'''''पुरा देवासुरा युद्धे, दैत्यैर्देवाः पराजिताः ।।'''''
(अर्थः अवअा मजिं बुद्धावतारकोबुद्धावतारया वर्णन गर्दछु,याये यो। जसलेथ्व पढ्छखँ रगुम्हसेँ सुन्छब्वनी उसकोव न्यनी उम्हेसिया मनोरथ पूर्ण हुन्छजुर्इ । पूर्वकालमापूर्वकालय् सुर रव असुरपिनिगु असुरहरूकोदथुर्इ युद्ध भयोजुल जसमागुकिइ दैत्यहरूलेदैत्यपिन्सँ देवताहरूलार्इदेवतापिन्त पराजित गरेयात ।)
'''''मायामोहस्वरूपोसाै, शुद्धोदनसुतोभवत् ।'''''
भगवान मायामोहया रूपय् विज्याना शुद्धोदनया काय् जू वल ।
भगवान मायामोह रूपमा अार्इ शुद्धोदनको पुत्र भए ।
=== मत्स्यपुराणम् ===
'''''देवसुन्दररूपेण द्वैपायनपुरः सरः ।। २४६ ।।'''''
(अर्थः धर्मकोधर्मया ब्यवस्थापन तथाव असुरहरूकोअसुरपिनिगु संहार गर्नाकायायेया लागि कमलनयन, देवसुन्दर बुद्धकोबुद्धया जन्म नवाैं अवतारकाअवतारया रूपमारूपय् भयो ।जुल। )
=== पद्ममहापुराणम् ===
'''''मायामोहोयमखिलांस्तान्दैत्यान्मोहयिष्यति ।।'''''
(मायामोहलेमायामोहं सारा दैत्यहरूलार्इदैत्यपिन्त मोहित पार्दैयायाँ लान्छयंकल भनीधका वृहस्पतिलेवृहस्पतिं भनेधाल । )
'''''भवतासहितः सर्वान्वेदमार्गबहिष्कृतान् ।'''''
सवैदक्व दैत्यहरूदैत्यपिं वेदमार्गबाटवेदमार्गपाखेँ वहिष्कृत हुनेछजुल ।
=== श्रीमद्भागवतमहापुराणम् ===
'''''बुद्धो नाम्नाजनसुतः कीकटेषु भविष्यति ।। २४ ।।'''''
त्यस पछिअनंलिपा कलियुग शुरू भएपछिजुइधुंका मगधदेश (विहार) मा देवताहरूकादेवतापिनिगु शत्रु दैत्यहरूलार्इदैत्यपिन्त मोहित गर्नकायायेया लागि अजनकाअजनया पुत्रकापुत्रया रूपमारूपय् तपार्इंकोछलपाेलया बुद्धावतार हुनेछजुर्इ ।
द्वितीयखण्ड, दशमस्कंधे, अध्याय - ४०, पृ ३७६
'''''नमो बुद्धाय शुद्धाय दैत्यदानवमोहिने ।'''''
दैत्य दानवहरूलार्इदानवपिन्त मोहित गर्नकायायेया लागि तपार्इंछलपाेलं शुद्ध अहिंसा मार्गकोमार्गया प्रवर्तक बुद्धकोबुद्धया रूप ग्रहण गर्नु हुन्छयार्इ । मजिं तपार्इंकोछलपाेलयात नमस्कार गर्दछुयाना च्वना ।
=== '''भविष्य पुराण''' ===
'''''दश कोट्य स्मृता अार्या, बूभबुर्बाैद्ध मार्गिणः ।।'''''
(अर्थ - बलिलेबलिं पृथ्वीमापृथ्वीस एकछम्ह माया प्रवर्तक महान् असुरलार्इअसुरयात पठायाेछ्वया जोहल गुम्हसिया नाँ शाक्यसिंह नामलेधका प्रख्यात भयोजुल, जसलार्इगुम्हसित गाैतम अाचार्य पनिधका भनिन्थ्योनं धायेगु याः । उनीव दैत्यहरूकोदैत्यपिनिगु पक्ष वढाउनेवढे याइम्ह ब्यक्ति थिएखः। ।वं उनलेदक्व सबैतीर्थ तीर्थहरूमातीर्थय् अाफ्नोथःगु संस्था स्थापित गरेयात । जोगुपिं जोगुपिं उनकावयागु मतानुयायी भइजुया बाैद्ध भएजुल तीउपिं सबैसकलेँ टुपीअागँसा रव जनै छोडीका तोता नीच गतिमागतिइ गर्इवना वर्णसंकर भएजुल । दश करोड अार्य बाैद्धमार्गकाबाैद्धमार्गया अनुगामी भए।जुल ।)
