पुराण ग्रन्थ वैदिक कालया उत्तरार्धय् च्वयातःगु छगू सनातन धर्मया ग्रन्थतयेगु मुना ख। थ्व ग्रन्थ स्मृति विभागया अन्तर्गतय् ला। थुकिलि हिन्दू देवी-द्यःतेगु व पौराणिक मिथकतेगु बांलाक्क वर्णन ब्युगु दु।

महिमा सम्पादन

पुराण खँग्वः ‘पुरा’ व ‘अण’ खँग्वः स्वाना उत्पन्न जूगु खँग्वः ख। थुकिया शाब्दिक अर्थ -‘पुराना’ वा ‘प्राचीन’ ख। ‘पुरा’ खँग्वःया अर्थ अनागत व अतीत ख धाःसा ‘अण’ खँग्वःया अर्थ दाइगु वा कनिगु ख। पुरातन अथवा अतीतया तथ्य, सिद्धांत, शिक्षा, नीति, नियम, घटना आदिया विवरण बीगु सफू पुराण ख। हिन्दू मान्यता कथं सृष्टिया रचनाकर्ता ब्रह्माजीं सर्वप्रथम रचना यानादिगु धर्मग्रंथया नां पुराण ख। सनातन धर्मय् पुराणयात सृष्टिया प्रारम्भ निसें हनाच्वंगु धैगु विश्वास दु। अथे जुसां ऐतिहासिक दसिंकथं स्वेगु खःसा थ्व सिक्क लिपाया जक्क ग्रन्थमाला ख।

१८गु पुराण सम्पादन

१८गु विख्यात पुराण थ्व कथं दु:

  1. ब्रह्मा पुराण
    1. ब्रह्म पुराण
    2. ब्रह्माण्ड पुराण
    3. ब्रह्म वैवर्त पुराण
    4. मार्कण्डेय पुराण (थ्व महत्वपूर्ण पुराण शाक्त पंथ यागु लागि खास खः छाय् धासा थुकिलि देवी महात्मय दु)
    5. भविष्य पुराण
    6. वामन पुराण
  2. विष्णु पुराण
    1. विष्णु पुराण
    2. भागवत पुराण
    3. नारदेय पुराण
    4. गरुड पुराण
    5. पद्म पुराण
    6. बराह पुराण
  3. शिव पुराण
    1. वायु पुराण
    2. लिंग पुराण
    3. स्कन्द पुराण
    4. अग्नि पुराण
    5. मत्सय पुराण
    6. कूर्म पुराण

महापुराणानि सम्पादन

पुराणया नां श्लोक ल्या टिप्पणी
अग्नि पुराण १५,४०० श्लोक
भागवत पुराण १८,००० श्लोक दकलय् अप्व मनुतयेसं न्यनिगु पुराण। थुकियात सकल पुराणय् दकलय् श्रेष्ठ पुराण धाइगु या।[१] भगवतः कृष्णस्य महिमावर्णनं तथा भक्तिकथा भक्ति आन्दोलनः[२]
भविष्य पुराण १४,५०० श्लोका
ब्रह्म पुराण २४,००० श्लोक
ब्रह्माण्ड पुराण १२,००० श्लोक
ब्रह्मवैवर्त पुराण १८,००० श्लोक
गरुड पुराण १९,००० श्लोक
हरिवंश पुराण १६,००० श्लोक
कूर्म पुराण १७,००० श्लोक
लिङ्ग पुराण ११,००० श्लोक
मार्कण्डेय पुराण ९,००० श्लोक देवी महात्म्य, शक्तिया वर्णन
मत्स्य पुराण १४,००० श्लोक
नारद पुराण २५,००० श्लोक
पद्म पुराण २४००० श्लोक
स्कन्द पुराण ८१,१०० श्लोक दकलय् ताःहाकःगु
वामन पुराण १०,००० श्लोक
वराह पुराण १०,००० श्लोक
वायु पुराण २४,००० श्लोक
विष्णु पुराण २३,००० श्लोक


लिधंसा सम्पादन

  1. Monier-Williams 1899, p. 752, column 3, under the entry Bhagavata.
  2. Hardy 2001

स्वयादिसँ सम्पादन

हिन्दू धर्म
श्रुति: वेद · उपनिषद · श्रुत
स्मृति: इतिहास (रामायण, महाभारत, श्रीमदभागवत गीता) · पुराण · सुत्र · आगम (तन्त्र, यन्त्र) · वेदान्त
विचा:त: अवतार · आत्मा · ब्राह्मन · कोसस · धर्म · कर्म · मोक्ष · माया · इष्ट-देव · मुर्ति · पूनर्जन्म · हलिम · तत्त्व · त्रिमुर्ति · कतुर्थगुरु
दर्शन: मान्यता · प्राचीन हिन्दू धर्म · साँख्य · न्याय · वैशेषिक · योग · मीमांसा · वेदान्त · तन्त्र · भक्ति
परम्परा: ज्योतिष · आयुर्वेद · आरति · भजन · दर्शन · दिक्षा · मन्त्र · पुजा · सत्संग · स्तोत्र · ईहिपा: · यज्ञ
गुरु: शंकर · रामानुज · माधवाचार्य · रामकृष्ण · शारदा देवी · विवेकानन्द · नारायण गुरु · औरोबिन्दो · रमन महार्षि · शिवानन्द · चिन्‍मयानन्‍द · शुब्रमुनियस्वामी · स्वामीनारायण · प्रभुपद · लोकेनाथ
विभाजन: वैष्णभ · शैव · शक्ति · स्मृति · हिन्दू पूनरुत्थान ज्याझ्व
द्य: द्यतेगु नां · हिन्दू बाखं
युग: सत्य युग · त्रेता युग · द्वापर युग · कलि युग
वर्ण: ब्राह्मन · क्षत्रीय · वैश्य · शुद्र · दलित · वर्णाश्रम धर्म