महात्मा गान्धी: Difference between revisions

गान्धीजीं [[अहिंसा]] व [[सत्य]]या पालन यानादिल व सकल मनुतयेत थ्व सिद्धान्तया पालन यायेत आग्रह नं यानादिल। वय्‌कः [[साबरमती आश्रम|आत्म-निर्भर आवासीय समुदाय]]य् थःगु जीवनयापन यानादिल व चर्खां दयेकातःगु परम्परागत [[धोती]] व सूतीयातःगु शल जक्क फिना साधारण जीवनयापन यानादिल। वय्‌कलं सादा [[शाकाहार|शाकाहारी]] भोजन यापन यानादिल व आत्मशुद्धि व सामाजिक प्रतिकार निगुया हे निंतिं ताःहाकगु ई तक्क [[उपवास]] नं यानादिल।

 

=== प्रारम्भिक जीवन ===

गान्धीजीया जन्म [[पोरबन्दर]] धाःगु आःया [[गुजरात]], [[भारत]]या छगू तटीय नगरय् [[अक्टोबर २]], [[सन् १८६९]]इ हिन्दू मोध सम्प्रदायया अबु [[करमचन्द गान्धी]] व मां पुतलीबाईया काय्‌या रुपय् जूगु ख। वय्‌कःया अबु करमचन्द गान्धी (सन् १८२२-सन् १८८५) [[ब्रिटिश राज]]या [[कठियावाड एजेन्सी]]या छगू चिधंगु रियासत [[पोरबन्दर राज्य]]या दिवान (प्रधानमन्त्री) ख। <ref name=fischer1954>{{Citation|title=Gandhi:His life and message for the world|last=Fischer|first=Louis|date=1954|publisher=Mentor}}</ref> गान्धीजीया अजीया नां उत्तमचन्द गान्धी वा उत्ता गान्धी ख। वय्‌कःया मां पुतलीबाई हिन्दू प्रणामी वश्नव सम्प्रदायी ख। वय्‌कःया मां वय्‌कःया अबुया ४म्हमः कला ख करमचन्द गान्धीया न्हापाया स्वम्ह कला थः-थःगु प्रशवकालय् मदूगु ख। <ref name=tendulkar/> धार्मिक मां व जैन सम्प्रदायया अधिपत्य दूगु थासय् हुर्केजुयादिम्ह गान्धीजीया जीवनय् वय्‌कःया मचाबिलेया वातावरणया प्रभाव वय्‌कःया मूर्त प्राणीया निंतिं करुणा, [[शाकाहार]] भोजन, आत्मशुद्धिया निंतिं [[उपवास]], साम्प्रदायिक व धार्मिक सहिष्णुता आदि गुणय् खने दु।

 

[[सन् १८८३]]या [[मे]] लाय् गान्धीजी १३ दँ बिलय् वय्‌कःया इहिपा १४ दँ दूम्ह [[कस्तूरबा गान्धी|कस्तूरबा माखनजी]]नाप जुल। वय्‌कःया कलायात वय्‌कःया नां चिहाका ''कस्तूरबा'' वा ''बा'' धःका सःतिगु या। थ्व इहिपा तत्कालीन भारतय् अबिले प्रचलित संस्कृति कथंया [[फ्वना इहिपा|पारिवारं निर्धारण]] याःगु [[बाल विवाह]] ख। <ref name=autobio-wedding>{{Harvnb|Gandhi|1940|pp=5–7}}</ref> थःगु इहिपाया बारेय्‌ छकः गान्धीजीं धयादिगु दु कि "झिसं वबिले इहिपाया बारेय् अप्व मस्युलिं झिगु निंतिं इहिपा धाःगु न्हुगु वसः फीगु, मरि नयेगु व थ-थितिनाप म्हितिगु जक्क जुल" <ref>As we didn't know much about marriage, for us it meant only wearing new clothes, eating sweets and playing with relatives.</ref> तर व लागाया अबिलेया चलन कथं ल्यासे भमचां थःगु यक्व ई थःछेँय् थःगु मां-अबुनाप व थःगु भातः स्वया अलग च्वनिगु जुल। <ref>{{Harvnb|Gandhi|1940|p=9}}</ref> सन् १८८५या प्रारम्भय् गान्धीजीया अबु करमचन्द गान्धी मदियादिल; वहे दँय् १५दँ दुबिले वय्‌कःया न्हापाम्ह मचा बुल तर थ्व मचा छुं दिं जक्क म्वात।<ref>{{Harvnb|Gandhi|1940|pp=20–22}}</ref> गान्धीजी व कस्तूरबाया प्यम्ह मचा (फुक्कं काय्‌) धाःसा लिपातक्क म्वात। वय्‌कःया मस्तया नां [[हरिलाल गान्धी|हरिलाल]] (सन् १८८८य् बूगु), [[मणिलाल गांन्धी|मणिलाल]] (सन् १८९२इ बूगु), [[रामदास गान्धी|रामदास]] (सन् १८९७य् बूगु), व [[देवदास गान्धी|देवदास]] (सन् १९००य् बूगु) ख। पोरबन्दरय् मिडिल स्कूल व राजकोटय् हाई स्कूल निगु हे शैक्षिक स्तरय् गान्धीजी छम्ह औसत छात्र जुयादिल। वय्‌कलं थःगु [[म्याट्रिक|म्याट्रिकया परीक्षा]] [[भावनगर]], [[गुजरात]]या समलदास कलेजं छुं समस्यानाप उत्तीर्ण यानादिल। थ्व ईले वय्‌कः अप्रसन्न जुयादिल छाय्‌धासाः वय्‌कःया परिवारं वय्‌कःयात [[ब्यारिस्टर]] दयेकिगु इच्छा तयातल।

