ह्युमरस (/ˈhjmərəs/; ME लातिन भाषा humerus, umerus च्वय्‌या लपु, ब्वह; cf. गःथिक ams ब्वह, ग्रीक ōmos . बहुवचन: ह्युमेराइ ) छता लपु वा फोरलिम्बया ताःहाकः क्वँय् ख। थ्व क्वँय् ब्वहलं चुल्या तक्क दयाच्वनि।

ह्युमरस
ह्युमरसया थाय्‌ (ह्यांगुलि क्यनातःगु)। एन्तेरियर किपा।
लातिनHumerus
Gray'sp.209
MeSHHumerus
TATemplate:TA98
FMAFMA:13303
क्वँय्‌नाप स्वापू दूगु एनातोमिक खँग्वः

एनातोमिक रुपं आधुनिक मनूइ थ्व कवं स्क्यापुलायात क्वय्‌या लपु (रेदियस व अल्ना दूगु)नाप स्वाइ। थ्व क्वँय्या स्वंगु खण्ड दु। च्वय्‌या शिराय् चाकःलाःगु छ्यं, चीब्यागु गःपः, व निता चीग्वःगु ग्वारा (त्युबरकल, वा त्युबरोसिति) दयाच्वनि। थ्व क्वँय्या म्ह च्वय् बेलनाकार व क्वय् स्फटिक आकार (स्वकुं) जुइ। क्वय्‌या भागय् निता इपिकोन्दाइल, निग्वः प्रोसेस (त्रक्लिया व क्यपिचुलम), व स्वह्वः फोस्सा (रेदियल फोस्सा, कोरोनोइद फोस्सा, व ओलेक्रेनन फोस्सा) दइ। एनातोमिकल गःपः नापं थ्व क्वँय्य् ग्रेतर व लेसर त्युबरकलया दथुइ संकुचित भाग वा सर्जिकल गःपः धाःगु मेगु छता गःपः दु। थ्व थासय् साधरनरुपय् अप्व फ्राक्चर जुइगुलिं थ्व थासं सर्जनतेगु ध्यान सालाकाइगुलिं थ्व थाय्‌या नां अथे जूवंगु ख।

संरचना

सम्पादन

आर्तिकुलेसन

सम्पादन

ब्वहलय् ह्युमरसया छ्यं स्कापुलाया ग्लेनोइद फोस्सा नाप आर्तिकुलेसन दयेकी। अधिक दिस्तल्ली, चुल्याय् हुमरसया क्यापिचुलमं रेदियसया छ्यंनाप व ह्युमरसया त्रक्लियां अल्नाया त्रक्लियर नःचनाप आर्तिकुलेसन याइ।

 
ग्लेनोह्युमरस स्वाया किपा।
ग्लेनोह्युमरस स्वाया किपा।  
 
ग्लेनोह्युमरस स्वाया किपा।
ग्लेनोह्युमरस स्वाया किपा।  
 
देपा ब्वहलय् एक्रोमियोक्लाभिकुलर स्वा व स्कापुलाया लिगामेन्तत।
देपा ब्वहलय् एक्रोमियोक्लाभिकुलर स्वा व स्कापुलाया लिगामेन्तत।  
 
ह्युमरसया छ्यं
ह्युमरसया छ्यं  
 
सुपिनेतर ला

एक्जिलरी नसा प्रोक्सिमल कुंइ ब्वहया गर्दलनापं ला। ह्युमरस ग्लेनोह्युमरल स्वाय् दिस्-लोकेत जुसा एक्जिलरी नसा वा एक्जिलरी आर्तरीइ घाःपाः जुइगु यक्व सम्भावना दइ। थन्यागु दिस्-लोकेसनया संकेत व लक्षणय्‌ साधारन ब्वहया रुपरेखा पाइगु व एक्रोमियनया क्वय्‌ थियेबिलय् गाः वनिगु ख।

रेदियल नसा ह्युमरस नापं दयाच्वनि। ह्युमरसया मिदशाफ्तय् रेदियल नसां ह्युमरस क्वँय्या पोस्तेरियरं एन्तेरियर भागय् स्पाइरल ग्रुभ य् वइ। ह्युमरसया थ्व थासय् फ्राक्चर जुसा रेदियल नसाया घाःपा जुइफु।

ह्युमरसया दिस्तल कुंइ चुल्या नापं दयाच्वनिगु अल्नार नसायात गबिलें जनमानसया भासय् ख्यालि क्वँय् ('the funny bone') नं धाइगु या। थ्व नसायात थ्व थासय् कयेकेबिलय् तिनिक्क च्वनिगु ("ख्यालि" भाव), व गबिलय् यक्व स्याइगु नं या। थ्व नसा मिदियल इपिकोन्दाइलया पोस्तेरियरय् ला व चुल्याया घाःपाय् अपुइकः हे प्रभावित जुइफु। []

 
Horizontal section at the middle of upper arm.
Horizontal section at the middle of upper arm.  
 
Horizontal section of upper arm.
Horizontal section of upper arm.  
 
