रुपन्देही जिल्ला
रुपन्देही जिल्ला नेपाःया पश्चिमाञ्चल विकास क्षेत्रया लुम्बिनी अञ्चलया छगू जिल्ला ख। थ्व जिल्ला तराईय् ला।
| रुपन्देही | |
 मानकिपाय् रुपन्देही | |
| क्षेत्रफल | १३६० km² |
| जनसंख्या (२००१) • जनघनत्त्व |
७०८४१९ • /km² |
| ई लागा | नेपामि ई लागा (युटिसि+५:४५) |
| पलिस्था | |
| मू भाषा | खेँ भाषा, थारु, भोजपुरी |
| वेबथाय् | [१] |
थ्व जिल्ला ८३डि१२'१६" निसें ८३डि३८'१६" पूर्वी देशान्तर व २७०२०' निसें २७०४७'२५" उत्तरी अक्षांशय् ला। थ्व जिल्लाया पूर्वय् नवलपरासी, पश्चिमय् कपिलवस्तु, उत्तरय् पाल्पा जिल्ला व दक्षिणय् भारतया उत्तर प्रदेश ला। गौतमबुद्धया जन्मस्थल लुम्बिनी थ्व जिल्लाय् ला। भूस्तरया जा कथं थ्व जिल्लाया दक्षिणय् समुद्र सतहस्वया १०० मिटर व उत्तरय् १२२९ मिटर जाः दु। थ्व जिल्लाया क्षेत्रफल १३६० वर्ग किलोमिटर दु।
नामाकरण सम्पादन
थ्व जिल्लाया नांया बुद्धया जीवननाप स्वापू दु। गौतम बुद्धया मां मायादेवीं थ्व जिल्लाया देवदहया भवानीपुरय् बूगु ख। वसपोल सिक्क बांलाम्ह जूगुलिं वसपोलयात रुपीदेवी धयातल, रुपीदेवीं रुपिन्देही व रुपन्देही जूगु भलसा दु। नापं जुजु शुद्धोधनया लानि मायादेवी कोलिय राजकन्या जूगु व भगवन बुद्ध प्वाथय् दूबिले वसपोल थःगु थःछेँय् कोलियपिनिगु राज्यय् बिज्यानादिबिले छगू क्यवःय् विश्राम यानादिल। थ्व क्यबया नां वय्कःया नामं रुपादेवी जूवन। कालान्तरय् थ्व खँग्वः अपभ्रंश जुया रुम्विनी देई, रुमिनी देई जुया लुम्बिनी जुवन।
भूगोल सम्पादन
भौगोलिक कथं थ्व जिल्लायात चुरे क्षेत्र, भावर क्षेत्र व तराई मैदान याना स्वंगु भागय् बायेछिं। थ्व जिल्लाया सकल बुँइ ७१८७३ हे. बुँज्या यायेज्युगु, ३२००६ हे. गुँ व ल्यं दूगु क्षेत्रफल चट्टान, नगर, खुसि, चरनलागा आदिं भुनातःगु दु। तराई मैदान रुपन्देहीया अन्नया भण्डार ख व तराईं थ्व जिल्लाया सकल क्षेत्रफलया करिब ३/४ भाग भुनातःगु दु। जिल्लाया उत्तरी क्षेत्रय् दूगु चुरे क्षेत्रया भूभाग सिक्क म्हो दु। चुरेया यक्व लागाय् जंगल दु। थ्व जिल्लाया मू खुसि तिनाऊ, रोहिणी, दानव, पहेला, कञ्चन, कोठी, डण्डा, कोइलीमाई आदि ख।
जलवायु सम्पादन
जलवायु कथं थ्व जिल्लाया चुरे स्वया मेगु सकल भूभागय् उष्ण व उपोष्ण जलवायु दु। थनया तापक्रम अधिकतम ४३.७० से. व न्यून्तम ८.७५० से. रेकर्ड जूगु दु। थन वार्षिक वर्षा १३९१ मि.मि. जुइगु या। जिल्लाया चुरे व भावर क्षेत्र बाहेक मेमेगु क्षेत्र उर्वर जु।
प्रशासन सम्पादन
राजनैतिक कथं थ्व जिल्लायात ५ निर्वाचन क्षेत्र, १७ इलाका, २ नगरपालिका व ६९ गा.वि.स.य् विभाजन याःगु दु।