=== बाल्मीकि रामायण ===
'''''तस्माद्धि यः शक्यतमः प्रजानां स नास्तिके नाभिमुखा बुधः स्यात ।।'''''
(अर्थ - जसरीगथे चोरखुँ दण्डनीय हुन्छजुर्इ त्यसरी नैअथेहे (वेदविरोधी) बुद्ध पनिनं दण्डनीय छखः । तथागत रव अन्यमेपिं नास्तिकहरूलार्इनास्तिकतय्त पनिनं यहाँथ्वहे यहिकोटिइ कोटिमा सम्झनु पर्दछतयेमा । त्यसकारणउकिंजुया प्रजापालक राजालेराजां जुनगुम्ह नास्तिकलार्इनास्तिकयात दण्ड दिन्छबिइ त्यसलार्इवयात चोरलार्इखुँयात समान दण्ड दिनुबिइ पर्छमाः । तर जोगुम्हसित वशमावशय् लिनतये सकेको छैनमफु, त्यताउजापिं नास्तिककानास्तिकतय्गु सन्मुखमान्ह्योने कोहि पनिसुँनँ विद्वान् ब्राम्हणब्राम्हणपिं नपरून्मलाय्मा, उनीहरूउपिंनापं सँग कोहिं पनिसुनानं वार्तालाप नगरून्मयायेमाः । )
=== कल्किपुराणम् ===
'''''बुद्धालयं सविपुलं वेदधर्म्मबहिष्कृतम् ।'''''
(योथ्व अत्यन्त विस्तृत नगर होखः, बाैद्धहरूकोबाैद्धतय्गु प्रधान अालय होखः। ।थुगु यस देशमादेशय् वैदिक धर्मलार्इधर्मयात वहिष्कार गरिएकोयाना तःगु छदु ।)
'''''श्रुत्वा जिनो निजगणैः कल्केरागमनं क्रुधा ।'''''
'''''अक्षाैहिणीभ्यां सहितः संबभूव पुराद्बिहि ।।४४।।'''''
(कल्कि अाफ्नोथःगु गण सहित युद्ध गर्नयायेत अाएकोवःगु कुराखँ जवगुबले जिनजिनं (बुद्धकोबुद्धया अर्कोमेगु नामनाँ) थाहासिइका पाउँदछकार्इ, तवउवले उनीतुरून्तहे दुर्इनिथ्वः अक्षाैहिणी सेना (एक अक्षाैहिणीमाअक्षाैहिणीस २१८७० हात्ती, २१८७० रथ, ६५६१० घोडा र १०९३५० पैदल सिपाहि हुन्छ।)दइ लिर्इ।) नगरज्वना बाटनगरं बाहिरपिहाँ अाउँदछवर्इ ।)
द्वितीयांश, सप्तमोअध्यायः
'''''रे बाैद्धा ! मा पलायध्वं निवर्त्तध्वं रणाङ्गणे ।'''''
(हे बाैद्धपिं ! छिपिं रणभूमि थासं बिस्युँवनेमते, लिहाँ वा, हताः (युद्ध) या ।)
(हे बाैद्धहरू ! तिमीहरू रणभूमिबाट नभाग, फिर्ता अाउ, युद्ध गर ।)
'''''जिनं निपतितं दृष्ट्वा बाैद्धा हाहेति चुक्रुशुः ।'''''
'''''कल्के सेनागण विप्रा जहृषुर्निहतारयः ।।२७।।'''''
(जिन धराशायी भएकोजुगु देखीखना बाैद्धहरूकोबाैद्धपिनिगु सेना हाहाकार गर्नयाना थालेहर्इ । शत्रुकोशत्रुयागु मृत्यु भएकोलेजुइधुंकुगु कल्किकाजुया सेनाकोकल्किया सेनाया हर्षको सीमा रहेनहे मन्त ।)
'''''स तु शुद्धोदनस्तेन युयुधे भीमविक्रमः ।''''' ...
