क्वेस्वा
क्वेस्वा (रुना सिमि; किस्वा इक्वेडोरय्) दक्षिण अमेरिकायागु छगु नेटिभ अमेरिकी भाषा खः। थ्व भाय् इन्का साम्राज्ययागु भाय् खः। नेटिभ अमेरिकी भाय् तेगु दथुइ दक्ले अप्व छ्येलिगु भाय् थ्व हे खः।
| क्वेस्वा | |
|---|---|
| Qhichwa Simi / Runa Shimi / Runa Simi | |
| उच्चारण | ['qʰeʃ.wa 'si.mi] ['χetʃ.wa 'ʃi.mi] [kitʃ.wa 'ʃi.mi] [ʔitʃ.wa 'ʃi.mi] ['ɾu.nɑ 'si.mi] |
| मू भाषी जनसंख्या | अर्जेन्टिना, ब्राजिल, बोलिभिया, चिली, कोलम्बिया, इक्वेडोर, पेरु |
| Region | एन्डेज |
Native speakers | १०,०००,००० (date missing) |
| ल्याटिन लिपि | |
| आधिकारिक अवस्था | |
आधिकारिक मान्यता | बोलिभिया व पेरु; इक्वेडोरयागु थाय्-थासे |
| भाषा नियमन संस्था | none |
| भाषा कोड | |
| ISO 639-1 | qu |
| ISO 639-2 | que |
| ISO 639-3 | que – Quechua (generic) many varieties of Quechua have their own codes. |
भौगोलिक बायेज्या
सम्पादन.svg)
थ्व भाषायागु निगु मू भाषिका दु। व खः
छ्येलेम्हितेगु ल्याखं
सम्पादनथ्व भाषा छ्येलेम्हितेगु ल्याखं थ्व कथलं दु:
- अर्जेन्टिना: १,००,०००
- बोलिभिया:२१,००,००० (२००१ तथ्यांक)
- ब्राजिल: मस्युगु
- चिली:सिक्क म्हो, लोपोन्मुख (एथ्नोलग कथं)
- कोलम्बिया:९,००० (एथ्नोलग कथं)
- ईक्वेडोर: ५,००,००० निसें २२,००,००० तक्क
- पेरु: ३२,००,०००(१९९३ तथ्यांक
भाषा
सम्पादनसः
सम्पादनथ्व भाषाय् ३गु जक्क सः दु: /a/ /i/ व /u/। थ्व भाषा जक्क ल्हाइपिंस थुकित [æ] [ɪ] व [ʊ] धका उच्चारण याइ। ईस्पान्योल सः /a/ /i/ व /u/ नं थाय्-थासे छ्येलेछिं।
व्यञ्जन
सम्पादन| लेबियल | एल्भियोलर | पोस्टएल्भियोलर | प्यालाटल | भेलार | युभुलर | ग्लोट्टल | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| प्लोसिभ / एफ्रिकेट | p | t | tʃ | k | q | ||
| एस्पिरेटेड प्लोसिभ वा एफ्फ्रिकेट | pʰ | tʰ | tʃʰ | kʰ | qʰ | ||
| इजेक्टिभ | p’ | t’ | tʃ’ | k’ | q’ | ||
| फ्रिकेटिभ | s | h | |||||
| न्याजल कन्सोनेन्ट | m | n | ɲ | ||||
| ल्याटरल कन्सोनेन्ट | l | ʎ | |||||
| फ्ल्याप कन्सोनेन्ट | ɾ | ||||||
| सेन्ट्रल एप्रोक्सिमेन्ट | j | w |
- Voiceless bilabial plosives (file info) — play in browser (beta)
- Pronunciation of voiceless bilabial plosive phonemes in Quechua
- Problems listening to the file? See media help.
