कुबेर
कुबेर ( संस्कृत : कुबेर) हिन्दू धर्मय् धनया द्यः ख व यक्षतेगु दैवी द्यः-जुजु ख। वय्कःयात उत्तर दिशाया दिक्पाल व हलिंया रक्षक (लोकपाला)या रुपय् नं म्हसीकिगु या। वय्कःया पिता महर्षि विश्रवा व माता देववर्णिणी ख।
कुबेर | |
---|---|
धन[१] द्यःतेगु धनरक्षक[२] | |
Lokapalasया दुजः | |
Affiliation | यक्ष, देव, लोकपाल |
Abode | लङ्का व लिपा अलका |
मन्त्र | Oṃ Shaṃ Kuberāya Namaḥ |
Weapon | गदा |
Consort | भद्रा, मुरजा व आहुति(कलाः) अहिंसा, Ghritachi व Varga(प्रेमिका) |
Children | Nalakuvara, Manibhadra, Mayuraja, and Minakshi by Bhadra
Vijaya by Muraja |
बाहन | Man |
वसपोलया चिरिमाया काय् रावण, कुम्भकर्ण व विभीषण ख।
मूलतः वैदिक युगया ग्रन्थय् दुष्ट आत्माया प्रमुखया रुपय् वर्णन यानातःगु कुबेरं पुराण व हिन्दू महाकाव्यय् जक देव (द्यः) या दर्जा प्राप्त याःगु खः। शास्त्रय् वर्णन यानातःगु दु कि कुबेरं छगू इलय् लंकाय् शासन याःगु खः, तर वया सौतेनी किजा रावणं सत्ताच्युत याःगु खः। लिपा हिमालयया अलका नगरय् च्वंगु खः। कुबेर नगरया "महिमा" व "भव्यता"या वर्णन यक्व शास्त्रय् दु।
कुबेर बुद्ध व जैन धर्मया द्यःझ्वलय् नं दुथ्याःगु दु। बुद्ध धर्मय् वय्कःयात वैश्रवणया नामं म्हसीकिगु या। हिन्दू धर्मय् कुबेरयात पञ्चिक (हारती माता नाप स्वापू दूम्ह बुद्ध धर्मया द्यः) नापं नं तुलना याइ। जैन धर्मय् वय्कःयात सर्वानुभूतिया नामं म्हसीकिगु या।
साहित्यिक विवरण
सम्पादनकुवेर दकलय् न्ह्यः अथर्ववेदय् खनेदु।[३] शतपथब्राह्मणम्य् कुबेर दुष्ट आत्मा वा अन्धकारया आत्माया प्रमुख, व वैश्रवनया पुत्र धयातःगु दु। [४][५] शतपथब्राह्मणम्य् वय्कःयात खुँ व अपराधीया भगवान धयातःगु दु। [६] मनुस्मृतिइ वय्कः छम्ह सम्मानित लोकपाल ("विश्व रक्षक") व व्यापारीतेगु संरक्षक जुइ। [७] महाभारत महाकाव्यय् कुबेरयात प्रजापति पुलास्त्य व वया कलाः इदविदाया काय् व ऋषि विश्रवया किजाया रुपय् वर्णन यानातःगु दु । कुबेरयात सापाखें बुम्ह धकाः वर्णन यानातःगु दु तर पुराणय् वय्कःयात पुलास्त्यया जहान व विश्रव व वया कलाः इलाविदा (वा इलिविला वा देववर्णिनी)या काय्, व इआविदायात ऋषि भारद्वाज वा तृणबिन्दुया म्ह्याय् धकाः वर्णन यानातःगु दु। [८][३][९][५]
थ्व कालखण्ड तक्क, यद्यपि अझ नं असुरया रुपय् वर्णन यानातःगु दु। कुबेरायात सकल अनुष्ठान बलिया अन्तय् प्रार्थना याइ। [५] वय्कःया उपाधि, गथेकि "जुजुया सर्वश्रेष्ठ" व "जुजुया प्रभु" (हरिवंश ग्रन्थय् कुबेरयात "जुजुया प्रभु" दयेकूगु संकेत बियातःगु दु)। नापं, स्वर्गया देव-जुजु इन्द्रयात धाःसा "द्यतेगु सर्वश्रेष्ठ" थें न्याःगु पद बियातःगु दु। प्रारम्भिक ग्रन्थ गौतम धर्मशास्त्र व आपस्तम्ब धर्मसूत्रय् वय्कःयात मनूया रुपय् वर्णन यानातःगु दु। शंखयान व हिरण्येकेसिनया गृह्यसूत्रय् जक वय्कःयात द्यः धका धयातःगु दु। नापं, कुबेर द्यःयात ला, हाम्वः व स्वांया प्रसाद बीगु सुझाव बियातःगु दु । [१०][११]
स्वयादिसँ
सम्पादनलिधंसा
सम्पादन- ↑ Kubera, Kuvera, Kuberā: 52 definitions (15 June 2012).
- ↑ Pattanaik, Devdutt (2006). MYTH=MITHYA. Penguin UK.
- ↑ ३.० ३.१ Daniélou, Alain (1964). “Kubera, the Lord of Riches”, The myths and gods of India. Inner Traditions / Bear & Company, 135–7.
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedmonier
- ↑ ५.० ५.१ ५.२ Williams, George Mason (2003). “Kubera”, Handbook of Hindu mythology. ABC-CLIO, 190–1.
- ↑ Satapatha Brahmana Part V (SBE44): Thirteenth Kânda: XIII, 4, 3. Third Brâhmana (13.4.3.10).
- ↑ Sutherland 1991, p. 63
- ↑ Mani, Vettam (1975). Puranic Encyclopaedia: A Comprehensive Dictionary With Special Reference to the Epic and Puranic Literature. Delhi: Motilal Banarsidass, 434–7.
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedH142
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedprakash
- ↑ Hopkins 1915, p. 146