नागपूर जिल्ला

नागपुर जिल्ला मध्य भारतया महाराष्ट्र राज्यया विदर्भ क्षेत्रया छगू जिल्ला ख। नागपुर शहर थ्व जिल्लाया प्रशासनिक केन्द्र ख। थ्व जिल्ला नागपुर विभागया छगू भाग ख। नागपुर जिल्लाया सीमाना पूर्वय् भण्डारा जिल्ला , दक्षिणपूर्वय् चन्द्रपुर जिल्ला , दक्षिण पश्चिमय् वर्धा जिल्ला , उत्तर पश्चिमय् अमरावती जिल्ला व उत्तरय् मध्यप्रदेश राज्यया छिन्दवाडा जिल्ला व सेओनी जिल्ला ला।

नागपूर जिल्ला
—  महाराष्ट्रया जिल्ला  —
[[File:|250px|none|alt=|Clockwise from top-left: Deekshabhoomi, Nagardhan Fort, Kalidas Memorial at Ramtek, Rivers at Ambhora, Stone circles of Junapani]]Clockwise from top-left: Deekshabhoomi, Nagardhan Fort, Kalidas Memorial at Ramtek, Rivers at Ambhora, Stone circles of Junapani
Location in Maharashtra Location in Maharashtra
[[File:|250px|none|alt=|Location of नागपूर जिल्ला]]
Country	India
State	Maharashtra
Division	Nagpur
Established
Headquarters	Nagpur
Tehsils	1. Ramtek, 2. Umred, 3. Kalameshwar, 4. Katol, 5. Kamthi, 6. Kuhi, 7. Narkhed, 8. Nagpur, 9. Nagpur (Rural), 10. Parseoni, 11. Bhiwapur, 12. Mouda, 13. Savner, 14. Hingna
Government
- Guardian Minister	*Devendra Fadnavis Deputy Chief Minister
- Divisional Commissioner	*Vijayalaxmi Bidari(IAS)
- District Collector	*Dr.Vipin Itankar(IAS)
- District Council CEO	*Saumya Sharma(IAS)
- MPs	*Nitin Gadkari (Nagpur Lok Sabha) Shyamkumar (Bablu) Barve (Ramtek Lok Sabha)
Area
- Total	९,८९२ km2 (३,८१९.३ sq mi)
Population (2011)
- Total	४,६५३,५७०
- Density	४७०.४/km2 (१,२१८.४/sq mi)
- Urban	६४.२६%
Demographics
- Literacy	89.5%
- Sex ratio	948
Time zone	IST (UTC+05:30)
Average annual precipitation	1205 mm
Nominal gross domestic product(Nagpur district)	INR 1,81,665 (2022-2023)
Per capita income(Nagpur district)	INR 1,74,442 (2019-20)
Website	nagpur.gov.in

इतिहास

सन् १८५३इ राघोजी तृतीयया मृत्यु धुंका नागपुरया राज्य अंग्रेजतेसं थःगु अधीनय् काल व वर्तमान जिल्लां कब्जा यानातःगु भूभाग तत्कालीन नागपुर प्रान्तया भाग जुल। सन् १८६१इ थ्व थाय् मध्य प्रान्तनाप विलय जुल। सन् १९०३इ थ्व थाय् मध्य प्रान्त व बेरारया भाग जुल। सन् १९५०इ नागपुर जिल्ला नवगठित मध्यप्रदेश राज्यया भाग दयेकल व नागपुर थुकिया राजधानी जुल। सन् १९५६इ भारतीय राज्यया पुनर्गठन धुंका नागपुर जिल्ला बम्बई राज्यय् दुथ्याकल। १९६० मे १ खुनु थ्व थाय्‌ महाराष्ट्र राज्यया छगू जिल्ला जुवन।

प्रशासन

नागपूर जिल्लाया तालुका थ्व कथं दु-

• नागपूर शहर तालुका
• नागपूर ग्रामीण तालुका
• सावनेर तालुका
• कळमेश्वर तालुका
• नरखेड तालुका
• काटोल तालुका
• पारशिवनी तालुका
• रामटेक तालुका
• हिंगणा तालुका
• मौदा तालुका
• कामठी तालुका
• उमरेड तालुका
• भिवापूर तालुका
• कुही तालुका

जनसंख्या

सन् २०११स जनगणना कथं थ्व जिल्लाया तालुका व ग्रामीण जनसंख्या थ्व कथं दु-

राज्य कोद	जिल्ला कोद	तालुका कोद	प्रशासनिक इकाइ	राज्य/जिल्ला	तालुका	सकल गां	ग्रामीण जनसंख्या	सकल ग्रामीण मिजं	सकल ग्रामीण मिसा
२७	०	०	राज्य	महाराष्ट्र		४०९५९	६१५५६०७४	३१५३९०३४	३००१७०४०
२७	५०५	०	जिल्ला	नागपूर		१६१७	१४७४८११	७५८३५७	७१६४५४
२७	५०५	४०२३	तालुका		नरखेड	१२८	११८००३	६०७४२	५७२६१
२७	५०५	४०२४	तालुका		काटोल	१६३	१२०५४१	६१८५३	५८६८८
२७	५०५	४०२५	तालुका		कलमेश्वर	९७	८५४५७	४३९०४	४१५५३
२७	५०५	४०२६	तालुका		सावनेर	१२३	१२७४३६	६५९२३	६१५१३
२७	५०५	४०२७	तालुका		पारसिवनी	१०७	९५७०९	४८८९५	४६८१४
२७	५०५	४०२८	तालुका		रामटेक	१४५	१३१२३४	६६८०१	६४४३३
२७	५०५	४०२९	तालुका		मौदा	११८	१२५१७०	६४६५५	६०५१५
२७	५०५	४०३०	तालुका		कामटी	७३	९६०९१	४९८७७	४६२१४
२७	५०५	४०३१	तालुका		नागपूर(ग्रामीन)	१३८	१४८४१८	७६६०६	७१८१२
२७	५०५	४०३२	तालुका		नागपूर(शहर)	०	०	०	०
२७	५०५	४०३३	तालुका		हिंगना	१२६	१२१०४७	६३४२१	५७६२६
२७	५०५	४०३४	तालुका		उमरेड	१३९	१००२०९	५१५९८	४८६११
२७	५०५	४०३५	तालुका		कुही	१५१	१२३९७७	६३१०४	६०८७३
२७	५०५	४०३६	तालुका		भिवापूर	१०९	८१५१९	४०९७८	४०५४१

स्वयादिसँ

• महाराष्ट्र
• महाराष्ट्रया जिल्ला