बेगूसराय जिल्ला

बेगूसराय जिल्ला भारतया बिहार राज्यया दरभंगा विभागया छगू जिल्ला ख। थ्व जिल्ला मध्य बिहारय् ला। १८७० ईस्वीय् थ्व जिल्ला मुंगेर जिल्लाया सब-डिभिजनया कथं पलिस्था जुल। १९७२य् बेगूसराय स्वतन्त्र जिल्ला जूवन।

बेगूसराय
—  district  —
बेगूसराय Location of बेगूसराय in बिहार
निर्देशाङ्क 25.15°N 85.45°E / 25.15; 85.45
देय्	भारत
राज्य	बिहार
ई लागा	IST (UTC+05:30)
जाःथाय्	begusarai.bih.nic.in/

भूगोल

बेगूसराय उत्तर बिहारय् 25°15' व 25° 45' उतरी अक्षांश व 85°45' व 86°36" पूर्वी देशान्तरय् ला। बेगूसराय नगर पूर्व निसें पश्चिम लंबबत रूपय् राष्ट्रीय राजमार्ग नाप स्वा। थ्व जिल्लाया उत्तरय् समस्तीपुर, दक्षिणय् गंगा खुसि व लक्खीसराय, पूर्वय् खगडिया व मुंगेर व पश्चिमय् समस्तीपुर व पटना जिल्ला दु।

प्रशासनिक संरचना

थ्व जिल्लाय् ५गु सब-डिभिजन, १८गु प्रखण्ड, २५७ पञ्चायत, १२२९ राजस्व गां व ११९८ गां दु। थ्व जिल्लाया प्रखण्ड थ्व कथं दु-

खुदाबंदपुर	गढपुरा	छेरिया-बरियारपुर	छौराही	टेघरा
दनडारी	नवकोथी	बखरी	बछवारा	बरौनी
बलिया	बीरपुर	बेगूसराय	भगवानपुर	मतिहानी
मनसूरचक	शम्भो-अखा-कुढा	साहेबपुर-कमाल

जनसङ्ख्या

सन् २००१या जनगणना कथं थ्व जिल्लाया जनसंख्या थ्व कथं दु :

• मिजं : 1226057
• मिसा : 1116932
• सकल: 2342989
• वृद्धि : 29.11%

सन् 2001या जनगणना अनुसार बेगूसरायया जनसंख्या 23,42,989 दु। बेगूसरायया जनसंख्या वृद्धि दर 2.3 प्रतिशत वार्षिक दु। बेगूसरायया सकल जनसंख्याया 52 प्रतिशत मिजं व 48 प्रतिशत मिसा दु। थनया औसत साक्षरता दर 65 प्रतिशत दु। भारतया राष्ट्रीय साक्षरता दर स्वया थ्व थाय्‌या साक्षरता अप्व मपा। थनया मिसा साक्षरता दर 41 प्रतिशत व मिजं साक्षरता दर 51 प्रतिशत दु। थनया १५ प्रतिशत जनसंख्या खुंदं स्वया म्हो दंया दु।

सन् २०११या जनगणनाया धलः

राज्य कोद	जिल्ला कोद	तहसील कोद	प्रशासनिक इकाइ	राज्य/जिल्ला	तहसील	सकल गां	ग्रामीण जनसंख्या	सकल ग्रामीण मिजं	सकल ग्रामीण मिसा
१०	२२२	०	जिल्ला	बेगूसराय		६९४	२४००७१८	१२६६३०८	११३४४१०
१०	२२२	१३०४	तहसील		खुदाबन्दपुर	२१	९०३५८	४७०७४	४३२८४
१०	२२२	१३०५	तहसील		छौड़ाही	३५	१२४१९१	६४६८६	५९५०५
१०	२२२	१३०६	तहसील		गढ़पुरा	३२	११११०८	५८४२२	५२६८६
१०	२२२	१३०७	तहसील		चेरिया बरियारपुर	२७	१४६६८०	७६६६५	७००१५
१०	२२२	१३०८	तहसील		भगवानपुर	९२	१७२६७६	९१२२२	८१४५४
१०	२२२	१३०९	तहसील		मंसूरचक	३६	७५१५१	३८९११	३६२४०
१०	२२२	१३१०	तहसील		बछवाड़ा	५६	१९५८१५	१०३१८३	९२६३२
१०	२२२	१३११	तहसील		तेघड़ा	४०	१२९८५७	६८५६८	६१२८९
१०	२२२	१३१२	तहसील		बरौनी	५९	१८५८२१	९८३५३	८७४६८
१०	२२२	१३१३	तहसील		बीरपुर	२७	९७४६७	५१६३०	४५८३७
१०	२२२	१३१४	तहसील		बेगूसराय	५६	२७८६२५	१४८१०२	१३०५२३
१०	२२२	१३१५	तहसील		नावकोठी	२७	१०३३५७	५३७३९	४९६१८
१०	२२२	१३१६	तहसील		बखरी	५१	१०००५४	५२२९२	४७७६२
१०	२२२	१३१७	तहसील		डन्डारी	१८	७७२५६	४०५२६	३६७३०
१०	२२२	१३१८	तहसील		साहेबपुर कमाल	३१	१९४१७२	१०३६७५	९०४९७
१०	२२२	१३१९	तहसील		बलिया	४५	१३४६२८	७१८१५	६२८१३
१०	२२२	१३२०	तहसील		मटिहानी	३४	१५२७२५	८१२८७	७१४३८
१०	२२२	१३२१	तहसील		साम्हो अखा कुढ़हा	७	३०७७७	१६१५८	१४६१९

