दर्‍मातोलोजी

दर्‍मातोलोजी (युनानी भाषा: δερμα, "छ्यंगु") चिकित्साया छगू ख्यः ख। थ्व ख्यले छ्यंगु व उकियागु अङ्ग (सं, चःति ग्रन्थि आदि ) तेगु सीकेज्या जुइ।

ख्यःया स्कोप सम्पादन

दर्‍मातोलोजीइ दर्‍मातोलोजिस्त धागु चिकित्सकतेसं छ्यंगु व उकिया अङ्गया ल्वे, त्युमर आदिया दायाग्नोसिस व चिकित्सा याइ। थ्व ख्यले वासः चिकित्सा व शल्यचिकित्साया विशिष्टिकरण दु। दर्‍मातोलोजिक शल्यचिकित्सकतेसं छ्यंगुया क्यान्सर शल्य (दसु: मोःया शल्य), लेजर शल्य, फोतोदाइनामिक थेरापी (PDT) व बोतुलिन तक्सिन (बोतक्स) छ्यला याइगु कस्मेतिक पद्धति, सफ्त तिस्यु फिलर, स्केलोथेरापीलाइपोसक्सन याइ। दर्‍मातोप्याथोलोजिस्ततेसं तन्तुयागु माइक्रोस्कोपिक हिस्तोलोजिकल अध्ययन याइ। पेदियात्रिक दर्‍मतोलोजिस्ततेसं मचातेगु दर्‍मातोलोजिकल ल्वेतेगु दायाग्नोसिस व उपचारय् विशिष्टिकरण याइ। इम्युनोदर्‍मातोलोजिस्ततेसं इम्युन व्यवस्थाया ल्वे व असामान्य अवस्था (दसु पेम्फिगस थें न्यागु बुल्लस अवस्था आदि)या दायाग्नोसिस व उपचारय् विशिष्टिकरण याइ। थ्व नापं यक्व कन्जेनाइतल सिन्द्रमयात नं थ्व ख्यले लंके ज्यु।

उपविशिष्टिकरण सम्पादन

छ्यंगु म्ययागु दक्ले तधंगु अंग ख। नापं थ्व म्हया दक्ले खनिगु अङ्ग ख। अथे जुगुलिं छ्यंगुलि खनिगु लक्षणं छ्यंगुया ल्वे नापं छ्यंगुलि दुने दुगु अङ्गया ल्वेयात क्यनि। अतः, छम्ह दर्‍मातोलोजिस्तयाके शल्य, रिउम्याटोलोजी, इम्युनोलोजी, स्नायुशास्त्र, इन्फेक्सियस ल्वे व ग्रन्थिशास्त्रया नं ज्ञान दै। थ्व ख्यले आःवया जेनेतिक्सया ज्ञान नं आपालं हे मागु खने दु।

भेनेरियोलोजी व फ्लेबोलोजी सम्पादन

भेनेरियोलोजी धागु चिकित्साया सेक्सुवल्ली त्रान्स्मितेद ल्वेया दायाग्नोसिस व उपचारनाप स्वापू दुगु ख्यः ख धाःसा फ्लेबोलोजी धागु सतही भेनया ल्वेया दायाग्नोसिस व उपचारया सीकेज्या ख्यः ख। थ्व निगु ख्यः दर्‍मातोलोजीया विशिष्टिकरण ख।

कस्मेतिक दर्‍मातोलोजी सम्पादन

कस्मेतिक दर्‍मातोलोजी थ्व् ख्यःया छगू विशिष्टिकरण ख। थ्व ख्यःले दर्‍मातोलोजिस्ततेसं थी थी कथंया इनोभेसनयागु खने दु। १९००या इले दर्‍मातोलोजिस्ततेसं दर्‍माब्रेसन याना स्यःकैया दाग लंकिगु व दा माइक्रोत्रान्सफर याना क्युतेनियस दिफेक्तेयात ल्हाइगु ज्या यागु खने दु। आयागु इले वया दर्‍मातोलोजिस्ततेसं लेजरया सुरक्षित व प्रभावकारी छ्यला, न्हुगु दर्‍मल फिलिङ्ग एजेन्त (कोलाजेनहायालुरोनिक अम्ल), बोतुलिनम तक्सिन ("बोतक्स"), नन-एब्रेतिभ लेजर रिजुभिनेसन पद्धति, इन्तेन्स पल्स्द लाइत सिस्तम, फोतोदाइनामिक थेरापी, व केमिकल पील आदिइ न्हुगु अन्वेषण यानाच्वंगु दु।