(भीमविक्रम शुद्धोदनलेशुद्धोदनं पनिनं उव सँगलिसे युद्ध गर्नयाना थालेच्वन । ...)
'''''निरीक्ष्य कल्किं ते बाैद्धास्त्रसुर्धर्म्मनिन्दका ।।५०।।'''''
(...धर्मया निन्दा यानाच्वँपिं बाैद्धपिं ग्याना अाकुलब्याकुल जुल ।)
(...धर्मको निन्दा गर्ने बाैद्धहरू भयले ब्याकुल भयो । )
तृतीयांशः , प्रथमोध्यायः -
'''''हत्वा बाैद्धान् म्लेच्छसंघांश्च कल्किस्तेषां ज्योतिः स्थानमापूर्य्य रेजे ।।४३।।'''''
(यसथुकथं प्रकारभयंकरगु भयंकर कर्मज्याः गर्नेयाम्ह कल्किलेकल्किं भयंकर युद्ध गरीयाना बाैद्धहरूबाैद्धतय्त रव म्लेच्छहरूकोम्लेच्छतय्गु संघकोसंघयात नाश गर्योयात । अनिअले कल्किलेकल्किं उनीहरूकाउमिगु स्त्रीहरूलार्इस्त्रीपिन्त पनिनं मुक्तिपद दिएविल । मृत बाैद्ध रव म्लेच्छहरूलार्इम्लेच्छपिनिगु शवयात ज्योतिर्मय स्थानमाथासय् पठार्इछ्वया शोभायमान गरे ।यात।)
'''''ये शृण्वन्ति वदन्ती बाैद्धनिधनं म्लेच्छक्षयं,'''''
'''''मायामाेहविनाशनं प्रतिदिनं संसारतापच्छिदम् ।। ४४ ।।'''''
(यसथुगु म्लेच्छ रव बाैद्धहरूकोबाैद्धपिनिगु नाश भएकोजुगु कथाबाखँ जसलेगुम्हस्येँ अादरपूर्वक पढ्छब्वनी रव सुन्छन्यनी, उसकोवयागु सबैदक्व शोक हट्दछतनावनी । माधव प्रति उसकोवयागु भक्ति उत्पन्न हुन्छजुर्इ । यसलेथुकिं उसकोवयागु न जम्न हुन्छजुइ न मृत्यु हुन्छहे जुइ । यसथ्व वृतान्तकोवृतान्त सुन्नेन्यँम्ह मानिसलार्इमनुयात सबैदक्व प्रकारकोप्रकारया सम्पत्ति प्राप्त हुन्छ जुर्इ । मायामोह हट्दैतना जान्छवनी रव संसारकोसंसारया तापहरूताप सहनुसहयाये नपर्नेमालि हुन्छमखु ।)
तृतीयांशः एकविंशोध्यायः
'''''वस्त्रालङ्कारणैः प्रपूज्य विधिवन्मुक्तास्तु एवोत्तमाः ।।३१।।'''''
(जसलेगुम्हेसिनं साधु समाजमासमाजय्, पुण्यक्षेत्रमापुण्यक्षेत्रय्, पुण्य तीर्थमातीर्थय् गर्इवना महर्षिहरूकोमहर्षिपिनिगु अाश्रममाअाश्रमय् गर्इवना वस्त्र, अाभूषण अादि दान गरीयाइ, ब्राम्हणहरूकोब्राम्हणपिनिगु पूजा गर्छयार्इ, अादरपूर्वक गार्इसा, घोडासल, हात्तीकिसि, सुनलुँ, अादि दान गरीयाना भक्तिपूर्वक विष्णुभावलेविष्णुभावय् पूर्ण भर्इजुया सबैदक्व पुराणकापुराणया सार यसथ्व शुद्ध कल्किपुराणकोकल्किपुराणया कीर्तन वा श्रवण गर्दछयाइ, यीउम्ह श्रेष्ठ ब्यक्तिहरूकोब्यक्तिपिनिगु मुक्ति निश्चित छख, यसमाथुकिइ कुनैछुँ सन्देह छैनमदु ।)
== बुद्धका वारे उल्लेख भएकाजुयाच्वँगु पुराणहरूकोपुराणतय्गु सूची ==
* ''[[हरिवंश पुराण|हरिवंश]]'' (1.41)
* ''[[विष्णु पुराण]]'' (3.18)
पराशरकृत वृहत् पराशर होरा शास्त्र (2:1-5/7).
