ल्याःज्या
गणित छगू विज्ञानया ख्यः ख। थ्व ख्यया विकास एब्स्ट्र्याक्सन व लजिकल कारणयात छ्येला ल्याखाइगु, गणन याईगु, लनिगु निसेंकया भौतिक वस्तुया स्वरूप व गति निर्धारण याइगु तक्क थ्यन। गणितय् छुं न विचाः यात अध्ययन याना उकिगु सत्यतायात एक्जियोम व परिभाषा नं विस्तारिकरण (डिडक्सन्) यायेगु लक्ष्य जुई।
सामान्य गणितया ज्ञान यक्व हे थासय् छ्यलातगु खने दु। इतिहासय् स्वे बिले हलिमय् यक्व थासय् थन्यागु ज्ञान दुगु व उकिगु छ्येलेज्या जुगु खने दु। प्राचीन मिश्र, मेसोपोटामिया, भारत, युनान आदि थाय्यागु सफूलि गणितया सामान्य विचाःया परिमार्जन यानातगु दु। मध्यकालय् गणितया सिक्क हे म्हो विकास जुल। १६गु शताव्दी पाखेया पुनर्जागरण धुंका जुगु न्हूगु वैज्ञानिक विकासं गणितया जग पलिस्था यायेधुंका हानं छकः गणितया द्रुत गतिय् विकास जुया वगु खने दु।
थौंकन्हे गणित हलिमया यक्व ख्यःले छ्येला जुया च्वंगु दु| दसु- विज्ञान, यन्त्रशास्त्र, चिकित्सा, अर्थशास्त्र आदि। थन्यागु कथं मेमेगु ख्यःले जूगु गणितया छ्येलाज्यायात व्यवहारिक गणित धाइ। थन्यागु छ्येलाज्यां गणितीय आविष्कारयात ग्वहालि याना च्वंगु दु व ई-ईले गणितय् न्हूगु ख्यः देकेयात नं ग्वहालि यानाच्वंगु दु। गणितिज्ञतेसं शुद्ध गणित वा गणितया विकास जक्क याइगु तर छुं व्यवहारिक अर्थ मदुगु ख्यले नं मालेज्या याइ। थन्यागु ख्यःतेगु व्यवहारिक अर्थ भविष्यय् मनुतेसं पिकाइ।
गणितया ख्यः
सम्पादन
इतिहास
सम्पादन
गणित यागु विकासयात न्ह्याबलें तनाच्वनिगु एब्स्ट्र्याक्सनयागु क्रम वा विषय वस्तुयागु परिमार्जनयागु कथलं स्वे छिं| दक्ले न्हापांगु एब्स्ट्र्याक्सन अंक हे जुइ मा| निगु स्याउ व निगु सन्त्रासीया दथुई छुं मंका दु धैगु विचायागु चेतना मनु जातियागु लागि क्रान्तिकारी विचा ख:| थ्व धुंका भौतिक वस्तुयात निने सैगु क्षमता, द्रव्य वस्तु गथे कि न्हि, मौसम, दं आदियागु ल्याखं तेगु क्षमतायागु विकास जुल| अंक गणित, रेखा गणित व धुंका विकास जुल|
व धुंका च्वेगु वा अंक मुना तेगु व्यवस्था गथे कि इन्का साम्राज्यले छ्येलिगु आंकिक डेटा मुंका तैगु यन्त्र क्वीपु यागु विकास जुल| ल्या खाइगु येक्व प्रविधि तेगु अले विकास जुल:|
इतिहासयागु न्ह्येथाईगु ई निसें गणितयागु प्रमुख शास्त्रत: करयागु गणनयाययेगु, बनेज्या यायेगु, अंकतेगु सम्बन्ध सीकिगु, जग्गा दानास्वेगु, खगोलीय गतिविधि सीकिगु थें न्यागु ज्यायागु लागि विकास जुल:| थन्यागु आवस्यकताया कथं गणितयात मात्रा, स्वरूप, खगोल (सर्ग) व परिवर्तन धागु प्येंगु ख्य:ले बाये छिं|
व धुंका गणित येक्क्व परिमार्जित जुल| गणित व विज्ञानयागु सम्बन्ध सुमधुर कथं न्ह्यने वन| छगु शास्त्र मेगु यागु परिपूर्वक जुल| गणितीय मालेज्यात: अप्वया वल व आ नं वयाच्वंगु दनि|
प्रेरणा, शुद्ध व व्यवहारिक गणित
सम्पादनगणितयागु उत्पत्ति मात्रा, स्वरूप, खगुल, परिवर्तह नाप स्वागु थाकुइगु समस्या नापं जुई| न्हापा थन्यागु समस्या बनेज्याले, बुं दाइगु आदिले खने दत, व धुंका खगोले व आ विज्ञानयागु न्ह्यागु नं ख्यले| गणितदुने न थौकन्हे गणितयागु येक्व ज्या दु!
न्युटन इन्फिनिटेसिमल् क्याल्कुलस आविष्कार याई पिं न्हापा ई पिं मनुत मध्य: छम ख| फेन्मयान नं इन्वेन्तेद् फेन्मयान पाथ इन्टेग्रल यागु विकास कारण व भौतिक चेतना छ्येला यानादिल| थौं यागु स्टृंग थियोरीन नं न्हु गणितयात प्रेरणा बियाच्वंगु दु|
| विकिमिडिया मंका य् थ्व विषय नाप स्वापु दुगु मिडिया दु: Mathematics |