दर्‍मातोलोजिक शल्य सम्पादन

दर्‍मातोलोजिक शल्य वा दर्‍मातोशल्य सकल दर्‍मातोलोजिस्ततेसं याइगु छगू प्रक्रिया ख। शल्य दर्‍मातोलोजीया छगू अभिन्न अङ्ग ख। थुकियात दर्‍मातोलोजीया रेसिदेन्सी त्रेनिङय् स्यनि। अतः, सकल दर्‍मातोलोजिस्ततेत क्युतेनियस शल्य वइ।

दर्‍मातोलोजिस्त शल्यचिकित्सकयात स्यनिगु पद्धतिइ लेजर, परम्परागत स्क्यापेल शल्य, इलेक्त्रोशल्य, क्रायोशल्य, फोतोदाइनामिक थेरापी, लाइपोसक्सन, ब्लेफेरोप्लास्ती (कस्मेतिक आइलिद शल्य), मिनिमल्ली-इन्भेसिभ फेसलिफ्त शल्य (दसु., एस-लिफ्त), व तपिकल व इन्जेक्तेबल एजेन्त (दसु दर्‍मल फिलरय् दा त्रान्स्फर, हायालुरोनिक अम्ल) आदि ला।

दायाग्नोसिस सम्पादन

दर्‍मातोलोजिस्तं थगु दायाग्नोसिस मेमेगु चिकित्सकतेसं थें हे हिस्त्री, जांच व इन्भेस्तिगेसनया पद्धतिं याइ।

मेदिकल हिस्त्री सम्पादन

दर्‍मातोलोजिस्तं दक्ले न्हापां छगू मेदिकल हिस्त्री काइ। थुकिलि दर्‍मातोलोजिस्तं ल्वेमिं कया हगु लक्षणया विस्तृत जानकारी काइ। छुं नं लक्षण गथे व गब्ले न्ह्यथंगु, न्ह्यथने धुंका जुगु मेमेगु विकास, लक्षण म्हो यायेत जुगु कुतः आदिया बारेय् जानकारी कायेगु ज्या जुइ। लक्षण कथं जानकारी पाइगु जुसां चिकित्सकं आपालं न्यनिगु न्ह्यसले मू समस्या, च्वासुइगु वा स्याइगु, नसा-त्वंसा नापया स्वापू, निभाया असर, छ्यतातगु वासः, वसःनाप स्वापू आदि जुइ। छ्यँगु स्वया दुनेया अङ्गया ल्वेया शङ्का वंसा दुनेया अङ्गया बारेय् विस्तृत जानकारी कायेगु ज्या जुइ।

म्हया जांच सम्पादन

म्ह जांच आपालं बांलागु जः वा निभा दुगु थासय् यायेमागु जुइ। थुकिलि आपालं सकल म्हया छ्यंगु स्वेमालिगु जुइ। चिकित्सकं वूद लाइत वा दर्‍मातोस्कोप छ्यला निरिक्षण यायेफु।

माइक्रोबायोलोजी सम्पादन

माइक्रोबायोलोजिकल कल्चर वा ग्राम स्तेन छ्यला थी-थी कथंया प्याथोजेनया बारेय् सीकिगु व ल्वे लंकिगु ज्या यायेछिं।

Biopsy सम्पादन

If the diagnosis is uncertain or a cutaneous malignancy is suspected, the dermatologic surgeon may perform a small punch biopsy (using a local anesthetic) for examination under the microscope by the dermatologist who is a trained dermatopathologist.

