एलिजाबेथ प्रथम
एलिजाबेथ प्रथम (७ सेप्टेम्बर १५३३ – २४ मार्च १६०३) इंग्ल्याण्ड व आयरल्याण्डया न्हापांम्ह रानी ख। वय्कलं १७ नोभेम्बर १५५८ निसें १६०३इ मदुतले शासन यानादिल। वय्कः त्युदर राजवंशया लिपांम्ह शासक ख।
| एलिजाबेथ प्रथम | |
|---|---|
 The Darnley Portrait, c. 1575 | |
| इङ्गल्यान्द व आयरल्यान्दया रानी | |
| Reign | 17 November 1558Template:Sndash 24 March 1603 |
| Coronation | 15 January 1559 |
| Predecessor | मेरी प्रथम |
| Successor | जेम्स प्रथम |
| Born | 7 September 1533 Palace of Placentia, Greenwich, England |
| Died | 24 March 1603 (aged 69) Richmond Palace, Surrey, England |
| Burial | 28 April 1603 |
| House | त्युदर राजवंश |
| Father | इङ्गल्यान्दयाम्ह हेनरी सप्तम |
| Mother | एन बोलिन |
| Religion | एङ्ग्लिकन |
| Signature |  |
एलिजाबेथ हेनरी ८ व वया निम्हम्ह कलाः एन बोलेनया छम्ह जक ल्याम्ह तक म्वाम्ह मचा खः। एलिजाबेथ निदँ दुबलय् वय्कःया मांअबुया इहिपा रद्द यात। नापं, वय्कःया मांयात मृत्युदण्डया सजायं जुल, अले एलिजाबेथयात अवैध घोषणा यात। हेनरीं वय्कःयात १०दँ दुबलय् स्वंगूगु उत्तराधिकार ऐन १५४३ मार्फत उत्तराधिकारया धलखय् हानं पूनर्बहाल यात। सन् १५४७इ हेनरीया मृत्यु धुंका एलिजाबेथया चीधिकःम्ह सौतेनी किजा एडवर्ड ६ नं सन् १५५३इ थःगु हे मृत्यु तक्क शासन यात। थ्व धुंका राजकाज छम्ह प्रोटेस्टेन्ट थःथिति, लेडी जेन ग्रेयात लःल्हायेगु इच्छापत्र यात। जुजुं थथे याःबिले वया निम्ह सौतेनी तताकेंहें क्याथोलिक मेरी व एलिजाबेथया वैधानिक दाबीयात बेवास्ता यात। एडवर्डया इच्छापत्र वयागु मृत्युया छुं वाःया दुने हे अवहेलना यासें मेरी रानी जुल व जेनयात पदच्युत यानाः मृत्युदण्ड बिल। मेरीया शासनकालय् एलिजाबेथयात प्रोटेस्टेन्ट विद्रोहीतय्त समर्थन याःगु आशंकाय् थ्यंमथ्यं दच्छि तक जेलय् तःगु खः।
सन् १५५८इ थः सौतेनी तताया मृत्यु जुइधुंका एलिजाबेथं राजगद्दीइ थ्यन। वय्कलं थःगु लाय्कूलि भिंगु सल्लाहकारतेत दुथ्याकल। वय्कलं विलियम सेसिलया नेतृत्वय् विश्वासपात्र सल्लाहकारतेगु पुचलय् यक्व निर्भर जुयादिल। विलियम सेसिलयात वय्कलं ब्यारन बर्गलीया पदवी बियादिल। रानीया रुपय् वय्कःया न्हापांगु ज्याय् छगू अंग्रेजी प्रोटेस्टेन्ट चर्चया पलिस्था ख, गुकिया वय्कः सर्वोच्च गभर्नर जुयादिल। थ्व युगयात लिपा एलिजाबेथन धार्मिक समाधान (Elizabethan Religious Settlement) धकाः म्हसीकल व थ्व ज्याया लिच्वः कथं चर्च अफ इंग्ल्याण्डया विकास जुल। एलिजाबेथं इहिपा यानाः उत्तराधिकारी दयेकीगु आशा याःगु खः। न्ह्याथेसां, यक्व मतिनामि धुका नं वय्कलं गबलें इहिपा मयाः। थ्व कारणं वय्कःयात गबलें गबलें "भर्जिन क्वीन" नं धाइ। वय्कःया उत्तराधिकारी वय्कःया न्हापांम्ह थःथिति स्कटल्याण्डया जेम्स ६ (स्कटल्याण्डया रानी मेरीया काय्) जुयादिल।