== बुद्ध अवतारवाद सम्वन्धी केहिंछुँ रोचक टिप्पणीहरूटिप्पणी ==
* '''बाैद्धमतलार्इबाैद्धमतयात हिन्दु (वैष्णव) धारमाधारय् विलय गराउनेःयायेगु कुतः -''' जर्मन विद्वान् [[:en:Helmuth_von_Glasenapp|हेलमुट भो ग्लेजनप]]कोया भनार्इधापु कथं - यसथुगु प्रकारकोकथंया साहित्यहरूकोसाहित्यतय्गु रचना हुनुकोजूगुया पछाडील्युने बाैद्धहरूलार्इबाैद्धतय्त विस्तारैबुलुहुँ हिन्दु (वैष्णव) धारमाधारय् विलय गराउनेयायेगु अन्तरनिहित मनोवाञ्छा देखिन्छदुगु खनेदु ।<ref>von Glasenapp 1962 page 113, cited in O'Flaherty, page 206.</ref>
* '''बुद्ध अवतारकाअवतारवादया बुद्ध रव शाक्यमुनि बुद्ध एकैछम्ह होइनन्ःहे मखु -''' बुद्ध अवतारकाअवतारया बुद्ध रव शाक्यमुनि बुद्धकोबुद्धयागु समयकाल फरकहे छपाः । करिव इ.सं. ५०० तिरपाखे जन्मेकाेजन्मे जुम्ह, ६४ वर्ष बाचेकातक्क म्वाःम्ह, जीवनकालमाजीवनकालय् केहीछुँ दानवहरूकोदानवतय्गु वध गरेकायाम्ह, वैदिक धर्म मान्नेमानेयाइम्ह, जिन नाम ब्यक्तिब्यक्तिया पिताकाय् भएकाजुया अादिच्वँम्ह वर्णनलार्इअादि हेर्नेवर्णनयात होस्वल भनेधाःसा बुद्ध अवतारमाअवतारय् चित्रित गरिएकायानातम्ह ब्यक्ति सिद्धार्थ गाैतम होइनन्बुद्ध हे धका धायेत थाकु ।<ref>Singh, p.266.</ref>
* '''हिन्दु दार्शनिकहरूदार्शनिकपिनि बुद्धलार्इबुद्धयात अाफ्नोहिन्दु धर्म भित्रदुने समाहित गर्नयाये चाहँदैनन्ःमयः -''' [[:en:Kumārila_Bhaṭṭa|कुमारील भट्ट]] (इ.सं. ७०० तिरपाखेयाम्ह - मिमांशधारकामिमांशधारया हिन्दु दार्शनिक) बुद्धलार्इविचार त स्वयेवले बुद्धधर्मयात हिन्दु धर्म सँगनाप गुवलेँ जोड्नस्वाके स्वीकारफइ गर्दैनन्मखु । क्षेत्रीय धर्मकोधर्मयात उलंधन गरीयाना अाफैथःहे धर्म गुरू बन्नजुइत खोजेकास्वम्ह, वेदकावेदया विपरित रव अाफैलेथम्हं अाफैलार्इथःयात ठगेकाठगेयाम्ह ब्यक्तिकाब्यक्ति रूपमाधका बुद्धकाबुद्धया वारे उनलेखुला टिप्पणी गरेकायाइम्ह छन्छम्ह ।प्रखर ब्यक्तित्व कुमारिल खः।<ref>Hindu Response to Religious Pluralism, Page 34, by Pi. Es Ḍāniyēl</ref>
* '''दलित अभियानकाअभियानया पाचाैंन्यागुगु सपथः''' डा. भिमराव अम्वेडकर बुद्ध विष्णुकोविष्णुया अवतार होखः भन्नेधाइगु कुरालार्इखँयात प्रखररूपमाप्रखररूपं खण्डन गर्नेयाइम्ह ब्यक्ति हुन् ।खः। महान् दलित अभियानकाअभियानया क्रममाक्रमय् धर्म परिवर्तनकापरिवर्तनया लागि २२ सपथहरूगु सपथ दयेकूगु मध्ये पाचाैंन्यागूगु सपथ यसथुगु प्रकारप्रकारया छदु - "मैं यह नहीं मानता और न कभी मानूंगा कि भगवान बुद्ध विष्णु के अवतार थे, मैं इसे पागलपन और झूठा प्रचार-प्रसार मानता हूँ ।"