Therapy सम्पादन

The skin is obviously accessible to topical local therapy. Antibiotic creams can help eliminate infections, while inflammatory skin diseases (such as eczema and psoriasis) often respond to steroid creams or topical anthralin. Dermatologists are innovators of new immune enhancing treatments, like topical imiquimod for superficial cancers and injection immunotherapy for warts as discussed below.

Topical medications सम्पादन

Topical medications treat many dermatological diseases, but dermatologists also use oral medications. Antibiotics and immune suppressants or immune enhancing agents (injection immunotherapy or topical imiquimod) for dermatological diseases or tumors. Isotretinoin ("Accutane") is used for severe cystic acne vulgaris and often produces a lifetime remission of this disfiguring disease. Isotretinoin prescribing in the U.S. is now controlled by a cumbersome FDA governmental website called iPLEDGE. Various new modalities of treatment are in the foray; with the advent of laser technology things are quite promising.

Photomedicine सम्पादन

Photomedicine involves the use of ultraviolet light, often in combination with oral or topical agents, to treat skin disease (e.g., psoriasis or mycosis fungoides).

Surgical therapies सम्पादन

Surgical intervention by a dermatologic surgeon may be necessary, for example, to treat varicose veins or skin cancer. Varicose veins can be treated with sclerotherapy (injecting an agent that obliterates the vein) or the long-pulsed Nd:YAG laser. Skin cancers can be managed with excision (including Mohs cancer surgery), cryosurgery, x-ray, or with the recent topical immune enhancing agent imiquimod. (See above section on "Dermatologic Surgery" for more details.)

Psychodermatology and hypnodermatology सम्पादन

मू पौतः: PsychodermatologyHypnodermatology

Psychodermatology and hypnodermatology involve using hypnosis in combination with other pseudo-psychological therapies to treat skin disorders.

मालेज्या सम्पादन

From the basic science of cutaneous genetics and immunology, to the practical application of new knowledge and technology in the diagnosis and management of skin disease (like psoriasis) and surgical treatment of skin cancer, dermatologists have been among the leaders in the field. The annual meeting of the American Academy of Dermatology is one of the keys for rapid dissemination of new knowledge to the practicing dermatologist and dermatologic surgeon.

दर्‍मातोलोजिकल ल्वे सम्पादन


लिधँसा सम्पादन

ब्वनादिसँ सम्पादन

स्वयादिसँ सम्पादन

पिनेया स्वापूत सम्पादन


उसाँय् विज्ञानचिकित्साशास्त्र
एनेस्थेसियोलोजी | दर्‍मातोलोजी | आकस्मिक चिकित्सा | साधारण चिकित्सक | आन्तरिक चिकित्सा | स्नायुशास्त्र | अब्स्टेट्रिक्सगाइनेकोलोजी | अकुपेसनल चिकित्सा | ल्वेशास्त्र | पेडियाट्रिक्स | भौतिक चिकित्सा व पूनर्स्थापना | मानसिक चिकित्सा | सामाजिक उसायं | विकिरणशास्त्र | शल्यचिकित्सा
आन्तरिक चिकित्साया ख्य:
हृदयशास्त्र | ग्रन्थिशास्त्र | ग्यास्त्रोएन्टेरोलोजी | रक्तशास्त्र | कम्युनिकेबल ल्वे चिकित्सा | ईन्टेन्सिभ केयर चिकित्सा | जलासेंशास्त्र | अङ्कोलोजी | सोंशास्त्र | रिउम्याटोलोजी
शल्यचिकित्साया ख्य:
कार्डियोथोर्‍यासिक सर्जरी | छ्यंगु शल्यचिकित्सा | साधारण शल्यचिकित्सा | मिसा शल्यचिकित्सा | स्नायुशल्यचिकित्सा | मिखाशल्यचिकित्सा | ख्वा व म्हुतु शल्यचिकित्सा | अंग प्रत्यारोपण | क्वेंजोर्नी शल्यचिकित्सा | अटोराइनोल्यारिङ्गोलोजी (ENT) | मचाशल्यचिकित्सा | प्लास्टिक शल्यचिकित्सा | क्यान्सर शल्यचिकित्सा | घा:पा: शल्यचिकित्सा | युरोलोजी | धमनी शल्यचिकित्सा