लिपि

लिपि धाःगु भाषायात च्वयेगु चिंतेगु पुचः ख। छम्ह मनूं मेम्ह मनू नाप विचाः कायेबिये यायेत सः छ्यला दयेकातःगु पद्धति भाषा खः धाःसा अन्याःगु सःतेत स्वेछिंगु (वा ब्रेल लिपिइ जुसा थिया थुइफूगु) व्यवस्था लिपि ख। लिपि धाःगु खँग्वः संस्कृत खँग्वः "लिप्य" नं वःगु ख। लिपे याइगु खँ हे लिपि ख। भाय्‌या छगू हे खँयात छगू लिपिं मेगु लिपिइ हिलेगु ज्यायात लिपिहिला धाइ। हलिमय् थी-थी कथंया लिपि दयाच्वंसां हलिंया सकल लिपियात निश्चित परिधि दुनेतया क्वय्‌या पुचलय् बायेछिं-

• अबुजिदा: दक्षिण एसिया, दक्षिण पूर्व एसिया व इथियोपियाय् छ्यलिगु लिपि। थन्यागु लिपिइ नेपाललिपि, ब्राम्हि (संस्कृत, प्राकृत आदि च्वयेत छ्यलिगु), देवनागरी, बंगाली, आसामी, ओडिया, कन्नड, तमिल, तेलूगु, मलयालम, गुजराती, शारदा, मोडी, मिथिलाक्षर, किरात (सिरिजंगा), सँदेय् (सँदेय् भाय्, जोङ्खा, तामाङ, लद्दाखी, बाल्ति आदि भाय् च्वयेत छ्यलिगु), गुरुमुखी, थाइ, ख्मेर, बर्मेली, सिंहल, लाओ, पुलां मलेय, पुलां बाली आदि लिपि ला।
• अब्जद:अरबी लिपि व हिब्रु लिपि। अरबी लिपियात अरबी नापं इरानी भाषात (फारसी, अफगान, अजेरी, बलोची) व भारतीय भाषाय् उर्दू, सिन्धी, शाहमुखी पंजाबी, कश्मिरी आदि च्वयेत नं छ्यलिगु या।
• अल्फाबेत: लातिन, सिरिलिक, जर्जियन लिपि, ग्रिक लिपि आदि।
• किपा लिपि: चिनिया (मन्दारिन, यि, क्यान्तोनिज आदि) व जापानी भाय्‌य च्वयेत छ्यलिगु लिपि।

इतिहास

दक्षिण एसिया

दक्षिण एसियाया प्राचीन ग्रन्थ ललितविस्तर सूत्रय् बुद्धया कालय् ६४ लिपि दूगु खँ कनातःगु दु। थ्व सफूया १०गू अध्यायय् (लिपिशालासंदर्शनपरिवर्त)य् ब्राह्मीलिपि, खरोष्टी लिपि, पुष्करसारिंलिपि, अङ्गलिपि, वङ्गलिपि, मगधलिपि, मङ्गल्यलिपि, अङ्गुलीयलिपि, शकारिलिपि, ब्रह्मवलिलिपि, पारुष्यलिपि, द्राविडलिपि, किरातलिपि, दाक्षिण्यलिपि, उग्रलिपि, संख्यालिपि, अनुलोमलिपि, अवमूर्धलिपि, दरदलिपि, खाष्यलिपि, चीनलिपि, लूनलिपि, हूणलिपि, मध्याक्षरविस्तरलिपि, पुष्पलिपि, देवलिपि, नागलिपि, यक्षलिपि, गन्धर्वलिपि, किन्नरलिपि, महोरगलिपि, असुरलिपि, गरुडलिपि, मृगचक्रलिपि, वायसरुतलिपि, भौमदेवलिपि, अन्तरीक्षदेवलिपि, उत्तरकुरुद्वीपलिपि, अपरगोडानीलिपि, पूर्वविदेहलिपि, उत्क्षेपलिपि, निक्षेपलिपि, विक्षेपलिपि, प्रक्षेपलिपि, सागरलिपि, वज्रलिपि, लेखप्रतिलेखलिपि, अनुद्रुतलिपि, शास्त्रावर्तां लिपि, गणनावर्तलिपि, उत्क्षेपावर्तलिपि, निक्षेपावर्तलिपि, पादलिखितलिपि, द्विरुत्तरपदसंधिलिपि, यावद्दशोत्तरपदसंधिलिपि, मध्याहारिणीलिपि, सर्वरुतसंग्रहणीलिपि, विद्यानुलोमाविमिश्रितलिपि, ऋषितपस्तप्ता रोचमानां लिपि, धरणीप्रेक्षिणीलिपि, गगनप्रेक्षिणीलिपि, सर्वौषधिनिष्यन्दां लिपि, सर्वसारसंग्रहणीं लिपि, व सर्वभूतरुतग्रहणीम् लिपिया नां कनातःगु दु।

स्वयादिसँ

• आखः
• खँग्वः
• च्वयेगु