दर्मातोलोजी
दर्मातोलोजी (युनानी भाषा: δερμα, "छ्यंगु") चिकित्साया छगू ख्यः ख। थ्व ख्यले छ्यंगु व उकियागु अङ्ग (सं, चःति ग्रन्थि आदि ) तेगु सीकेज्या जुइ।
ख्यःया स्कोप
सम्पादनदर्मातोलोजीइ दर्मातोलोजिस्त धागु चिकित्सकतेसं छ्यंगु व उकिया अङ्गया ल्वे, त्युमर आदिया दायाग्नोसिस व चिकित्सा याइ। थ्व ख्यले वासः चिकित्सा व शल्यचिकित्साया विशिष्टिकरण दु। दर्मातोलोजिक शल्यचिकित्सकतेसं छ्यंगुया क्यान्सर शल्य (दसु: मोःया शल्य), लेजर शल्य, फोतोदाइनामिक थेरापी (PDT) व बोतुलिन तक्सिन (बोतक्स) छ्यला याइगु कस्मेतिक पद्धति, सफ्त तिस्यु फिलर, स्केलोथेरापी व लाइपोसक्सन याइ। दर्मातोप्याथोलोजिस्ततेसं तन्तुयागु माइक्रोस्कोपिक हिस्तोलोजिकल अध्ययन याइ। पेदियात्रिक दर्मतोलोजिस्ततेसं मचातेगु दर्मातोलोजिकल ल्वेतेगु दायाग्नोसिस व उपचारय् विशिष्टिकरण याइ। इम्युनोदर्मातोलोजिस्ततेसं इम्युन व्यवस्थाया ल्वे व असामान्य अवस्था (दसु पेम्फिगस थें न्यागु बुल्लस अवस्था आदि)या दायाग्नोसिस व उपचारय् विशिष्टिकरण याइ। थ्व नापं यक्व कन्जेनाइतल सिन्द्रमयात नं थ्व ख्यले लंके ज्यु।
उपविशिष्टिकरण
सम्पादनछ्यंगु म्ययागु दक्ले तधंगु अंग ख। नापं थ्व म्हया दक्ले खनिगु अङ्ग ख। अथे जुगुलिं छ्यंगुलि खनिगु लक्षणं छ्यंगुया ल्वे नापं छ्यंगुलि दुने दुगु अङ्गया ल्वेयात क्यनि। अतः, छम्ह दर्मातोलोजिस्तयाके शल्य, रिउम्याटोलोजी, इम्युनोलोजी, स्नायुशास्त्र, इन्फेक्सियस ल्वे व ग्रन्थिशास्त्रया नं ज्ञान दै। थ्व ख्यले आःवया जेनेतिक्सया ज्ञान नं आपालं हे मागु खने दु।
भेनेरियोलोजी व फ्लेबोलोजी
सम्पादनभेनेरियोलोजी धागु चिकित्साया सेक्सुवल्ली त्रान्स्मितेद ल्वेया दायाग्नोसिस व उपचारनाप स्वापू दुगु ख्यः ख धाःसा फ्लेबोलोजी धागु सतही भेनया ल्वेया दायाग्नोसिस व उपचारया सीकेज्या ख्यः ख। थ्व निगु ख्यः दर्मातोलोजीया विशिष्टिकरण ख।
कस्मेतिक दर्मातोलोजी
सम्पादनकस्मेतिक दर्मातोलोजी थ्व् ख्यःया छगू विशिष्टिकरण ख। थ्व ख्यःले दर्मातोलोजिस्ततेसं थी थी कथंया इनोभेसनयागु खने दु। १९००या इले दर्मातोलोजिस्ततेसं दर्माब्रेसन याना स्यःकैया दाग लंकिगु व दा माइक्रोत्रान्सफर याना क्युतेनियस दिफेक्तेयात ल्हाइगु ज्या यागु खने दु। आयागु इले वया दर्मातोलोजिस्ततेसं लेजरया सुरक्षित व प्रभावकारी छ्यला, न्हुगु दर्मल फिलिङ्ग एजेन्त (कोलाजेन व हायालुरोनिक अम्ल), बोतुलिनम तक्सिन ("बोतक्स"), नन-एब्रेतिभ लेजर रिजुभिनेसन पद्धति, इन्तेन्स पल्स्द लाइत सिस्तम, फोतोदाइनामिक थेरापी, व केमिकल पील आदिइ न्हुगु अन्वेषण यानाच्वंगु दु।
दर्मातोलोजिक शल्य
सम्पादनदर्मातोलोजिक शल्य वा दर्मातोशल्य सकल दर्मातोलोजिस्ततेसं याइगु छगू प्रक्रिया ख। शल्य दर्मातोलोजीया छगू अभिन्न अङ्ग ख। थुकियात दर्मातोलोजीया रेसिदेन्सी त्रेनिङय् स्यनि। अतः, सकल दर्मातोलोजिस्ततेत क्युतेनियस शल्य वइ।
दर्मातोलोजिस्त शल्यचिकित्सकयात स्यनिगु पद्धतिइ लेजर, परम्परागत स्क्यापेल शल्य, इलेक्त्रोशल्य, क्रायोशल्य, फोतोदाइनामिक थेरापी, लाइपोसक्सन, ब्लेफेरोप्लास्ती (कस्मेतिक आइलिद शल्य), मिनिमल्ली-इन्भेसिभ फेसलिफ्त शल्य (दसु., एस-लिफ्त), व तपिकल व इन्जेक्तेबल एजेन्त (दसु दर्मल फिलरय् दा त्रान्स्फर, हायालुरोनिक अम्ल) आदि ला।
दायाग्नोसिस
सम्पादनदर्मातोलोजिस्तं थगु दायाग्नोसिस मेमेगु चिकित्सकतेसं थें हे हिस्त्री, जांच व इन्भेस्तिगेसनया पद्धतिं याइ।
मेदिकल हिस्त्री
सम्पादनदर्मातोलोजिस्तं दक्ले न्हापां छगू मेदिकल हिस्त्री काइ। थुकिलि दर्मातोलोजिस्तं ल्वेमिं कया हगु लक्षणया विस्तृत जानकारी काइ। छुं नं लक्षण गथे व गब्ले न्ह्यथंगु, न्ह्यथने धुंका जुगु मेमेगु विकास, लक्षण म्हो यायेत जुगु कुतः आदिया बारेय् जानकारी कायेगु ज्या जुइ। लक्षण कथं जानकारी पाइगु जुसां चिकित्सकं आपालं न्यनिगु न्ह्यसले मू समस्या, च्वासुइगु वा स्याइगु, नसा-त्वंसा नापया स्वापू, निभाया असर, छ्यतातगु वासः, वसःनाप स्वापू आदि जुइ। छ्यँगु स्वया दुनेया अङ्गया ल्वेया शङ्का वंसा दुनेया अङ्गया बारेय् विस्तृत जानकारी कायेगु ज्या जुइ।
म्हया जांच
सम्पादनम्ह जांच आपालं बांलागु जः वा निभा दुगु थासय् यायेमागु जुइ। थुकिलि आपालं सकल म्हया छ्यंगु स्वेमालिगु जुइ। चिकित्सकं वूद लाइत वा दर्मातोस्कोप छ्यला निरिक्षण यायेफु।
