उद्योग: Difference between revisions

Content deleted Content added
m robot Adding: ast:Industria
No edit summary
Line १:
[[किपा:FabrykiPoznańskiego.jpg|thumb|300px|छगू औद्योगिक क्षेत्रया दृश्य]]
उद्योग धयागु छुं नं वस्तु उत्पादन यायेगु थाय् खः | थौंकन्हय् सेवा बिइगु थाय् यात नं सेवा उद्योग कथं नालेगु यानावया च्वंगु दु |
 
छुं विशेष क्षेत्रय्‌ तःधंगु मात्राय्‌ सामानया निर्माण/उत्पादन वा वृहद कथं [[सेवा]] बीगु मानवीय ज्यायात '''उद्योग''' (industry) धाइ। उद्योगतयेगु कारणं गुणस्तर दूगु उत्पादन म्हो तकाय् लावइ गुकिलिं मनुतयेगु रहन-सहनया स्तरय्‌ सुधार जुइ व जीवन सुविधाजनक जुयावनि।
[[औद्योगिक क्रान्ति]]या परिणामस्वरूप युरोप व उत्तरी अमेरिकाय्‌ न्हु-न्हु उद्योग आरम्भ जूवन। थ्व धुंका आधुनिक औद्योगीकरण अरम्भ जुल। थ्व कालय्‌ न्हुगु प्रविधि व [[उर्जा]]या न्हुगु साधनतयेगु आगमनं उद्योगतयेत ग्वहालि यात।
 
==मू सिद्धान्त==
उद्योगया छुं मू सिद्धान्त थ्व कथं दु-
 
===यक्व मात्राय् उत्पादन (मास प्रोडक्सन)===
उद्योगतयेगु‌ मानक डिजाइनया उत्पाद यक्व मात्राय्‌ उत्पन्न जुइ। थुकिया निंतिं स्वचालित ज्याभः व एसेम्बली-लाइन आदिया छ्येलाजुइ।
 
===ज्या इनिगु (डिविजन अफ लेबर)===
उद्योगय्‌ डिजाइन, उत्पादन , मार्केटिङ, प्रबन्धन आदि ज्या अलग-अलग मनु वा पुचःलं यायेगु जुइ। परम्परागत कारीगरया निर्माणय्‌ छम्ह हे मनुं सकल ज्या याइ। थुकि जक्क मखु , छगु हे ज्या (दसु उत्पादन)या चिधंगु यक्व ज्यायात‌ बाया यक्व मनुतयेसं छगू जक्क ज्या यायेगु जुइ।
 
 
==आर्थिक कृयाकलाप==
औद्योगिक आर्थिक क्रियाकलापतयेत प्यंगु वर्गय् बायेछिं:
[[किपा:Gdp-and-labour-force-by-sector.png|thumbnail|320px|right|[[सकल ग्राहस्थ उत्पाद]] (Gross domestic product/GDP) वांगु - कृषि , ह्यांगु - उद्योग , वचुगु - सेवा क्षेत्र]]
 
* '''प्राथमिक ख्यः''' (प्राइमरी सेक्टर)
थुकिलि मूकथं कच्चा पदार्थया निष्कर्षण (extraction) नाप स्वागु ज्या जुइ। दसु- खनन (माइनिंग) , बुंज्या आदि।
 
* '''द्वितियक ख्यः''' (सेकेन्डरी सेक्टर)
थुकिलि प्रशोधन कारखाना , निर्माण (मैन्युफैक्चरिंग) उद्योग आदि ला।
 
* '''तृतीयक ख्यः''' (टर्शियरी सेक्टर)
थुकिलि सेवा दसु कानून , बैंक , स्वास्थ्य व उत्पादतयेगु वितरणनाप सम्बन्धित उद्योग ला।
 
* '''चतुर्थक ख्यः'''
थ्व अपेक्षाकृत न्हुगु ख्यः ख। थुकिलि [[ज्ञान]] आधारित उद्योग ला। दसु अनुसन्धान , डिजाइअन व विकास (R&D); कम्प्यूटर प्रोग्रामन , जैवरसायन आदि थुकिलि ला।
 
थुकिया अतिरिक्त ५गु ख्यःया अस्तित्व नं दु गुकिलि बिना लाभया ज्या यायेगु ख्यः ख।
 
== उद्योगया प्रकार ==
* कुटीर उद्योग
* सरकारी क्षेत्रया उद्योग
* पब्लिक ट्रस्ट उद्योग
* एकल स्वामित्व उद्योग
* [[फुटलूज उद्योग]]
* पर्यटन उद्योग
* फिल्म उद्योग
 
== उद्योगया आधार ==
* बुंज्या आधारित
* पशु आधारित
* गुं आधारित
* [[प्रविधि]] आधारित
 
== उद्योगया निंतिं आवश्यक सुविधा ==
* [[ज्यामि]]
* उचित जलवायु
* पूजीं
* शक्तिया साधन
* बजाः
* कच्चा पदार्थ
* [[परिवहन]]
* [[सरकारी ग्वहालि]]
 
== हलिमया मू औद्योगिक क्षेत्र ==
* [[शिकागो]]
* न्युईंग्लेण्ड
* हेम्पशायर
* लंकाशायर
* कुज्ने बस्क
* [[भिलाई]]
* [[बोकरो]]
* [[फ़रीदाबाद]]
* [[वराणसी]]
* [[मोदीनगर]]
* [[शिवकाशी]]
* [[रामपुर]]
* [[फिरोजाबाद]]
* [[जमशेदपुर]]
* [[आलीगढ़]]
* [[लुधियाना]]
* [[केलिर्फोनिया]]- हलीवुड
* [[केंटुकी]]
 
 
== उद्योग पलिस्थाया सिद्धान्त ==
* वेबर का सिद्धान्त ([[आइसोडापेन]])
* ग्रोथ पोलया सिद्धान्त
* [[क्लार्कया सेक्टर मोडल]]
 
[[किपा:Clark's Sector Model 200px.png|right|thumb|कोलिन क्लार्क का सेक्टर मॉडल (1950)]]
 
 
[[पुचः:अर्थशास्त्र]]
[[पुचः:भूगोल]]
[[पुचः:विकास]]
[[पुचः:समाज]]