Wi-Fi

Wi-Fi वायरलेस नेटवर्क प्रोटोकलहरूको परिवार हो, IEEE 802.11 मापदण्डहरूको परिवारमा आधारित, जुन सामान्यतया उपकरणहरूको स्थानीय क्षेत्र नेटवर्किङ र इन्टरनेट पहुँचको लागि प्रयोग गरिन्छ, जसले नजिकैको डिजिटल उपकरणहरूलाई रेडियो तरंगहरूद्वारा डाटा आदानप्रदान गर्न अनुमति दिन्छ। यी संसारमा सबैभन्दा व्यापक रूपमा प्रयोग हुने कम्प्युटर नेटवर्कहरू हुन्, जुन विश्वव्यापी रूपमा घर र साना अफिस नेटवर्कहरूमा डेस्कटप र ल्यापटप कम्प्युटरहरू, ट्याब्लेट कम्प्युटरहरू, स्मार्टफोनहरू, स्मार्ट टिभीहरू, प्रिन्टरहरू, र स्मार्ट स्पिकरहरूलाई एकसाथ जोड्न र तिनीहरूलाई जडान गर्न वायरलेस राउटरमा प्रयोग गरिन्छ। इन्टरनेट, र मोबाइल उपकरणहरूको लागि सार्वजनिक इन्टरनेट पहुँच प्रदान गर्न कफि पसलहरू, होटलहरू, पुस्तकालयहरू र एयरपोर्टहरू जस्ता सार्वजनिक स्थानहरूमा ताररहित पहुँच बिन्दुहरूमा।

Wi-Fi गैर-लाभकारी Wi-Fi गठबन्धनको ट्रेडमार्क हो, जसले अन्तरसञ्चालन प्रमाणीकरण परीक्षण सफलतापूर्वक पूरा गर्ने उत्पादनहरूमा Wi-Fi प्रमाणित शब्दको प्रयोगलाई प्रतिबन्धित गर्दछ। 2017 को रूपमा, Wi-Fi गठबन्धनमा संसारभरका 800 भन्दा बढी कम्पनीहरू थिए। 2019 सम्म, 3.05 बिलियन भन्दा बढी Wi-Fi सक्षम उपकरणहरू हरेक वर्ष विश्वव्यापी रूपमा पठाइन्छ।

Wi-Fi ले IEEE 802 प्रोटोकल परिवारको धेरै भागहरू प्रयोग गर्दछ र यसको तारयुक्त भाइबहिनी, इथरनेटसँग सहज रूपमा अन्तरक्रिया गर्न डिजाइन गरिएको छ। मिल्दो यन्त्रहरूले वायरलेस पहुँच बिन्दुहरू मार्फत एकअर्काका साथै तारयुक्त यन्त्रहरू र इन्टरनेटमा नेटवर्क गर्न सक्छन्। Wi-Fi को विभिन्न संस्करणहरू विभिन्न IEEE 802.11 प्रोटोकल मापदण्डहरूद्वारा निर्दिष्ट गरिएको छ, विभिन्न रेडियो प्रविधिहरूले रेडियो ब्यान्डहरू, र अधिकतम दायराहरू, र प्राप्त गर्न सकिने गतिहरू निर्धारण गर्दछ। Wi-Fi ले सामान्यतया 2.4 gigahertz (120 mm) UHF र 5 gigahertz (60 mm) SHF रेडियो ब्यान्डहरू प्रयोग गर्दछ; यी ब्यान्डहरू धेरै च्यानलहरूमा विभाजित छन्। च्यानलहरू नेटवर्कहरू बीच साझेदारी गर्न सकिन्छ तर केवल एक ट्रान्समिटरले स्थानीय रूपमा कुनै पनि समयमा च्यानलमा प्रसारण गर्न सक्छ।

