Content deleted Content added
No edit summary
Line १:
{{portal}}
'''गणित''' यागुछगू विज्ञानया ख्यः ख। थ्व ख्यया विकास [[एब्स्ट्र्याक्सन]] व [[लजिकल कारनकारण]] यात छ्येला ल्याखाइगु, गणन याईगु, नापे याईगुलनिगु निसेंकया भौतिक वस्तुयागुवस्तुया स्वरूप व गति निर्धारण याइगु तक्क थ्यन|थ्यन। गणितलेगणितय् छुं न विचाविचाः यात अध्ययन याना उकिगु सत्यता यातसत्यतायात एक्जियोम व परिभाषा नं विस्तारिकरण (डिडक्सन्) यायेगु लक्ष्य जुई।|
 
सामान्य गणितया ज्ञान यक्व हे थासय् छ्यलातगु खने दु। इतिहासय् स्वे बिले हलिमय् यक्व थासय् थन्यागु ज्ञान दुगु व उकिगु छ्येलेज्या जुगु खने दु। प्राचीन मिश्र, मेसोपोटामिया, भारत, युनान आदि थाय्‌यागु सफूलि गणितया सामान्य विचाःया परिमार्जन यानातगु दु। मध्यकालय् गणितया सिक्क हे म्हो विकास जुल। १६गु शताव्दी पाखेया [[पुनर्जागरण]] धुंका जुगु न्हूगु वैज्ञानिक विकासं गणितया जग पलिस्था यायेधुंका हानं छकः गणितया द्रुत गतिय् विकास जुया वगु खने दु।
== गणितयागु विषयत: ==
 
[[Image:Euclid.jpg|right|thumb|220px|[[युक्लिड]], युनानी गणितिज्ञ, "रेखाशास्त्रयागु अबु" धका नं नांजाम्ह ,यात [[राफेल]]नं देकु किपा ''[[द स्कूल अफ् एथेन्स]]''ले क्येनातगु दु]]
थौंकन्हे गणित हलिमेहलिमया यक्क्वयक्व ख्येलेख्यःले छ्येलेज्याछ्येला जुया च्वंगु दु| गथे किदसु- विज्ञान, यन्त्रशास्त्र, चिकित्सा, अर्थशास्त्र| थंयागुआदि। कथलंथन्यागु कथं मेमेगु ख्यलेख्यःले जुगु गणितजूगु यागुगणितया छ्येलेज्यायातछ्येलाज्यायात [[व्यवहारिक गणित]] धाई|धाइ। थन्यागु छ्येलेज्या नंछ्येलाज्यां गणितीय आविस्कारयातआविष्कारयात ग्वालिग्वहालि याना च्वंगु दु व ई-ईले गणितयागुगणितय् न्हुन्हूगु ख्यख्यः देकेतदेकेयात नं ग्वालिग्वहालि यानायानाच्वंगु च्वंगु दु|दु। गणितीज्ञतेसंगणितिज्ञतेसं शुद्ध गणित वा गणितयागुगणितया विकास जक्क याइगु तर छुं व्यवहारिक अर्थ मदुगु ख्यले नं मालेज्या याई|याइ। थंयागुथन्यागु ख्यतेगुख्यःतेगु व्यवहारिक अर्थ लिपा लिपाभविष्यय् मनुतेसं विकास याई|पिकाइ।
 
== गणितया ख्यः ==
[[Image:Euclid.jpg|right|thumb|220px|[[युक्लिड]], युनानी गणितिज्ञ, "रेखाशास्त्रयागु अबु" धका नं नांजाम्ह ,प्राचीन युनानी गणितीज्ञ [[युक्लिड]]यात [[राफेल|राफेलं]]नं देकुदेकुगु किपा ''[[द स्कूल अफ् एथेन्स]]''लेय् क्येनातगुक्यनातःगु दुदु।]]
 
# [[गणित]]
Line ३१ ⟶ ३६:
# [[तथ्यांक]]
# [[ट्रीगोनोमेट्री]]
 
== म्हसिका ==
गणित यागु विकास [[एब्स्ट्र्याक्सन]] व [[लजिकल कारन]] यात छ्येला ल्याखाइगु, गणन याईगु, नापे याईगु निसेंकया भौतिक वस्तुयागु स्वरूप व गति निर्धारण याइगु तक्क थ्यन| गणितले छुं न विचा यात अध्ययन याना उकिगु सत्यता यात एक्जियोम व परिभाषा नं विस्तारिकरण (डिडक्सन्) यायेगु लक्ष्य जुई।|
 
सामान्य गणितयागु ज्ञान येक्क्व हे थासे छ्येलातगु खने दु| थंयागु ज्ञान व उकिगु छ्येलेज्या ईतिहासे स्वे बिले हलिमे येक्क्व थासे छ्येला तगु खने दु| प्राचीन मिश्र, मेसोपोटामिया, भारत, युनान आदि थासेयागु सफुले गणितयागु सामान्य विचा यागु परिमार्जन यानातगु दु| मध्यकाले गणितयागु सिक्क हे म्हो विकास जुल| १६औ शताव्दीपाखेयगु [[रिनायसां]] धुंका जुगु न्हु वज्ञानिक विकासयात गणितयागु जग मागुलिं व ई धुंका आ तक्क गणितयागु द्रुत गतिले विकास जुया च्वंगु दु|
 
थौंकन्हे गणित हलिमे यक्क्व ख्येले छ्येलेज्या जुया च्वंगु दु| गथे कि- विज्ञान, यन्त्रशास्त्र, चिकित्सा व अर्थशास्त्र| थंयागु कथलं मेमेगु ख्यले जुगु गणित यागु छ्येलेज्यायात व्यवहारिक गणित धाई| थन्यागु छ्येलेज्या नं गणितीय आविस्कारयात ग्वालि याना च्वंगु दु व ई-ईले गणितयागु न्हु ख्य देकेत नं ग्वालि याना च्वंगु दु| गणितीज्ञतेसं शुद्ध गणित वा गणितयागु विकास जक्क याइगु तर छुं व्यवहारिक अर्थ मदुगु ख्यले नं मालेज्या याई| थंयागु ख्यतेगु व्यवहारिक अर्थ लिपा लिपा मनुतेसं विकास याई|
 
 
==इतिहास==
Line ४७ ⟶ ४३:
व धुंका च्वेगु वा अंक मुना तेगु व्यवस्था गथे कि इन्का साम्राज्यले छ्येलिगु आंकिक डेटा मुंका तैगु यन्त्र क्वीपु यागु विकास जुल| ल्या खाइगु येक्व प्रविधि तेगु अले विकास जुल:|
 
ईतिहासयागुइतिहासयागु न्ह्येथाईगु ई निसें गणितयागु प्रमुख शास्त्रत: करयागु गणनयाययेगु, बनेज्या यायेगु, अंकतेगु सम्बन्ध सीकिगु, जग्गा दानास्वेगु, खगोलीय गतिविधि सीकिगु थें न्यागु ज्यायागु लागि विकास जुल:| थन्यागु आवस्यकताया कथं गणितयात मात्रा, स्वरूप, खगोल (सर्ग) व परिवर्तन धागु प्येंगु ख्य:ले बाये छिं|
 
व धुंका गणित येक्क्व परिमार्जित जुल| गणित व विज्ञानयागु सम्बन्ध सुमधुर कथं न्ह्यने वन| छगु शास्त्र मेगु यागु परिपूर्वक जुल| गणितीय मालेज्यात: अप्वया वल व आ नं वयाच्वंगु दनि|