अफ्रोएसियातिक भाषा
अफ्रोएसियाटिक भाषात (वा अफ्रो-एसियाटिक वा अफ्रेसियन), गुकियात हामितो-सेमिटिक वा सेमितो-हामिटिक नं धाइ , करिब ४०० भाषाया छगू भाषा परिवार (वा "फाइलम") ख गुकियात पश्चिम एसिया , उत्तरी अफ्रिका , अफ्रिकाया नेकू व सहारा व साहेल लागाय् प्रधान रुपं ल्हाइगु या। ५० कोटी स्वया अप्व मनु छगू अफ्रोएसियाटिक भाषाया मूलभाषी ख, गुकिलिं हिन्द-युरोपेली, चीन-सँदेय्, व नाइजर–कङ्गो धुंका प्यंगूगु दकलय् तःधंगु भाषा परिवार दयेकि। अप्व भाषाविद्तेसं थ्व परिवारयात ६गु कचाय् बायातःगु दु: बर्बर, चादिक, कुशिटिक, इजिप्सियन, सेमिटिक व ओमोटिक। अफ्रोएसियाटिक भाषाया आपालं ल्हाइमित अफ्रिकी महाद्वीपया आदिवासीया रुपय् कायेगु या, गुकिलि सेमिटिक कचाय् मलाःगु सकल भाषा नं ला।
| अफ्रोएसियातिक | |
|---|---|
| Hamito-Semitic, Semito-Hamitic, Afrasian | |
| Geographic distribution: | उत्तर अफ्रिका, पश्चिम एसिया, अफ्रिकाया नेकू, साहेल, व माल्ता |
| Linguistic classification: | One of the world's primary language families |
| Proto-language: | Proto-Afroasiatic |
| Subdivisions: | |
| ISO 639-2 / 5: | afa |
| Glottolog: | afro1255[२] |
 Distribution of the Afroasiatic languages | |
अरबी भाषायात छगू हे भाषाया रुपय् ल्याःखायेगु खःसा, थ्व परिवार दुने दकलय् अप्व ल्हाइगु भाषा अरबी ख, गुकिलि करिब ३० कोटी मूलभाषीत मुख्यतः मध्यपूर्व व उत्तरी अफ्रिकाय् केन्द्रित दु। मेमेगु मू अफ्रोएसियाटिक भाषाय् ४ कोटी ५० लख मूलभाषी दूगु कुशिटिक ओरोमो भाषा, ३ कोटी ४० लख स्वया अप्व भाषी दूगु चादिक हौसा भाषा, २ कोटी ५० लख स्वया अप्व भाषी दूगु सेमिटिक अम्हारिक भाषा व १ कोटी ५० लख भाषी दूगु कुशिटिक सोमाली भाषा ला। लखौं मूलभाषी दूगु मेमेगु अफ्रोएसियाटिक भाषाय् सेमिटिक तिग्रिन्या व आधुनिक हिब्रू, कुशिटिक सिदामा , व ओमोटिक वोलैत्ता भाषा ला , यद्यपि परिवार दुनेया अप्व भाषात आकारय् यक्व चिधं। प्राचीन कालया यक्व बांलाक्क प्रमाणित अफ्रोएसियाटिक भाषात दु गुकिलिं वयां लिपा मदयेधुंकल वा विलुप्त जुल, गुकिलि इजिप्सियन व सेमिटिक भाषात अक्कादियन , बाइबलया हिब्रू , फोनिसियन, अमोरी व युगाराइटिक नं ला। सकल अफ्रोएसियाटिक भाषाया साझा पुर्खा, प्रोटो-अफ्रियोएसियाटिक, नांया भाषा मूल रुपं गन वा गबले ल्हाइगु खः धइगु खँय् ऐतिहासिक भाषाविद्तय् दथुइ छुं नं सहमति मदु। अथे जुसां अप्व मनुतेसं अफ्रोएसियाटिक मातृभूमि उत्तरपूर्वी अफ्रिकाय् गनं दूगु खँय् सहमत दु, गुकिलि हर्न अफ अफ्रिका, इजिप्ट व पूर्वी सहारा नापंया विशिष्ट प्रस्ताव दु। विद्वानतेगु छगू महत्वपूर्ण अल्पसंख्यकतेसं लेभान्तय् उत्पत्तिया निंतिं तर्क याइ। प्रोटो-अफ्रोएसियाटिक भाय् ल्हाइगु ईया पुनर्निर्माण जूगु ई यक्व फरक दु, गुकिया तिथि ईसापूर्व १८,००० निसें ८,००० ईसापूर्व तक्क दु। लिपांगु प्रशंसनीय डेटिङं नं अफ्रोएसियाटिकयात समकालीन भाषाविद्तेसं स्वीकार याःगु दकलय् पुलांगु भाषा परिवार दयेका तःगु दु।
अफ्रोएसियाटिकया तुलनात्मक अध्ययनय् थुकिया कचातेगु दथुइ पाठ्य प्रमाणीकरणय् तःधंगु असमानतां पंगः थनाच्वंगु दु। सेमिटिक व इजिप्सियन कचात ईसापूर्व च्यागुगु सहस्राब्दी स्वया न्ह्यः हे लिपिबद्ध रुपं प्रमाणित जुयाच्वंगु दु, बर्बर, कुशिटिक, व ओमोटिक भाषात प्रायः १९गू वा २० गूगु शताब्दी तक लिपिबद्ध मजु। अफ्रोएसियाटिकया थी-थी कचाया दथुइ स्वापू व्याख्या यायेत व्यवस्थित ध्वनि नियम आःतक्क स्थापित मजूनिसां थ्व भाषातेगु यक्व साझा विशेषता दु। कचाय् दुजः स्थापित यायेत दकलय् महत्वपूर्ण गुण सर्वनामया मंका पुचः खः। मेमेगु व्यापक रुपं मंका विशेषताय् छगू उपसर्ग m- ला, गुकिलिं क्रियाया रुपय् संज्ञा दयेकि। क्रियाया रुपय् सः "a" व छगू उच्च स्वर दथुइ विकल्पया प्रमाण, लिंग व बहुलता चिं तयेगु समान विधि आदि मेमेगु छुं मंका गुण ख। ध्वनिविज्ञान कथं कथुया घर्षणं पिकाइगु सःया उपस्थिति नं थ्व भाषा परिवारया मंका गुण ख। यक्व पुचलय् खनेदूगु मेमेगु विशेषताय् प्रत्यय छ्यला विशेष क्रिया संयोजन (इजिप्टियन, सेमिटिक, बर्बर), उपसर्ग छ्यला विशेष क्रिया संयोजन (सेमिटिक, बर्बर, कुशिटिक), मध्य (t-) व्युत्पन्न क्रिया उपसर्ग, कारण (s-), व निष्क्रिय (m-) क्रियाया रुप (सेमिटिक, बर्बर, इजिप्सियन, कुशिटिक), व विशेषण (इजिप्सियन, सेमिटिक) पिकायेत छ्यलिगु छगू प्रत्यय आदि मेमेगु गुणत खनेदु।
स्वयादिसँ
सम्पादनलिधंसा
सम्पादन- ↑ Sands 2009, pp. 559–580.
- ↑ (2016) “Afro-Asiatic”, Glottolog 2.7. Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ↑ Statistical Summaries; Ethnologue.
- ↑ Afro-Asiatic; Ethnologue.