भारोपेली भाय् माचाछि

भारोपेली भाषा परिवार हलिंया छगू मू भाषा परिवार ख। हिन्द-यूरोपीय (या भारोपीय) भाषा-परिवार संसारयाउ तरंऊ भाषा परिवार (यानी कि सम्बंधित भाषायाउ समूह) खः। हिन्द-यूरोपीय (या भारोपीय) भाषा परिवारय् विश्वयाउ सैंकड़ों भाय् व बोलि सम्मिलित दु। आधुनिक हिन्द यूरोपीय भाय् खय्  : हिन्दी, उर्दू, अंग्रेज़ी, फ़्रांसिसी, जर्मन, पुर्तगाली, स्पैनिश, डच, फ़ारसी, बांग्ला, पंजाबी, रूसी, इत्यादि भाषा ला। थुपिं फुक्कं भाषापीँ छौ आदिम भाषा न वऊ खः, थ्वित आदिम-हिन्द-यूरोपीय भाषा धका ना ब्युसाँ ज्यु। थो संस्कृत नाप येको मिलेजु ।

वर्गीकरण

भारोपेली भाय्‌ परिवार

वर्तमानय् भारोपेली परिवारया भाय्‌‌तेगु उद्गम स्थलय् ल्हाइगु मू भाय्:      अल्बानियन भाय्      हेलेनिक भाय्‌पुचः (ग्रीक भाय्)      इन्दो-इरानियन भाय्‌पुचः      इतालिक भाय्‌पुचः (रोमान्स भाय्‌पुचः)      केल्तिक भाय्‌पुचः      जर्मनिक भाय्‌पुचः      आर्मेनियन भाय्      बाल्तो-स्लाभिक भाय्‌पुचः (बाल्तिक भाय्‌पुचः)      बाल्तो-स्लाभिक भाय्‌पुचः (स्लाभिक भाय्‌पुचः)      गैह्र-भारोपेली भाय्‌त फुति वा ध्वः दूगु थाय्‌ बहुभाषी थाय्‌त ख।

भारोपेली भाय्‌पुचःया थःगु उद्गमस्थल स्वया पिने, अमेरिकाय् प्रभाव:
रोमान्स भाय्‌पुचः:      स्पेनी भाय्      पोर्चुगिज भाय्      फ्रेञ्च भाय् जर्मनिक भाय्‌पुचः:      अंग्रेजी भाय्      दच भाय्

भारोपेली भाषापुचःया थीथी उपपुचलय् १०ता मू कचा दु। देविद एन्थोनि कथं, थ्व भाय्‌तेगु उद्गम तिथि अनुसार थ्व भाय्‌पुचः क्रमशः थ्व कथं दु:

1. एनातोलियन भाय्‌पुचः (एसिया माइनर), दकलय् पुलांगु कचा। उद्गम करिब ४२००इपूइ जूगु। लुवियन/हिताइतय् ब्यागलं खँग्वःत सेमितिक अकेदियन (पुलां असिरियन) ग्रन्थय् १९-२०शदी इपूइ खंगु व हित्ताइत ग्रन्थय् करिब १६५०इपू निसें खनेदूगु; लिपांगु पूरातनकालय् (Late Antiquity) थ्व भाय्‌पुचःया भाय्‌त लोप जूगु।
2. तोकारियन भाय्‌पुचः उद्गम करिब ३७००इपूस जूगु, आंशिक रुपय् निता भाषिका- तर्फानियन (Turfanian) व कुचियन (Kuchean)य् ल्यनाच्वंगु दसु करिब ६गू निसें ९गू शदी इसंय् लूगु। पुलां तर्कभासय् संगु उइगुर खागनेतं थ्व भाय्‌तेत सिथय् लाकूगु। करिब १०गू शदी इसंय् लोप जूगु।
3. जर्मनिक भाय्‌पुचः (प्रोटो-जर्मनिक भासं), करिब ३३००इपूइ न्ह्यथंगु, दकलय् पुलां दसु रुनिक (runic) च्वखँय् लूगु। थ्व च्वखँ करिब २गू शदी इसंया ख। दकलय् पुलांगु स्पष्ट व एकरुपी च्वखँ ४गू शदीया गोथिक भाय्‌या च्वखँय् लूगु। पुलां अंग्रेजी पाण्डुलिपिया परम्परा करिब ८गू शदी निसें खनेदूगु।
4. इतालिक भाय्‌पुचः, थ्व भाय्‌पुचलय् लातिन भाय् व लातिनं बुयावःगु भाय्‌त (रोमान्स भाय्‌पुचः) ला। थ्व भाय्‌पुचः करिब ३००० इपूस खनेदत, थ्व भाय्‌पुचःया ७गू शदी इपू निसेंया दसुत लूगु दु।
5. केल्तिक भाय्‌पुचः, प्रोतो-केल्तिक भासं करिब ३०००इपूस उत्पत्ति जूगु। गौलिश (Gaulish) च्वखँ करिब ६गू शदी इपू निसें दूगु; केल्तिबेरियन भाय् (Celtiberian language) करिब २गू शदी इपू निसें दूगु; विकासोन्मुख आइरिस (Primitive Irish)या Ogham inscriptionत ५गू शदी इप्सं निसें दूगु, दकलय् न्हापांगु पुलां वेल्शया च्वखँ ८गू शदी इपूइ दूगु।
6. आर्मेनियन भाय्, करिब २८००इपूस खने दूगु। लिपि करिब ५गू शदीइ खनेदूगु।
7. बाल्तो-स्लाभिक भाय्‌पुचः, करिब २८००इपूस उत्पत्ति जूगु, यक्व भारोपेली भाषाविद्‌तेगु अनुसार थ्व छगू फाइलोजेनेतिक इकाइ (phylogenetic unit) ख, छुं विज्ञ अनुसार थ्व समानता ताःईतक्कया भाय्‌-स्वापूं जूगु ख।
   • स्लाभिक भाय्‌पुचः (प्रोतो-स्लाभिक भासं उत्पति जूगु), ९गू शदी इसं निसेंया दसु दूगु (थ्व स्वया प्राचीन दसू स्लाभिक रुन व पुलां चर्च स्लाभोनिकय् दयेफूगु)
   • बाल्तिक भाय्‌पुचः, attested from the 14th century AD; for languages attested that late, they retain unusually many archaic features attributed to Proto-Indo-European (PIE).
8. हेलेनिक भाय्‌पुचः, emerged around 2500 BC. Fragmentary records in Mycenaean Greek from between 1450 and 1350 BC have been found. Homeric texts date to the 8th century BC. (See Proto-Greek, History of Greek.)
9. इन्दो-इरानियन भाय्‌पुचः, emerged around 2200 BC, attested circa 1400 BC, descended from Proto-Indo-Iranian (dated to the late 3rd millennium BC).
   • इन्दो-आर्यन भाय्‌पुचः (दार्दिक भाय्‌पुचःनापं), attested from around 1400 BC in Hittite texts from Asia Minor, showing traces of Indo-Aryan words. Epigraphically from the 3rd century BC in the form of Prakrit (Edicts of Ashoka). The Rigveda is assumed to preserve intact records via oral tradition dating from about the mid-2nd millennium BC in the form of Vedic Sanskrit.
   • इरानियन भाय्‌पुचः वा इरानिक, attested from roughly 1000 BC in the form of Avestan. Epigraphically from 520 BC in the form of Old Persian (Behistun inscription).
   • नुरिस्तानी भाय्‌पुचः
10. अल्बानियन भाय्, attested from the 14th century AD; Proto-Albanian language likely evolved from Paleo-Balkan predecessors.