हिन्दी संकिपा

हिन्दी सिनेमा वा बलिवुड , हिन्दी भाषा संकिपायागु उद्योग खः। बलिवुड नां अंग्रेजी संकिपा उद्योग हलिवुड नं वगु खः। हिन्दी संकिपा उद्योग मुख्यतः मुम्बई शहरय् दु। थ्व संकिपात हिन्दुस्तान, पाकिस्तान, व हलिमयागु यक्व देय् ये मनुतेसं येकुगु दु। फुक्कं थें संकिपाय् संगीतमय म्ये दै। थ्व संकिपाय् हिन्दीयागु "हिन्दुस्तानी" शैलीयागु चलन दु। हिन्दी व उर्दू नापं अवधी, मुम्बइया हिन्दी, भोजपुरी, राजस्थानी थें न्यागु भाषिका नं संवाद व म्येय् छ्यलातगु खने दु। थ्व उद्योगय् मतिना, देय् भक्ति, परिवार, अपराध, भय, इत्यादि मू विषय जुइ। अप्व म्येत उर्दू शायरीय् आधारित जुइ।

इतिहास

थ्व उद्योगय् दकले न्हापायागु संकिपा ई सं १९१३य् दादासाहेब फालके नं देकादिगु राजा हरिशचंद्र खः। सिक्क याकनं हे भारतय् संकिपात लोकंह्वात व ई सं १९३० तक्क थ्यंमथ्यं २०० संकिपा प्रतिदं देकिगु जुल। दकले न्हापांगु खँल्हाइगु संकिपा अरदेशिर ईरानी नं देका दिगु आलम आरा खः। थ्व संकिपा यक्व लोकप्रिय जुल। याकनं हे सकल संकिपा खँल्हाइगु जुल।

वैगु दंय् भारतय् स्वतंत्रता संग्राम, देय् बायेज्या थेंन्यागु ऐतिहासिक घटना जुइ। व ईले दयावगु हिन्दी संकिपाय् थुकिगु प्रभाव खने दत। ई सं १९५०यागु दशकय् हिन्दी संकिपा श्याम-स्वेत नं रंगीन जुल। संकिपायागु मू विषय मतिना जुल व संगीत संकिपायागु मू अंग जुल। १९६०-१९७०य् संकिपाय् हिंसायागु प्रभाव खनेदत। १९८० व १९९०य् मतिना आधारित संकिपा हानं लोकप्रिय जुल। १९९०-२०००यागु दशकय् देकुगु संकिपातः भारतस्वया पिने यक्व लोकप्रिय जुल। प्रवासी भारतीतेगु अप्वया वंगु ल्याखं नं थुकिगु मू कारण खः। हिन्दी संकिपाय् प्रवासी भारतीयतेगु विषय लोकप्रिय जुया वल।

मू हिट संकिपा

महल (1949) , श्री ४२० (1955), मदर इंडिया (1957), मुगल-ए-आजम (1960), गाइड (1965), पाकीजा (1972), बबी (1973), जंजीर (1973), यादों की बारात (1973), दीवार (1975), शोले (1975), मिस्टर इंडिया (1987), कयामत से कयामत तक (1988), मैंने प्यार किया (1989), जो जीता वही सिकन्दर (1991), हम आपके हैं कौन (1994), दिलवाले दुल्हनिया ले जायेंगे (1995), दिल तो पागल है (1997), कुछ कुछ होता है (1998), ताल (1999), कहो ना प्यार है (2000), लगान (2001), दिल चाहता है (2001), कभी ख़ुशी कभी ग़म (2001), देवदास (2002), साथिया (2002), मुन्ना भाई MBBS (2003), कल हो ना हो (2003), धूम (2004), वीर-ज़ारा (2004), स्वदेस (2004), सलाम नमस्ते (2005), रंग दे बसंती (2006) इत्यादि ।

मू कलाकार

मू अभिनेता

अमिताभ बच्चन - अभिषेक बच्चन - अनिल कपूर - अमरीश पुरी - अमोल पालेकर - आमिर ख़ान - ओम पुरी - दिलीप कुमार - देव आनन्द - नाना पाटेकर राजेश खन्ना - शम्मी कपूर - शशि कपूर - सुनील दत्त - संजय दत्त - संजीव कुमार - सतीश शाह - सलमान ख़ान - शाहरुख खान -

मू अभिनेत्रियाँ

मीना कुमारी - नूतन - मधुबाला - माधुरी दीक्षित - श्री देवी - प्रीती जिंटा - रानी मुख़र्जी - काज़ोल - स्मिता पाटिल - ऐश्वर्या राय - हेमा मालिनी - ईशा देओल - बिपाशा बसु - मल्लिका शेरावत - उर्मिला मातोंडकर - प्रियंका चोपडा - करीना कपूर - महिमा चौधरी -

मू निर्देशक

• यश चोपडा
• सत्यजित राय
• बिमल राय
• ऋषिकेश मुखर्जी
• करण जौहर
• श्याम बेनेगल

मू गायक

• उदित नारायण
• किशोर कुमार
• कुमार शानू
• कुन्दन लाल सहगल
• मन्ना डे
• मुकेश
• येसूदास
• रफी
• सुरेश वाडेकर
• सोनू निगम
• हेमंत कुमार
• अभिजीत

मू गायिका

• लता मंगेशकर
• आशा भोंसले
• सुमन कल्यानपुर
• अनुराधा पौडवाल
• अलका याज्ञिक
• कविता कृष्णमूर्ति
• अनुराधा श्रीराम

मू संगीतकार

• शंकर-जयकिशन
• नौशाद अली
• मदन मोहन
• हेमंत कुमार
• ओंकार प्रसाद नैय्यर या ओ पी नैय्यर
• सलिल चौधरी
• लक्ष्मीकांत-प्यारेलाल
• सचिन देव बर्मन
• राहुल देव बर्मन
• बप्पी लाहिड़ी
• नदीम श्रवण
• विशाल भारद्वाज
• इस्माइल दरबार
• ए आर रहमान
• जतिन-ललित

मू गीतकार

• राजेन्द्र कृष्ण
• शाहिर लुधियानवी
• शैलेन्द्र
• हसरत जयपुरी
• जांनिसार अख्तर
• कैफी आजमी
• गुलजार
• मजरुह सुल्तानपुरी
• समीर