Wi-Fi को वेभब्यान्डहरू अपेक्षाकृत उच्च अवशोषण छन् र लाइन-अफ-दृश्य प्रयोगको लागि उत्तम काम गर्दछ। भित्ताहरू, स्तम्भहरू, घरेलु उपकरणहरू, आदि जस्ता धेरै सामान्य अवरोधहरूले दायरा कम गर्न सक्छ, तर यसले भीडभाडको वातावरणमा विभिन्न नेटवर्कहरू बीचको हस्तक्षेपलाई कम गर्न मद्दत गर्दछ। पहुँच बिन्दु (वा हटस्पट) को प्रायः 20 मिटर (66 फीट) भित्रको दायरा हुन्छ जबकि केहि आधुनिक पहुँच बिन्दुहरू बाहिर 150-मिटर (490-फुट) दायरा सम्म दावी गर्छन्। हटस्पट कभरेज रेडियो तरंगहरू अवरुद्ध गर्ने पर्खालहरू भएको एकल कोठा जत्तिकै सानो हुन सक्छ, वा धेरै वर्ग किलोमिटर (माइल) जत्तिकै ठूलो हुन सक्छ जुन धेरै ओभरल्यापिङ पहुँच बिन्दुहरू बीचमा रोमिङ अनुमति दिइएको छ। समयसँगै Wi-Fi को गति र स्पेक्ट्रल दक्षता बढेको छ। 2019 को रूपमा, Wi-Fi का केही संस्करणहरू, नजिकको दायरामा उपयुक्त हार्डवेयरमा चल्दै, 9.6 Gbit/s (gigabit प्रति सेकेन्ड) को गति हासिल गर्न सक्छन्।

इतिहास

यूएस फेडरल कम्युनिकेसन्स कमिसनले 1985 को निर्णयले ISM ब्यान्डका भागहरूलाई सञ्चारको लागि बिना इजाजतपत्र प्रयोगको लागि जारी गर्यो। यी फ्रिक्वेन्सी ब्यान्डहरूमा माइक्रोवेभ ओभन जस्ता उपकरणहरूद्वारा प्रयोग गरिएका उही 2.4 GHz ब्यान्डहरू समावेश छन् र यसैले हस्तक्षेपको अधीनमा छन्।

अष्ट्रेलियाको CSIRO को रेडियोफिजिक्स डिभिजनका अनुसन्धानकर्ताहरूले 1992 मा वायरलेस लोकल एरिया नेटवर्कको लागि प्रोटोटाइप टेस्ट बेडको विकास गरेको थियो।

802.11 प्रोटोकलको पहिलो संस्करण 1997 मा जारी गरिएको थियो, र 2 Mbit/s लिंक गति प्रदान गरिएको थियो। यो 1999 मा 802.11b को साथ 11 Mbit/s लिंक गतिलाई अनुमति दिन अद्यावधिक गरिएको थियो, र यो लोकप्रिय साबित भयो।

1999 मा, Wi-Fi गठबन्धनले Wi-Fi ट्रेडमार्क होल्ड गर्न ट्रेड एसोसिएसनको रूपमा गठन गर्‍यो जस अन्तर्गत अधिकांश उत्पादनहरू बेचिन्छन्।

एप्पल इंकले 1999 मा ल्यापटपहरूको iBook शृङ्खलाहरूको लागि Wi-Fi अपनाएपछि प्रमुख व्यावसायिक सफलता आयो। यो Wi-Fi नेटवर्क जडान प्रस्ताव गर्ने पहिलो ठूलो उपभोक्ता उत्पादन थियो, जसलाई Apple द्वारा एयरपोर्टको रूपमा ब्रान्ड गरिएको थियो। यो उही समूहसँगको सहकार्यमा थियो जसले मानक सिर्जना गर्न मद्दत गर्‍यो: Vic Hayes, Bruce Tuch, Cees Links, Rich McGinn, र Lucent का अन्य।

Wi-Fi ले धेरै विभिन्न संस्थाहरूद्वारा आयोजित ठूलो संख्यामा प्याटेन्टहरू प्रयोग गर्दछ। अप्रिल 2009 मा, 14 टेक्नोलोजी कम्पनीहरूले अष्ट्रेलियाको CSIRO लाई CSIRO प्याटेन्टको उल्लङ्घनको लागि $ 1 बिलियन तिर्न सहमत भए। अष्ट्रेलियाले वाइफाइ अस्ट्रेलियाको आविष्कार भएको दाबी गरेको छ, त्यसबेला थोरै विवादको विषय बनेको थियो। CSIRO ले 2012 मा Wi-Fi प्याटेन्ट-उल्ङ्घनहरूका लागि थप $220 मिलियन सम्झौता जित्यो, संयुक्त राज्य अमेरिकाका विश्वव्यापी फर्महरूले थप $1 बिलियन रोयल्टी अनुमानित CSIRO इजाजतपत्र अधिकारहरू तिर्न आवश्यक छ। 2016 मा, CSIRO वायरलेस लोकल एरिया नेटवर्क (WLAN) प्रोटोटाइप टेस्ट बेडलाई अष्ट्रेलियाको राष्ट्रिय संग्रहालयमा आयोजित 100 वस्तुहरूमा ए हिस्ट्री अफ द वर्ल्ड प्रदर्शनीमा अष्ट्रेलियाको योगदानको रूपमा छनोट गरिएको थियो।