<ref>{{cite book|last=Ucko|first=Hans|authorlink=Hans Ucko|title=The people and the people of God|url=https://books.google.com/books?id=BP2ZG22FPHYC&pg=PA101&dq=madness|publisher=LIT Verlag Münster|page=101|isbn=978-3-8258-5564-2|year=2002}}</ref>
== काँचीकाकाँचीया शंकराचार्य रव विपश्यनाचार्य सत्यनारायण गोयन्काकोगोयन्काया संयुक्त विज्ञप्ति ==
(हिन्दि भाषामाभाषां प्रकाशित प्रेस विज्ञप्तिकोविज्ञप्तिया नेपालीनेपाल भाषा अनुवाद),
''स्थलःथाय् - महाबाेधि सोसाइटी, सारनाथ (वाराणसी) (उत्तर प्रदेश)''
''समयःर्इ दाेपहर - न्हिनेसिया ३ः३०, दिनाङ्कः सन् १९९९ नोभेम्वर १२''
''जगद् गुरू काँची कामकोटि पीठकापीठया श्रद्धेय शंकराचार्य श्री जयन्द्र सरस्वतीजीसरस्वतीजु रव विपश्यनाचार्य गुरूजीगुरू सत्यनारायण गोेयन्काकागोेयन्काजु या साैहार्दपूर्ण वार्तालापकोखँलावलाया संयुक्तमंका विज्ञप्ति प्रकाशित गरिएकोपिथंगु छदु । दुबैनिम्हं यसथ्व कुरामाखँय् सहमत छन्जूगु रदु चाहन्छन्व थुकथं मनंतुगु दु कि दुबैनिगुलिं प्राचीन परम्पराहरूमापरम्पराय् अत्यन्ततसकं स्नेहपूर्वकस्नेहपूर्ण वातावरणालकस स्थापित हुन् जुइमा । यसथुगु वारेमा जुनविषयस छिमेकी देशका वन्धुहरूमादेशया कुनैवन्धुपिंके कारणलेछुंनं कुनै प्रकारकोकथंया गलत बुझाइ रहेकोथुइकातःगु भएखःसा उकिया त्यसकोयाकनंसिवे शीध्रातिशीध्रयाकनं निराकरण होस्जुइमा । यसथ्व सम्वन्धमासम्वन्धय् निम्नक्वय् कुराहरूमान्ह्यथनाकथंया खँय् सहमती भएकोजूगु छदु ।''
# ''छुंनं हुनिंयाना पूर्वकालय् थःथवें मतभेदत दुगुया उपजकथं न्ह्याग्गुथेँ जाःगु साहित्यत निर्माण जूगु जुइमा, गुकि भगवान बुद्धयात विष्णुयाअवतार खः धका च्वया तल, थ्व खँ छिमेकी देःया बन्धुपिन्त प्रिय मजुल, थ्व झिसँ बाँलाक्क थु । उकिंजुया निगुलिं समुदाय दथुइ थःथवेया स्वापूयात हाकनं स्नेहपूर्ण दयेकेगु नितिं झीसँ थ्व खँ क्वःछिना कि भूतकालय् न्ह्याग्गुहे जूगु जुसां उकियात लाेमंका अा थुजागु छुँ नं मान्यतायात तिवः वि मज्यु ।''
# ''कुनै पनि कारणले पूर्वकालमा पारस्परिक मतभेदहरू भएको उपजका रूपमा जस्तो सुकै साहित्यहरू निर्माण भए, जसमा भगवान बुद्धलार्इ विष्णुको अवतार भनी लेखिए, यो कुरा छिमेकी देशका बन्धुलार्इ अप्रिय लाग्यो यो हामी राम्ररी बुझ्छाैं । त्यसकारण दुबै समुदाय बीच पारस्परिक सम्वन्धमा पुनः स्नेहपूर्वक वनाउनका लागि हामी यो निर्णय लिन्छाैं कि भूतकालमा जे सुकै भएको भएतापनि त्यसलार्इ भुली अव अाइन्दा यस प्रकारको कुनैपनि मान्यतालार्इ वढावा दिनु हुँदैन ।''
