ओलम्पिक कासा

ओलम्पिक कासा देय्‌तेगु दथुइ जुइगु थी-थी कासाया धेँधेँबल्ला ख। थ्व कासाया आधुनिक रुप सन् १८९६य् न्ह्यथंगु ख। आधुनिक ओलम्पिक कासा हलिमया मू अन्तराष्ट्रिय कासा ख। वर्तमान रुपय् ओलम्पिकय् ताहाःला (बर्खा) व चिकुला कासा दुथ्याः गुकी हलिंन्यंकंया द्वलंद्वः कासामिपिन्सं थीथी कासाय् ब्वति काइ। ओलम्पिक कासायात हलिमया दकलय् न्ह्यलुवा कासाया रुपय् कायेगु या, गुकिलि सार्वभौम राज्य व भूभागया प्रतिनिधित्व याइगु २०० स्वया अप्व पुचलं ब्वति काइ। ओलम्पिकय् म्हितिगु यक्व कासातेगु हलिं च्याम्पियनसिपत ओलम्पिक जुइगु दँय् ओलम्पिक कासाय् हे दुथ्याइगु नं या। ओलम्पिक कासा प्यदँय् छक्वः जुइ। सन् १९९४ निसें प्यदँया ओलम्पियाडय् निदँय् छक्वः समर व विन्टर ओलम्पिकया दथुइ अल्टर्नेट जुयाच्वंगु दु।

ओलम्पिक कासाया सृजना प्राचीन ओलम्पिक कासां प्रेरित जूगु खः। ओलम्पिया, ग्रीसय् ईसापूर्व ८गु शताब्दी निसें ईस्वीया ४गु शताब्दी तक्क थ्व प्राचीन कासा जुल। ब्यारन पियरे डी कुबर्टिनं सन् १८९४य् अन्तर्राष्ट्रिय ओलम्पिक समिति (IOC)या पलिस्था यात, गुकिलिं सन् १८९६य् एथेन्सय् न्हापांगु आधुनिक कासा जुल। IOC ओलम्पिक आन्दोलनया शासकीय निकाय ख, गुकिलि ओलम्पिक कासाय् संलग्न सकल संस्था व व्यक्ति दुथ्याइ। ओलम्पिक बडापत्रं इमिगु संरचना व अधिकारयात परिभाषित याइ।

२०गु व २१गु शताब्दीइ ओलम्पिक आन्दोलनया विकासया लिच्वः कथं ओलम्पिक कासाय् यक्व हिउपाः वःगु दु। थुकी मध्ये छुं समायोजनय् च्वापु कासाया निंतिं विन्टर ओलम्पिक कासा, अपांगता दुपिं कासामितय् निंतिं प्यारालिम्पिक कासा, १४ निसें १८ दँया कासामितय् निंतिं युवा ओलम्पिक कासा , न्यागू महाद्वीपीय कासा (प्यान अमेरिकन , अफ्रिकन, एसियामि, युरोपमि, प्रशान्त) दयेकेगु, व ओलम्पिक कासाय् दुमथ्याःगु कासाया निंतिं हलिं कासा आदि मू हिउपा खः। आइओसीं डेफलिम्पिक व विशेष ओलम्पिकयात नं समर्थन याइ। थथे हलिं धेधेबल्ला न्ह्याकेतः आइओसिं थी-थी आर्थिक, राजनीतिक व प्राविधिक प्रगतियात अनुकूलित यायेगु या। आम संचार माध्यमया महत्व अप्वया वनाच्वंगुलिं कासाया कर्पोरेट प्रायोजन व सामान्य व्यावसायिकीकरणया विषय ब्वलंगु दु। न्हापांगु व निगूगु विश्वयुद्धया कारणं सन् १९१६ , १९४० , व १९४४ या ओलम्पिक रद्द जुल ; शीतयुद्धया इलय् तःधंगु बहिष्कारं सन् १९८० व १९८४या ओलम्पिकय् ब्वति सीमित जुल; व २०२० या ओलम्पिक कोभिड-१९या प्रतिबन्धया लिच्वः कथं २०२१ तक्क स्थगित जुल।

ओलम्पिक आन्दोलनय् अन्तर्राष्ट्रिय कासा महासंघ (IFs), राष्ट्रिय ओलम्पिक समिति (NOCs), व प्रत्येक विशिष्ट ओलम्पिक कासाया निंतिं ग्वसाः खलः समिति दइ। निर्णय याइगु निकायया रुपय् आइओसीं सकल कासाया निंतिं आयोजक नगर ल्ययेगु जिम्मेवारी काइ, व ओलम्पिक चार्टर कथं कासाया ग्वसाः ग्वइ व आर्थिक ग्वाहालि याइ। आइओसीं ओलम्पिक ज्याझ्वः नं निर्धारण याइ, गुकी ओलम्पिकय् ब्वति कायेगु कासा निर्धारण याइ। ओलम्पिक तजिलजिया थीथी संस्कार व चिं दु गुकिलि ओलम्पिक ध्वाँय् , चिराग, व उलेज्या व समापन समारोह ला। २०२० या समर ओलम्पिक व २०२२ या विन्टर ओलम्पिकय् संयुक्त रुपं १४,००० स्वयां अप्वः कासामिपिन्सं ४० गू थीथी कासा व ४४८ गू कासाविधाय् ब्वति काःगु खः। प्रत्येक कासाय् न्हापांगु, निगूगु व स्वंगूगु थासय् लाःपिंत ओलम्पिक पदक: क्रमशः स्वर्ण, वहः, व कास्य बीगु या।