व्युत्पत्ति र शब्दावली

Wi-Fi नाम, कम्तिमा अगस्ट 1999 को शुरुवातमा व्यावसायिक रूपमा प्रयोग गरिएको थियो, ब्रान्ड-परामर्श गर्ने फर्म इन्टरब्रान्डले प्रयोग गरेको थियो। Wi-Fi गठबन्धनले "IEEE 802.11b Direct Sequence' भन्दा थोरै आकर्षक" नाम सिर्जना गर्न इन्टरब्रान्डलाई काममा राखेको थियो। Wi-Fi गठबन्धनका संस्थापक सदस्य फिल बेलेन्जरले इन्टरब्रान्डद्वारा आविष्कार गरिएका दस सम्भावित नामहरूको सूचीबाट Wi-Fi शब्द रोजिएको बताए।

Wi-Fi गठबन्धनले ब्रान्ड नाम सिर्जना गरेपछि छोटो समयको लागि विज्ञापन नारा "वायरलेस फिडेलिटीको लागि मानक" प्रयोग गर्‍यो, र Wi-Fi गठबन्धनलाई केही प्रकाशनहरूमा "वायरलेस फिडेलिटी एलायन्स इंक" पनि भनिन्छ। नाम प्राय: WiFi, Wifi, वा wifi को रूपमा लेखिएको छ, तर यी Wi-Fi गठबन्धन द्वारा अनुमोदित छैनन्। IEEE एक अलग, तर सम्बन्धित, संगठन हो र तिनीहरूको वेबसाइटले "वायरलेस फिडेलिटीको लागि WiFi छोटो नाम हो" भनी बताएको छ।

इन्टरब्रान्डले Wi-Fi लोगो पनि सिर्जना गर्यो। यिन-यांग वाइफाइ लोगोले अन्तरसञ्चालनका लागि उत्पादनको प्रमाणीकरणलाई संकेत गर्दछ।

मोटोरोला क्यानोपी जस्ता निश्चित बिन्दुहरूका लागि अभिप्रेरित गैर-वाइफाइ प्रविधिहरूलाई सामान्यतया स्थिर वायरलेसको रूपमा वर्णन गरिन्छ। वैकल्पिक वायरलेस प्रविधिहरूमा मोबाइल फोन मानकहरू समावेश छन्, जस्तै 2G, 3G, 4G, 5G र LTE।

Wi-Fi LAN मा जडान गर्न, कम्प्युटर वायरलेस नेटवर्क इन्टरफेस नियन्त्रक संग सुसज्जित हुनुपर्छ। कम्प्युटर र इन्टरफेस कन्ट्रोलरको संयोजनलाई स्टेशन भनिन्छ। स्टेशनहरू एक वा बढी MAC ठेगानाहरू द्वारा पहिचान गरिन्छ।

Wi-Fi नोडहरू प्रायः पूर्वाधार मोडमा सञ्चालन हुन्छन् जहाँ सबै सञ्चारहरू आधार स्टेशन मार्फत जान्छन्। तदर्थ मोडले पहिले पहुँच बिन्दुमा कुरा नगरी एक अर्कासँग सिधै कुरा गर्ने यन्त्रहरूलाई जनाउँछ।

सेवा सेट भनेको कुनै विशेष Wi-Fi नेटवर्कसँग सम्बन्धित सबै यन्त्रहरूको सेट हो। सेवा सेटमा भएका उपकरणहरू एउटै वेभब्यान्ड वा च्यानलहरूमा हुनु आवश्यक छैन। सेवा सेट स्थानीय, स्वतन्त्र, विस्तारित, वा जाल वा संयोजन हुन सक्छ।

प्रत्येक सेवा सेटसँग सम्बन्धित पहिचानकर्ता हुन्छ, ३२-बाइट सेवा सेट आइडेन्टिफायर (SSID), जसले विशेष नेटवर्कलाई पहिचान गर्छ। SSID लाई नेटवर्कको भाग मानिने यन्त्रहरूमा कन्फिगर गरिएको छ।

आधारभूत सेवा सेट (BSS) स्टेशनहरूको समूह हो जुन सबैले समान वायरलेस च्यानल, SSID, र अन्य वायरलेस सेटिङहरू साझा गर्छन् जुन ताररहित रूपमा जडान भएका छन् (सामान्यतया एउटै पहुँच बिन्दुमा)। प्रत्येक BSS लाई MAC ठेगाना द्वारा पहिचान गरिन्छ जसलाई BSSID भनिन्छ।