अर्थतन्त्र

बेगूसराय बिहारया औद्योगिक नगरया कथं नांजा। थन मू-कथं स्वंगु तःधंगु उद्योग दु- इंडियन आयल कर्पोरेशन लिमिटेडया बरौनी तेलशोधक कारखना, बरौनी थर्मल पावर स्टेशन व तीसरा हिंदुस्तान फर्टिलाइजर लिमिटेड। थ्व नापं थन यक्व चिधंगु सहायक उद्योग नं दु। थन कृषि उद्योगतेगु सम्भवना यक्व दु।

परिवहन

बेगूसराय बिहार व भारतया मेमेगु भागनाप लं व रेलमार्गं स्वाना च्वंगु दु। न्हु दिल्ली-गुवाहाटी रेलवे लाईन बेगूसराय जुया वनि। बेगूसराय स्वया न्या किलोमीटर तापाक्क ऊलावय् छगू चिधंगु विमानस्थल नं दु। थ्व विमानस्थलं नगरय् वइगु विशिष्ट मनुतेत ग्वहालि याइ। बरौनी जङ्क्शन निसें दिल्ली, गुवाहाटी, अमृतसर, वाराणसी, लखनऊ, मुम्बई, चेन्नई, कोलकाता आदि महत्वपूर्ण नगरया निंतिं गाडि वनिगु या। बेगूसरायय् झिञ्च्यागु रेलवे स्टेशन दु। जिल्लाया आन्तरिक भाग सडक मार्गनाप स्वा। गङ्गा खुसिइ दूगु राजेन्द्र ताँ उत्तर व दक्षिण बिहारयात स्वाइ। राष्ट्रीय राजमार्ग ल्या 28 व 31 बेगूसराय जुया वं। जिल्लाय् थ्व मार्गया सकल हाकः 95 किलोमीटर दु। जिल्लाय् राजकीय मार्गया सकल हाकः 295 किलोमीटर दु। जिल्लाया 95 प्रतिशत गां सडक नाप स्वा।

साहित्य व संस्कृति

बेगूसराय भारतीय राष्ट्रकवि रामधारी सिंह दिनकरया जन्मभूमि ख। वय्‌कःया नामं नगरया टाउन हलयागु नां "दिनकर भवन" धकाः तःगु दु। थ्व भवनय् हमराही थें न्याःगु यक्व नांजाःगु नाट्यमंडलीतेसं थःगु ज्या मञ्चन याइ।

बुंज्या

कुल क्षेत्र-1,87,967.5 हेक्टेयर
कुल सिंचित क्षेत्र-74,225.57 हेक्टेयर
स्थायी सिंचित-6384.29 हेक्टेयर
मौसमी सिंचित-4866.37 हेक्टेयर
वन्यभूमि-0 हेक्टेयर
बागवानी आदि-5000 हेक्टेयर
खरीफ-22000 हेक्टेयर
रबी- 10000 हेक्टेयर
छो-61000 हेक्टेयर
जलक्षेत्र व परती-2118
सिंचाईया मू ज्याभः-ट्यूबवेल

प्राकृतिक व जल सम्पदा-

बेगूसराय जिल्ला गंगाया समतल मैदानय् ला। थनया मू खुसि बुढी गंडक, बलान, बैंती, बाया व चंद्रभागा ख। कावरपुखु एशियाया तःधंगु फ्रेशवाटर पुखुलि छगू ख। थ्व पुखु पक्षी अभ्यारण्यया कथं नांजा।

लिधंसा

• बेगूसराय जिल्लाया वेबथाय्‌
• बेगूसराय
• खबरएक्स्प्रेस