तजिलजि

तजिलजि (Culture) धाःगु छुं नं त्वा:लय् व्याप्त थी-थी गुणतेगु प्रभावया समग्र रूप ख। थुकिलिं छगू समाजया मनन याइगु, विचाः याइगु, ज्या याइगु, नयेगु-त्वनिगु, खँल्हाइगु, प्याखँ, म्ये, साहित्य, कला, वास्तु , धर्म आदियात समाहित याइ। संस्कृतिया वर्तमान रूप छुं समाजया दीर्घ काल तक्क छ्येलातःगु पद्धतितेगु परिणाम ख।

तजिलजिया तत्त्व

सामान्यरुपं तजिलजि थुइकिगु छुं विषयत थ्व कथं दु-

नसात्वँसा

छुं नं न्हूगु तजिलजिइ मनू थ्यनिबिलय् दकलय् न्ह्यः खनिगु तजिलजिया मू तत्त्वय् छता नसात्वँसा ख। नसात्वँसायात यक्व चीजं असर याइ, दसु भूगोल, लःया मात्रा, मौसम आदि। अथेजुसां छुं वस्तु दःसां मनूतेसं सांस्कृतिक आधारय् भोग मयायेगु चलन नं दु। थन्यागु उपभोग यायेगु व मयायेगुया आधारय् नसात्वँसायात थ्व कथं बायेछिं-

• शाकाहारी/मांसाहारी
• कायेगु/मकायेगु त्वँसा
• सांख्यमत कथं: सात्विक, तामसिक व राजस

संगीत

• शास्त्रीय संगीत
• लोक संगीत

प्याखँ

• दबूप्याखँ
• हुलाप्याखँ
• संकिपा

कला

• • काष्ठकला
  • शिल्पकला
  • चित्रकला
  • वास्तुकला
  • धातुकला व विज्ञान

वेश-भूषा व फेसन

• • वसः
  • तिसा
  • ज्वलं

भाषा

• • जनभाषा (मनुतेसं थः दथुइ ल्हाइगु भाय्)
  • धार्मिक भाषा (दसु- संस्कृत, पालि, लातिन, अरबी)

धर्म

• • धार्मिक सहिष्णुता/कट्टरता
  • धार्मिक नियम व विधान
  • नखः व पर्व
  • चुडाकर्म (इहिपा, कय्‌तापुजा, जंक्व, इहि, बाह्रा, बर्मित्जुआ आदि)

जातीयता

• • उत्पत्ति (छगू हे मूलं उत्पत्ति जूगु बाखं)
  • स्थानीयता (छगू थासय् च्वनाच्वंगु मनुतेगु मंका, दसु नेवाः)
  • संगठन (दसु गुथि)

भूगोल

• • लःया स्रोत
  • स्थानीय नसा व पेपांचू

स्वयादिसँ

• नेवाः तजिलजि