सरकार संकिगु खँय् एलिजाबेथ थः अबु व दाजुकिजा तःकेहेंपिं स्वयां नं उदारवादी जुल। वय्कःया छगू आदर्श वाक्य video et taceo ("जिं खना व सुम्क च्वना" "I see and keep silent") ख। धर्मय् वय्कः अपेक्षाकृत सहिष्णु जुयादिल व व्यवस्थित उत्पीडनयात म्हो यानादिल। सन् १५७०इ पोपं वय्कःयात अवैध घोषणा यात। थुकिया सैद्धान्तिक लिच्वः कथं अंग्रेजी क्याथोलिकत वय्कःया अधीनय् मदत। थुकिया लिच्वः कथं वय्कःयात स्यायेगु यक्व षडयन्त्र जुल। थ्व सकल कुतः वय्कःयागु मन्त्रीतेगु सर फ्रान्सिस वालसिंघमया नेतृत्वया गुप्तचर विभागया ग्वाहालिं असफल जुल। एलिजाबेथ विदेश मामिलाय् सतर्क जुयादिल व फ्रान्स व स्पेनया प्रमुख शक्ति दथुइ सफल कूटनीति यानादिल। वय्कलं नेदरल्यान्द्स, फ्रान्स व आयरल्याण्डय् जूगु यक्व अप्रभावी, कम संसाधन दुगु सैन्य अभियानयात अर्ध-हृदयं समर्थन यानादिल। सन् १५८०या दशकया मध्यय् इंग्ल्याण्डं स्पेननाप युद्धय् वनेमाल।
समय नापं एलिजाबेथयात वय्कःयागु कुमारीत्वया निंतिं म्हसीकल। वय्कःया प्यखें वय्कःया व्यक्तित्वया छगू पंथ ब्वलन। थुकिया झ्वलय् वय्कःयात पोर्ट्रेट, पेजेन्ट व साहित्यया माध्यमं हनेगु ज्या जुल। एलिजाबेथया शासनकालयात एलिजाबेथन युगया रुपय् म्हसीकल। थ्व ई अंग्रेजी दबूप्याखँ (नाटक)या विकासया निंतिं नांजाः। विलियम शेक्सपियर व क्रिस्टोफर मार्लो थें न्यापिं नाटककारतेगु नेतृत्वय् यक्व वीररसया नाटक मञ्चन जुल। इमिसं अंग्रेजी समुद्री साहसिकतेगु पराक्रम, गथेकि फ्रान्सिस ड्रेक व वाल्टर राले , व स्पेनिश आर्माडाया पराजयया गाथाया नाटकत दयेकल। छुं इतिहासकारतेसं एलिजाबेथयात छम्ह तंचाइगु स्वभावया, गुबलें गुबलें अनिर्णायक शासकया रुपय् चित्रण याइ। वय्कःया शासनकालया अन्तपाखे आर्थिक व सैन्य समस्याया झ्वलय् वय्कःया लोकप्रियता कमजोर जुल। एलिजाबेथयात छम्ह करिश्माई कलाकार ("ग्लोरियाना Gloriana") व छम्ह आपतकालं म्वायेफूम्ह ("गुड क्वीन बेस Good Queen Bess")या रुपय् स्वीकार यानातःगु दु। सरकार स्यनाच्वंगु व सीमित जुयाच्वंगु, अले जःलाखःला देय्या जुजुतय्सं थःगु सिंहासनयात खतराय् लावंगु इलय् वय्कलं शासन यायेमाल। थीथी शासकतेगु छझ्वः चिहाकःगु, विनाशकारी शासनकाल लिपा वय्कःया ४४ दँया गद्दीसीन समयं राज्ययात स्थिरता बिल व राष्ट्रिय पहिचानया भावना ब्वलंकेत ग्वाहालि यात।