निष्ठानन्द बज्राचार्य
निष्ठानन्द बज्राचार्य (गद्यगुरु पण्डित निष्ठानन्द बज्राचार्य) नेपालभाषा पुनर्जागरण कालया छम्ह महारथी खः । नेपालभाषां दक्कले न्हापां थासा आखलं सफू पिकायेगु श्रय निष्ठानन्दयात वनी । वय्कलं ने.सं. १०२९ स पिथनादीगु प्रज्ञापारमिता सफू हे नेपालभाषाया दक्कले न्हापांगु छापा सफू खः।
च्वयेगु ब्वनेगु व न्ववायेगु भाषा अलग्गअलग्ग थें जुयाच्वंगु इलय् निष्ठानन्दं जनभाषां हे दक्कले न्हापा सफू पिकयाः नेपालभाषाय् जनअभिरुची अप्वयेकेगु ज्या यानादिल । थथे जूबलय् च्वयेगु ब्वनेगु छथी भाषा व न्ववायेगु छथी भाषा मजुल । थः न्ववायेगु भाषां हे च्वये ब्वने याये ज्यू धयागु भावना जनसाधारणयाके ब्वलन, नेपालभाषा च्वज्या व ब्वनेज्याय् तिव्रता वल ।
व्यक्तिगत जीवनी
सम्पादनवय्कःया जन्म नेपाल सम्बत ९७८ थिंलाथ्व चौथी खुनु जुगु ख । वय्कःया अबुया नां मुक्तानन्द बज्राचार्य व मांया नां थकुमति बज्राचार्य ख। वय्कःया थाय्बाय् येँया ॐ बहाःया नःबहिइ दुगु ख। वय्कःया इहिपा १५दँय् रत्नप्रभा बज्राचार्य नाप जुगु ख [१] ।
नीदँ दुबलय् ला वय्कः निम्ह मचाया अबु जुइधुंकल । उथाय् वय्कःया मांअबु निम्हं मन्त । अले छेँया दक्वं भाला थम्हं कुब्वी माःबलय् वय्कलं ब्यापार यानाः थः व थःगु परीवारया जीवन हनादिल । वय्कःया लजगाः व्यापार व सरकारी ज्या ख। लजगाःया हे झ्वलय् वय्कः राइटरया जागीर नयाः बाजुराय् नं झाःगु खनेदु । अले छम्ह साहुया काय्यात संस्कृत स्यनेत कलकत्ताय् तकं झाःगु जुयाच्वन । वय्कःया न्हापांम्ह जहान मदयेधुंकाः क्वाःबहाःया पं.जोगपालया म्ह्याय् द्यःमय्जुलिसे इहिपा यानादिल ।
वय्कःयात न्हापा अध्ययन वा सयेकेसीकेगु वास्ता मदु । छन्हु फुकी दाजु आशामदुं मानहर्षं ‘जिमिसं बाखं कनेगु निष्ठानन्दं सिन्हः तिकेगु अले झी दाजुकिजापिनि नां च्वनीगु’ धयाब्यूबलय् निष्ठानन्दयात नुगलय् थिल व अध्ययन न्ह्याकादिल । थःगु छेँय् बालं च्वंवःम्ह यलयाम्ह पण्डितयाके काब्य सम्बन्धि थी थी खँत सयेकादिल ।दक्कले न्हापां वय्कलं घण्टाघर पुस्तकालयया पुस्तकालयाध्यक्ष यलया कुलमां पण्डितयाथाय् सारस्वत ब्याकरण अध्ययन यानादिल । मेमेपिं पण्डिततय् थाय् मेमेगु काब्य ग्रन्थ नं ब्वं झाल । थम्हं ब्वनागु थः काय् मोहनमानन्दयात ब्वंकाः काय् पासा कयाः बिद्याध्ययन यानादिल । नेपालभाषाया प्यंगः थां मध्ये छगः थां खः, निष्ठानन्द बज्राचार्य । वय्कः अनुवादक, छम्ह सम्पादक, अले धिसिलाम्ह वक्ता नं खः ।
वय्कःसिबें न्हापा साहित्य धइगु पद्य शैलीं जक च्वइगु खः । तर वय्कलं गद्य शैली अर्थात झीसं खँल्हाबल्हा यायेगु भाषं हे साहित्य श्रृजना यायेगु यानादिल । वय्कःपाखें गद्य शैली बिकास जुइधुंकाः च्वइपिन्त नं अःपुयावन नापं साहित्य ब्वनीपिं वा न्यनीपिन्त नं थम्हं खँल्हाबल्हा यायेगु भाषं हे जुइबलय् थुइकेत नं अःपुल । नेपालभाषाया साहित्य ख्यलय् गद्य साहित्यया विकास याःम्ह जुयाः हे वय्कःयात गद्यगुरु धाःगु खः । तर वय्कः धेबाया ल्यू ल्यू ब्वाँय् जूगु गबलें खनेमदु । जिवंकाछि वय्कलं थःगु धर्म, भाषाया सेवा याना तुं च्वनादिल । मेपिन्त भिं जुइगु ज्या याना तुं च्वनादिल ।