 

 

वय्‌कलं नापलानादिपिं छुं शाकाहारीत [[थियोसोफिकल समाज]] (Theosophical Society)या सदस्य जुयाच्वन। थ्व समाज सन् १८७५य् विश्व भ्रातृत्त्व बढेयायेत दयेकातःगु ख। थ्व समाज [[बौद्ध धर्म|बौद्ध]] व [[हिन्दू धर्म|हिन्दू]] ग्रन्थ अध्ययन यायेत तत्त्पर जुयाच्वन। थ्व समाजं गान्धीजीयात सत्संघय् नापं ''[[भागवत गीता]]'' (अनुवाद व संस्कृत पाठ) ब्वनेयात प्रेरित यात। <ref name=brown/> धर्मय् न्हापा विशेष रुचि मदूम्ह गान्धीजीं [[हिन्दू धर्म|हिन्दू]] व [[ख्रिस्टी धर्म|ख्रिस्टी]] ग्रन्थतयेगु अध्ययन यानादिल। <ref name=tendulkar/><ref name=brown/>

गान्धीजीयात बारय् [[जुन १०]], [[सन् १८९१]] खुनु सःतल व वय्‌कः लण्डनं भारत [[जुन १२]], [[सन् १८९१]] खुनु बिज्यात। <ref name=tendulkar/> भारत थ्यना वय्‌कलं थःगु मां मदूगु व वय्‌कःया परिवारं वय्‌कःयात थ्व खँ मधाःगु सीकादिल। <ref name=brown/> वय्‌कलं [[मुम्बई]]इ वकालत यायेगु कुतः यानादिल तर वय्‌कः थुकिलि विफल जुयादिल। लिपा, छम्ह हाई स्कूल शिक्षकया रूपय् अंशकालीन ज्याया आवेदन अस्वीकार जुइ धुंका वय्‌कः [[राजकोट]]य् याचिकतयेगु निंतिं मुद्दा च्वया जीवनयापन यानादिल। तर छम्ह अंग्रेज अधिकारीया वैमनश्यताया कारणं वय्‌कलं थ्व ज्या नं त्वतेमाल। थःगु आत्मकथाय् वय्‌कलं थ्व झाकायात थःगु दाजुया निंतिं लबीयाइगु असफल प्रयासया रुपय् वर्णन यानादिगु दु। <ref name=tendulkar/><ref name=brown/> थ्व हे कारणं वय्‌कलं सन् १८९३या अप्रिलय् छगू भारतीय फर्म, दादा अब्दुल्ला एण्ड को.,या दच्छिया करार स्वीकृत याना [[ब्रिटिश साम्राज्य]]या [[दक्षिण अफ्रिका]]या [[कोलोनी अफ नाटाल]]य् बिझ्यात। <ref name=tendulkar/>

 

{{लिधंसा}}

 

 

[[पुचः:जीवनी]]

[[tpi:Gandi]]

[[tr:Mohandas Karamçand Gandi]]

[[ur:موہن داس گاندھی]]

[[vec:Mahatma Gandhi]]