# ''भारतया हिन्दु समुदायया छुं ब्यक्तिपिनि बुद्धानुयायीपिन्त थःगु वर्चश्व स्थापित यायेगु नितिं थी थी कथंया कार्यशालात ग्वःसा ग्वया च्वँगु दु धका छिमेकी देशय् भ्रान्ति ब्वलना च्वँगु दु । थुगु कथंया खँ उमिगु मनं न्ह्यावलेँ नितिं तना वनेमा धैगु तातुना वैदिक व बुद्ध-श्रमण परम्परा भारतया तसकं पुलांगु परम्परात मध्येया खः । निगुयानं थःथःयागु च्वछाय् वहःगु स्वतन्त्र अस्तित्व दु । गुगू नं छगू परम्परां थःम्हं थःयात च्वय् क्यना मेगु यात क्वय् क्यनेगु ज्यां परस्पर द्वेष, वैमनस्य ब्वलंकेगु जक कारक जू वनी। उकिंजुया भविष्यय् हाकनं गुवलेँ हे नं थथे मजुइमा । निगुलिं परम्परायात समान अादर व गाैरवया भाव बियाच्वने फयेमा ।''
# ''भारतका हिन्दु समुदाय बुद्धानुयायीहरू माथि अाफ्नो वर्चश्व स्थापित गर्नाका लागि यस प्रकारको कार्यशालाहरू अायोजना गरिरहेका छन् भनी छिमेकी देशहरूमा भ्रान्ति फैलिरहेको छ । यस प्रकारको कुरा उनीहरूको मनबाट सदाको लागि हटेर जाअोस् भन्ने उद्देश्यले वैदिक र बुद्ध-श्रमण परम्परा भारतको अन्यन्त प्राचीन मान्य परम्पराहरू मध्येका हुन् भनी प्रज्ञापित गर्दछाैं । दुबैको अा-अाफ्नो गाैरवपूर्ण स्वतन्त्र अस्तित्व छ । कुनै एक परम्पराले अाफैले अाफूलार्इ उँचा र अरूलार्इ नीच देखाउने काम परस्पर द्वेष, वैमनस्य वढाउने कारक हुन जान्छ । त्यसकारण भविष्यमा फेरि कहिल्यै पनि यसो नहोस् । दुवै परम्पराहरूलार्इ समान अादर र गाैरवको भाव दिइयोस् ।''
# सत्कर्म द्वारासत्कर्मं कुनैसुँ पनिनं ब्यक्तिलेब्यक्तिं समाजमासमाजय् उँचा स्थान प्राप्तकाये गर्नफइ सक्छव रदुष्कर्मं दुष्कर्म द्वारामनु पतित हुन सक्छजूवनी । त्यसकारणउकिंजुया हरेक ब्यक्ति सत्कर्म गरीयाना काम, क्रोध, मद, मोह, लोभ, मात्सर्य, अहंकार इत्यादि अशुभ दुर्गुणहरूलार्इदुर्गुणयात निकालीलिकया अाफूलेथःम्हं अाफैलार्इथःत समाजमासमाजय् उच्च स्थानमास्थानय् स्थापित गरेरयाना सुख शान्तिकोशान्तिया अनुभव गर्नयाये सकियोस्फयेमा ।
उपरोक्तथुपिं तीनस्वँगू कुराहरूमाखँय् हामीजिपिं दुवैकोनिम्हसियां पूर्ण सहमती छदु । भारतकाभारतया सवैदक्व समुदायकासमुदायया मानिसहरूमनूतय् पारस्परिक मैत्री भाव राखोस्दयेमा रव छिमेकी देशदेशया पनिनं भारतकाभारत प्रति पूर्ण मैत्री भाव राखोस्दयेमा ।
[ [http://www.vridhamma.org/en1999-13 <nowiki>पढ्नुस् अंग्रेजी अनुवाद ]</nowiki>]
|