लिपि
सम्पादनल्याटिन लिपियात हे थ्व भाषा च्वेत छ्येलिगु या:। थ्व भाषायागु भाषिकातेगु च्वेगु शैली पा:, गथे कि:-
| Ayacucho | Cusco | Southern Quechua | उल्था |
|---|---|---|---|
| upyay | uhyay | upyay | "त्वनिगु" |
| utqa | usqha | utqha | "याकन" |
| llamkay | llank'ay | llamk'ay | "ज्या यायेगु" |
| ñuqanchik | nuqanchis | ñuqanchik | "झी" |
| -chka- | -sha- | -chka- | (progressive suffix) |
| punchaw | p'unchay | p'unchaw | "दिं" |
To listen to recordings of these and many other words as pronounced in many different Quechua-speaking regions, see the external website The Sounds of the Andean Languages. There is also a full section on the new Quechua and Aymara Spelling.
व्याकरण
सम्पादन| ल्याखं | |||
| छगु वचन | बहुवचन | ||
| मनु (पुरुष) | प्रथम | Ñuqa | Ñuqanchik (inclusive)
Ñuqayku (exclusive) |
| द्वितीय | Qam | Qamkuna | |
| तृतीय | Pay | Paykuna | |
| वर्तमान | भूत | भविष्य | Pluperfect | |
|---|---|---|---|---|
| Ñuqa | -ni | -rqa-ni | -saq | -sqa-ni |
| Qam | -nki | -rqa-nki | -nki | -sqa-nki |
| Pay | -n | -rqa-n | -nqa | -sqa |
| Ñuqanchik | -nchik | -rqa-nchik | -su-nchik | -sqa-nchik |
| Ñuqayku | -yku | -rqa-yku | -saq-ku | -sqa-yku |
| Qamkuna | -nki-chik | -rqa-nki-chik | -nki-chik | -sqa-nki-chik |
| Paykuna | -n-ku | -rqa-nku | -nqa-ku | -sqa-ku |
स्वया दिसं
सम्पादन
References
सम्पादन- Rodolfo Cerrón-Palomino, Lingüística Quechua, Centro de Estudios Rurales Andinos 'Bartolomé de las Casas', 2nd ed. 2003
- Mannheim, Bruce, The Language of the Inka since the European Invasion, University of Texas Press, 1991, ISBN 0-292-74663-6
- Cusihuamán, Antonio, Diccionario Quechua Cuzco-Collao, Centro de Estudios Regionales Andinos "Bartolomé de Las Casas", 2001, ISBN 9972-691-36-5
- Cusihuamán, Antonio, Gramática Quechua Cuzco-Collao, Centro de Estudios Regionales Andinos "Bartolomé de Las Casas", 2001, ISBN 9972-691-37-3
- Rodríguez Champi, Albino. (2006). Quechua de Cusco. Ilustraciones fonéticas de lenguas amerindias, ed. Stephen A. Marlett. Lima: SIL International y Universidad Ricardo Palma. [१]
पिनेयागु स्वापूतः
सम्पादन
क्वेस्वा संस्करण, विकिपिडिया, सितिकं छ्येलिगु हलिमसफूयागु
क्वेस्वा संस्करण विकिस्नरी, सितिकं छ्येलिगु खंग्वसफूयागु
- El Quechua de Santiago del Estero, extensive site covering the grammar of Argentinian Quechua (in Spanish)
- runasimi.de Multilingual Quechua website with online dictionary (xls) Quechua - German - English - Spanish.
- Quechua Language and Linguistics an extensive site.
- The Sounds of the Andean Languages listen online to pronunciations of Quechua words, see photos of speakers and their home regions, learn about the origins and varieties of Quechua.
- CyberQuechua, by the Quechua-speaking linguist Serafín Coronel Molina.
- Multilingual Dictionary: Spanish - Quechua (Cusco, Ayacucho, Junín, Ancash) - Aymara
- Toponimos del Quechua de Yungay, Peru
- Quechua Network's Dictionary a very good one.
- Quechua lessons (www.andes.org) in Spanish and English
- Quechua course in Spanish, by Demetrio Tupah Yupanki (Red Científica Peruana)
- Detailed map of the varieties of Quechua according to SIL (fedepi.org)
- Quechua - English Dictionary: from Webster's Online Dictionary - the Rosetta Edition.
- Ecuadorian Quechua - English Dictionary: from Webster's Online Dictionary - the Rosetta Edition.
- Google Quechua
| विकिमिडिया मंका य् थ्व विषय नाप स्वापु दुगु मिडिया दु: Quechua |