भारतीय शास्त्रीय संगीत: Difference between revisions

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Line १:
भारतीय शास्त्रीय संगीत भारतीय उपमहादेशया थीथी थासय् विकास जूगु छता मंका शास्त्रीय संगीत ख। थ्व संगीतय् [[राग]], [[सुर]], [[ताल]], [[थाठ]] आदि थीथी गुण दै।
==संगीतयुसंगीतया न्हेगु सुर==
* षडज् (सा)
* ऋषभ (रे)
Line ८ ⟶ ९:
* निषाद (नि)
 
==मू ग्रन्थ==
==संगीतयु प्रकार==
# [[नाट्यशास्त्र]] -- [[भरत मुनि]]
* शास्त्रीय संगीत
# [[बृहद्देशीय]] -- [[मतंग मुनि]]
* उपशास्त्रीय संगीत
# [[नारदीय शिक्षा]] --
* सुगम संगीत
# [[संगीत मकरंद]] --
# [[सरस्वती हृदयालंकार]] -- मिथिला के राजा [[नान्यदेव]] (11गु शती)
# [[अभिलषितार्थ चिंतामणि]] -- [[सोमेश्वर]] (12गु शती)
# [[संगीतचूड़ामणि]] -- सोमेश्वर पुत्र [[प्रतापचक्रवर्ती]] या [[जगदेकमल्ल]] (12गु शती)
# [[संगीतसुधाकर]] -- चालुक्यवंशीय सौराष्ट्रनरेश महाराज [[हरिपाल]] (1175 ई.)
# [[संगीतरत्नावली]] -- [[सोमराज देव]] वा [[सोमभूपाल]] (1180)
# [[गीतगोविन्द]] -- [[जयदेव]] (12गु शती ई.)
# [[पंडिताराध्यचरितम्]] -- [[पाल्कुरिकि सोमनाथ]] (तेलगुइ, 1270 ई.)
# [[संगीतरत्नाकर]] -- [[शार्ङ्गदेव]] (१३ शती)
# [[शृंगारहार]] -- शाकंभरिया जुजु [[हम्मीर]] (लगभग 1300 ई.)
# [[संगीत-समय-सार]] -- जैन आचार्य [[पार्श्वदेव]] (लगभग 1300 )
# [[संगीतसार]] -- [[विद्यारण्य]] (१४गु शताब्दी)
# [[रागतरंगिणी]] -- [[लोचन कवि]] (१५गु शताब्दी)
# [[संगीतशिरोमणि]] -- अनेक पण्डिततेगु योगदान ([[मलिक सुलतान]]या आह्वानय्, १५गु शताब्दी)
# [[रसिकप्रिया]] -- [[मेवाड़]]या [[महाराणा कुंभ]] (गीतगोविन्दया टीका, 1431-1469 ई.)
# [[संगीतराज]] -- [[महाराणा कुम्भ]]
# [[मानकुतूहल]] -- [[ग्वालियर]]या जुजु [[मानसिंह तोमर]] ([[हिन्दी]]इ, 15गु शती)
# [[षड्रागचंद्रोदय]] -- [[पुण्डरीक विट्ठल]] (१६गु शताब्दी)
# [[रागमाला]] -- [[पुण्डरीक विट्ठल]]
# [[रागमंजरी]] -- [[पुण्डरीक विट्ठल]]
# [[नर्तननिर्णय]] -- [[पुण्डरीक विट्ठल]]
# [[स्वरमेलकलानिधि]] -- [[कर्णाटक संगीत]]या विद्वान् [[रामामाला]] (1550 ई.)
# [[स्वरमेल कलानिधि]] -- [[रामामात्य]] (सोलहवीं शताब्दी)
# [[रागविबोध]] -- [[सोमनाथ]] (1609 ई.)
# [[संगीतसुधा]] -- [[तंजोर]]या जुजु [[रघुनाथ]] (थःगु मंत्री [[गोविंद दीक्षित]]या ग्वहालिइ 1620 ई. स)
# [[चतुर्दंडीप्रकाशिका]] -- [[व्यंकटमखी]] (सन् 1630 ई.)
# [[संगीतदर्पण]] -- [[दामोदर मिश्र]] (लगभग सन् 1630 ई.)
# [[हृदय प्रकाश]] -- [[हृदयनारायण देव]] (१७गु शताब्दी)
# [[हृदय कौतुकम्]] -- [[हृदयनारायण देव]] (१७गु शताब्दी)
# [[संग्रहचूड़ामणि]] -- [[गोविंद]] (1680-1700)
# [[संगीत पारिजात]] -- [[अहोबल]] (१७गु शती)
# [[संगीत दर्पण]] -- [[दामोदर पण्डित]]
# [[अनूपविलास]] -- [[भावभट्ट]]
# [[अनूपसंगीतरत्नाकार]] --[[भावभट्ट]]
# [[अनुपांकुश]] --[[भावभट्ट]]
# [[संगीतसार]] -- [[जयपुर]] के महाराज [[प्रतापसिंह]] (1779-1804 ई.)
# [[अष्टोत्तरशतताललक्षणाम्]] -- [[सोमनाथ]]
# [[रागतत्वविबोध]] -- [[श्रीनिवास]] (18वीं शती)
# [[रागतत्वविबोध:]] -- [[श्रीनिवास पण्डित]] (अठारहवीं शताब्दी)
# [[संगीतसारामृतम्]] -- तंजोरया मराठा जुजु [[तुलजेन्द्र भोंसले]] (18गु शती)
# [[रागलक्षमण्]] -- [[तुलजेन्द्र भोंसले]]
# [[लक्ष्यसंगीतम्‌]] -- [[विष्णु नारायण भातखंडे]] (संस्कृत ; 1910, १९३४)
# [[अभिनवरागमंजरी]] -- [[विष्णु नारायण भातखंडे]] (संस्कृत ; 1910, १९३४)
# [[हिंदुस्तानी संगीत पद्धति]] -- [[विष्णु नारायण भातखंडे]] (मराठीइ)
# [[हिंदुस्तानी संगीत क्रमीक]] (छह भागों में) -- [[विष्णु नारायण भातखंडे]]
# [[संगीत तत्त्वदर्शक]] -- [[विष्णु दिगंबर पलुस्कर]] (20गु शती)
 
==स्वयादिसँ==
* [[दाफा]]
* [[नेवाः बाजं]]
 
[[Category:भारतीय संगीत]]