षित राज्यया दर्जा दत । बेलायतं टोंगाया विदेश मामिला मित्र सन्धिया अन्तर्गत स्वल , तर टोंगां गबलें नं छुं नं विदेशी शक्तियात थःगु सार्वभौमिकता मत्वःतु। सन् २०१०य् टोंगां थःगु परम्परागत निरपेक्ष राजतन्त्रं निर्णायक पलाः ल्ह्वनाः अर्ध-संवैधानिक राजतन्त्र दयेकल। थ्व पलाः विधायी सुधारं न्हापांगु आंशिक प्रतिनिधि निर्वाचनया लँपु चायेकेधुंकाः न्ह्याकूगु खः।

टोंगा राष्ट्रमंडल , संयुक्त राष्ट्र संघ , प्रशान्त टापु फोरम, व चिधंगु टापु राज्यया गठबन्धनया दुजः ख ।

लिधंसा

सम्पादन