Humerus
Humerus  

लाधिया स्वायेज्या

सम्पादन

देल्तोइद लाया ओरिजिनेसन क्ल्याभिकलया ल्यातरल तृतीयांश, एक्रोमियन व स्क्यापुलाया दुगःया च्वकाय् जुइ। थुकिया इन्सर्सन ह्युमरसया देल्तोइद त्युबरोसितिइ जुइ व थुकिया ज्या ब्वहया एब्दक्सन, एक्स्तेन्सन व सर्कमदक्सन ख। सुप्रास्पाइनेतस नं स्क्यापुलाया दुगलय् ओरिजिनेत जुइ। थ्व लाधि नं ह्युमरसया ग्रेतर त्युबरकलय् इन्सर्त जुइ व ब्वहया एब्दक्सनय् ग्वहालि याइ।

पेक्तोरालिस मेजर, तेरेस मेजर, व लातिस्मस दोर्साइ ह्युमरसया इन्तरत्युबरकुलर ग्रुभ य् इन्सर्त जुइ। थ्व लाधितेसं ह्युमरसया एब्दक्सन, मिदियल वा आन्तरिक रोतेसनय् ग्वहालि याइ।

इन्फ्रास्पाइनेतस व तेरेस माइनरया इन्सर्सन ग्रेतर त्युबरकलय् जुइ व थ्व लाधितेसं ह्युमरसया ल्यातरल व एक्स्तर्नल रोतेसनय् ग्वहालि याइ। थुकिया विपरित सबस्क्यापुलारिस ला लेसर त्युबरकलय् इन्सर्त जुइ व ह्युमरसया मिदियल वा आन्तरिक हिंकाय् ग्वहालि याइ।

बाइसेप्स ब्राकियाइ, ब्रेकियालिस, व ब्रेकियोरेदियालिस (दिस्तल स्वापू दूगु ला)तेसं चुल्याया फ्लेक्सनय् ग्वहालि याइ। (बाइसेप्स ह्युमरसय् स्वाइमखु।) त्राइसेप्स ब्राकियाइ व एंकोनियस लाधिं चुल्या एक्स्तेन्द याइ व ह्युमरसया पोस्तेरियर भागय् स्वाइ।

प्यता लाधि सुप्रास्पाइनेतस, इन्फ्रास्पाइनेतस, तेरिस माइनर व सबस्क्यापुलारिस स्वाना छता मस्कुलोलिगामेन्तस गर्दल दयेकी गुकियात रोतेतर कफ धाइ। थ्व लाप्वाँय्‌या ज्या सिक्क सनेफूगु तर अस्थीर ग्लेनोह्युमरल स्वायात स्थिरता बीगु ख। मेमेगु लाधि नं ल्ह्वनिगु/सालिगु, तिइगु/घ्वाइगु ज्याय् प्रतिभारया रुपय् छ्यलिगु या।

देपाः ह्युमरस। एन्तेरियर किपा।
            A. सुप्रास्पाइनेतस ला
B. लातिस्मस दोर्साइ ला
C. पेक्तोरालिस मेजर ला
D. देल्तोइद ला
E. ब्रेकियोरेदियालिस
F. एक्स्तेन्सर कार्पाइ रेदियालिस लंगस ला
G. साधारण एक्स्तेन्सर तेन्दन
H. सबस्क्यापुलारिस ला
I. तेरेस मेजर ला
J. कोराकोब्राकियालिस ला
K. ब्राकियालिस ला
L. प्रोनेतर तेरिस ला
M. साधारन फ्लेक्सर तेन्दन


देपा हुमरस। पोस्तेरियर किपा।
         


नैदानिक महत्त्व

सम्पादन

अस्थिभंग (फ्राक्चर)

सम्पादन
मू पौ: Humerus fracture

मेमेगु पशुइ

सम्पादन

आदिम जीवाश्म एम्फिबियनय् च्वय् वा क्वय्‌या शिराय् शाफ्त मदइगु व दःसां म्हो जक्क दइगु व इमिगु ल्हा-तुति बःचा हाकः जुइगु या। आपालं म्वानाच्वंपिं पेपांचूइ धाःसा मनुया थें हे न्याःगु ह्युमरस दयाच्वनि। यक्व रेप्ताइल व छुं आदिम म्यामलय् क्वय्‌या शिराय् तःग्वःगु ह्वः वा फोरामेन दयाच्वनि गुकिलिं नसा व हिध्वंत जुयाच्वनि।[]

मेमेगु किपा

सम्पादन

लिधंसा

सम्पादन

This article was originally based on an entry from a public domain edition of Gray's Anatomy. As such, some of the information contained within it may be outdated.

  1. https://web.archive.org/web/20170323091616/http://teachmeanatomy.net/upper-limb-2/bones/the-humerus/
  2. Romer, Alfred Sherwood (1977). The Vertebrate Body. Philadelphia, PA: Holt-Saunders International, 198–199.

पिनेया स्वापू

सम्पादन