थ्व कासा थुलि सफल जूगु दु कि वर्तमानय् सकल थें राष्ट्रया प्रतिनिधित्व दु। नापं, उपनिवेश व प्रवासी भूभाग (overseas territories) क्षेत्रतेसं प्रायः थःगु हे पुचः ब्वति कायेगु अनुमति बियातःगु दु। थ्व वृद्धिं असंख्य चुनौती व विवाद दयेकल, गुकिलि बहिष्कार, डोपिङ, भ्रष्टाचार, व आतंकवाद छुं मुख्य समस्या ख। निदँय् छक्वः ओलम्पिक व उकिया मिडिया एक्सपोजरं कासामितय्त राष्ट्रिय व अन्तर्राष्ट्रिय कथं नांजायेगु अवसर बी। कासा ग्वसाःग्वइगु नगर व देय्यात विश्वया न्ह्यःने थःत क्यनेगु अवसर नं बी।

ओलम्पिक कासा छगू महत्वपूर्ण विश्वव्यापी घटना जुयाच्वंगु दु, गुकिं अन्तर्राष्ट्रिय ग्वहालि व सांस्कृतिक आदानप्रदानयात बल्लाकूगु दु । थ्व हे इलय् ओलम्पिक कासाया आयोजनां आयोजक नगरयात यक्व आर्थिक फाइदा व हाथ्या नं बीफु, गुकिलिं पूर्वाधार, पर्यटन व स्थानीय समुदाययात प्रभावित याइ।

Añu	Eventu	See
Xuegos Olímpicos de Branu
1896	I edición	Atenes	Grecia
1900	II edición	París	Francia
1904	III edición	Saint Louis	Estaos Xuníos d'América
1906	Xuegos Intercalaos	Atenes	Grecia
1908	IV edición	Londres	Reinu Xuníu
1912	V edición	Estocolmu	Suecia
1916	VI edición	Berlín	Alemaña
Suspendíos pola Primer Guerra Mundial					Añu	Eventu	See
1920	VII edición	Amberes	Bélxica		Xuegos Olímpicos d'Iviernu
1924	VIII edición	París	Francia		1924	I edición	Chamonix	Francia
1928	IX edición	Ámsterdam	Países Baxos		1928	II edición	Sankt Moritz	Suiza
1932	X edición	Los Angeles	Estaos Xuníos d'América		1932	III edición	Lake Placid	Estaos Xuníos d'América
1936	XI edición	Berlín	Alemaña		1936	IV edición	Garmisch-Partenkirchen	Alemaña
1940	XII edición	Ḥélsinki	Finlandia		1940	V edición	Garmisch-Partenkirchen	Alemaña
Suspendíos pola Segunda Guerra Mundial
1944	XIII edición	Londres	Reinu Xuníu		1944	VI edición	Cortina d'Ampezzo	Italia
Suspendíos pola Segunda Guerra Mundial
1948	XIV edición	Londres	Reinu Xuníu		1948	VII edición	Sankt Moritz	Suiza
1952	XV edición	Ḥélsinki	Finlandia		1952	VIII edición	Oslu	Noruega
1956	XVI edición	Melbourne	Australia		1956	IX edición	Cortina d'Ampezzo	Italia
1960	XVII edición	Roma	Italia		1960	X edición	Squaw Valley	Estaos Xuníos d'América
1964	XVIII edición	Tokiu	Xapón		1964	XI edición	Innsbruck	Austria
1968	XIX edición	Ciudá de Méxicu	Méxicu		1968	XII edición	Grenoble	Francia
1972	XX edición	Múnich	Alemaña		1972	XIII edición	Sapporo	Xapón
1976	XXI edición	Montréal	Canadá		1976	XIV edición	Innsbruck	Austria
1980	XXII edición	Moscú	XRSS		1980	XV edición	Lake Placid	Estaos Xuníos d'América
1984	XXIII edición	Los Angeles	Estaos Xuníos d'América		1984	XVI edición	Sarayevu	Bosnia y Herzegovina
1988	XXIV edición	Seúl	Corea del Sur		1988	XVII edición	Calgary	Canadá
1992	XXV edición	Barcelona	España		1992	XVIII edición	Albertville	Francia
1996	XXVI edición	Atlanta	Estaos Xuníos d'América		1994	XIX edición	Lillehammer	Noruega
2000	XXVII edición	Sydney	Australia		1998	XX edición	Nagano	Xapón
2004	XXVIII edición	Atenes	Grecia		2002	XXI edición	Salt Lake City	Estaos Xuníos d'América
2008	XXIX edición	Beixín	China		2006	XXII edición	Torino	Italia
2012	XXX edición	Londres	Reinu Xuníu		2010	XXIII edición	Vancouver	Canadá
2016	XXXI edición	Rio de Janeiro	Brasil		2014	XXIV edición	Sochi	Rusia
2020	XXXII edición	Tokiu	Xapón