थुकथं हे अध्ययन यानावँवं नेपाल सम्बत १०२१ चतुर्मासय् येँया जनबहालय् ललित बिस्तर, भद्रकल्पावदानया बाखँ कनादिल । नेपाल सम्बत १०२६स वय्कलं हानं नःबहिली ललित बिस्तर बाखं कनादिल । थी थी थासय् बाखं कनावँवं वय्कःया मनय् मनूतय्सं खँ ल्हाइगु भासं हे थुकियात हिले दःसा मनूतय्सं बांलाक थुइ व थुकीया अझ प्रचार जुइ धकाः मती तयाः ललित बिस्तर, भद्रकल्पावदान, स्वयम्भु पुराण, गुणकारण्डब्यूह, आर्य अष्टसहस्रिका, सुचन्द्र गृहस्पति, ताराशतनाम आदियात खँल्हाबल्हाया भाषं हिलाः गद्य शैलीइ अनुबाद यानादिल ।
वय्कलं बाखंत ला अनुबाद यानादिल । तर उगु इलय् नेपालय् सफू छापे यायेत प्रेस मदुनिगु ई । अय्जूगुलिं थःहे कलकत्ताय् झायाः सफू थायेगु सयेकाः, थासा आखः ज्वना वयाः थम्हं हे कम्पोज यानाः, करेक्सन यानाः सफू छापे यानाः नं पिकयादिल । बौद्ध ग्रन्थ ललितविस्तर वय्कःयागु च्वसां ने.सं. १०२९स पिदंगु खः । वयां लिपा बोधिचर्यावतार व आर्यभद्रचरी अनुबाद प्रकाशित यानादीगु खः ।
जीवनया अन्तिम इलय् तकं वय्कलं स्वयम्भुया सफूकुथि स्वनाद्यूगु् दु । वय्कः नेपाल सम्बत १०५५ थिंलाथ्व चौथी खुनु मदिया दिल।
सफूत
सम्पादननिष्ठानन्दयात नेपालभाषा साहित्य ख्यलय् गद्यगुरु कथं नालेगु याः । वय्कलं पिथनादीगु सफूत थ्व कथं दु-
प्रज्ञापारमिता
सम्पादनअष्ट सहस्रिका प्रज्ञापारमिताया नामं ध्वायातगु थ्व सफू या न्हापांगु २१पु संस्कृत स्लोकयात नेपालभाषाय् अनुवाद यानातगु ख[३]। थ्व सफू देवनागरीं ने॰सं॰ १०२९य् प्रकाशित जुगु ख[४]।
ललितविस्तर
सम्पादनने॰सं॰ १०३४य् वय्कःलं थगु हे छेय् प्रकाशित यानादिगु सफू[५]। थ्व ग्रन्थय् वय्कलं गौतम बुद्धं न्ह्यथनादीगु प्रतीत्य समुत्पाद, चतुः आदि सत्य, आर्य अष्टांगिक माग्ग आदि विचाःयात सर्वसाधारणतेसं थुइगु भाषय् अनुवाद यानादिल।
वोधिचर्यावतार
सम्पादनवोधिज्ञान
सम्पादनथ्व सफू ने॰सं॰ १०४३य् प्रकाशित जुगु ख। वय्कलं थ्व सफुलिइ अतिकं परिमार्जित गद्य छ्यलातःगु दु ।
लिधंसा
सम्पादन- ↑ निष्ठानन्द म्हसीका, डा॰ जनकलाल वैद्य, ओलम्पस क्लब
- ↑ https://web.archive.org/web/20160107015952/http://newadaboo.com/%E0%A4%9D%E0%A5%80-%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%97%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%81-%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%AF%E0%A4%BE/
- ↑ निष्ठानन्द म्हसीका, डा॰ जनकलाल वैद्य, ओलम्पस क्लब
- ↑ निष्ठानन्द म्हसीका, डा॰ जनकलाल वैद्य, ओलम्पस क्लब
- ↑ निष्ठानन्द म्हसीका, डा॰ जनकलाल वैद्य, ओलम्पस क्लब