माइक्रोबायोलोजी
सम्पादनमाइक्रोबायोलोजिकल कल्चर वा ग्राम स्तेन छ्यला थी-थी कथंया प्याथोजेनया बारेय् सीकिगु व ल्वे लंकिगु ज्या यायेछिं।
Biopsy
सम्पादनIf the diagnosis is uncertain or a cutaneous malignancy is suspected, the dermatologic surgeon may perform a small punch biopsy (using a local anesthetic) for examination under the microscope by the dermatologist who is a trained dermatopathologist.
Therapy
सम्पादनThe skin is obviously accessible to topical local therapy. Antibiotic creams can help eliminate infections, while inflammatory skin diseases (such as eczema and psoriasis) often respond to steroid creams or topical anthralin. Dermatologists are innovators of new immune enhancing treatments, like topical imiquimod for superficial cancers and injection immunotherapy for warts as discussed below.
Topical medications
सम्पादनTopical medications treat many dermatological diseases, but dermatologists also use oral medications. Antibiotics and immune suppressants or immune enhancing agents (injection immunotherapy or topical imiquimod) for dermatological diseases or tumors. Isotretinoin ("Accutane") is used for severe cystic acne vulgaris and often produces a lifetime remission of this disfiguring disease. Isotretinoin prescribing in the U.S. is now controlled by a cumbersome FDA governmental website called iPLEDGE. Various new modalities of treatment are in the foray; with the advent of laser technology things are quite promising.
Photomedicine
सम्पादनPhotomedicine involves the use of ultraviolet light, often in combination with oral or topical agents, to treat skin disease (e.g., psoriasis or mycosis fungoides).
Surgical therapies
सम्पादनSurgical intervention by a dermatologic surgeon may be necessary, for example, to treat varicose veins or skin cancer. Varicose veins can be treated with sclerotherapy (injecting an agent that obliterates the vein) or the long-pulsed Nd:YAG laser. Skin cancers can be managed with excision (including Mohs cancer surgery), cryosurgery, x-ray, or with the recent topical immune enhancing agent imiquimod. (See above section on "Dermatologic Surgery" for more details.)
Psychodermatology and hypnodermatology
सम्पादनPsychodermatology and hypnodermatology involve using hypnosis in combination with other pseudo-psychological therapies to treat skin disorders.
मालेज्या
सम्पादनFrom the basic science of cutaneous genetics and immunology, to the practical application of new knowledge and technology in the diagnosis and management of skin disease (like psoriasis) and surgical treatment of skin cancer, dermatologists have been among the leaders in the field. The annual meeting of the American Academy of Dermatology is one of the keys for rapid dissemination of new knowledge to the practicing dermatologist and dermatologic surgeon.
दर्मातोलोजिकल ल्वे
सम्पादन
लिधँसा
सम्पादनब्वनादिसँ
सम्पादन- Dermatology Times - a newsmagazine
स्वयादिसँ
सम्पादनपिनेया स्वापूत
सम्पादन- American Academy of Dermatology
- Canadian Dermatology Association
- American Society for Cosmetic Dermatology and Aesthetic Surgery
- DMOZ - Skin Conditions, Diseases, Disorders
- DERMWEB - Dermatology Links and Resources by the University of British Columbia
- Skin diseases and disorders - dermatology atlas
- American Society for Dermatologic Surgery
- American Society for Mohs Surgery
- American Society for Laser Medicine and Surgery
- Australasian College of Dermatologists