शिव पुराण
शिव पुराण हिन्दू धर्मया पौराणिक साहित्यया स्वंगु मू विधाय् छगु ख। थ्व पुराणय् शिव स्वरूपया तात्त्विक विवेचन, रहस्य, महिमा व उपासनाया विस्तृत वर्णन दु। थुकिलि शिवयात पंचदेवय् प्रधान, अनादि, सिद्ध, परमेश्वरया रूपय् वर्णन यानातःगु दु। शिव-महिमा, लीला-कथाया अतिरिक्त थुकिलि पूजा-पद्धति, ज्ञानप्रद आख्यान व शिक्षाप्रद बाखं दु। थुकिलि भगवान् शिवया व्यक्तित्वया गुणगान यानातःगु दु। शिवयात स्वयम्भू, शाश्वत, सर्वोच्च सत्ता, विश्व चेतना व ब्रह्माण्डीय अस्तित्वया आधार धयातःगु दु। दक्वं पुराणया दथुइ शिव पुराणयात महत्त्वपूर्ण दर्जा बियातःगु दु। थुकिलि शिवया थी-थी रूप, अवतार, ज्योतिर्लिंग, भक्त व भक्तिया वर्णन यानातःगु दु।[१]
'शिव पुराण' हनिपिंत शैव मत धाइ। थ्व पुराणय् मू रूपं शिव-भक्ति व शिव-महिमाया प्रचार-प्रसार याःगु दु। प्राय: सकल पुराणय् शिवयात त्याग, तपस्या, वात्सल्य व करुणाया मूर्ति धयातःगु दु। शिव अपुक्क हे प्रसन्न जुइगु व मनोवांछित फल बीम्ह धका विश्वास या। 'शिव पुराण'य् धाःसा शिवया जीवन चरित्रय् प्रकाश तया शिवया रहन-सहन, इहिपा व वसप
विभाग
सम्पादनशिवपुराणय् ७ संहिता दु-
- विद्येश्वर संहिता – थ्व संहिता शिव अराधनक्रम विषय निरूपित यानातःगु दु।
- रुद्र संहिता – थ्व संहिताय् शिव कथा निरूपित यानातःगु दु।
- शतरुद्र संहिता – थ्व संहिताय् शिवशतावतार निरूपण यानातःगु दु।
- कोटिरुद्र संहिता – थ्व संहिताय् शैव सम्बन्धित तीर्थ क्षेत्र स्वरूप निरूपण यानातःगु दु।
- उमा संहिता – थ्व संहिताय् नरक-स्वर्ग आदि विषयत निरूपित यानातःगु दु।
- कैलास संहिता-
- वायवीय संहिता- थ्व संहितायां प्रणव स्वरूप, तत्वमस्य आदि महावाक्य निरूपण, उपनिषद् वाक्य अर्थ आदि निरूपण यानातःगु दु।
ल्या | संहिता | अध्याय | श्लोक ल्या |
---|---|---|---|
१ | विद्येश्वरसंहिता | २५ | १०,००० |
२ | रुद्रसंहिता | १९७ | ८,००० |
३ | शतरुद्रसंहिता | ४२ | ३,००० |
४ | कोटिरुद्रसंहिता | ४३ | ९,००० |
५ | उमासंहिता | ५१ | ८,००० |
६ | कैलाससंहिता | २३ | ६,००० |
७ | वायवीयसंहिता | ७६ | ४,००० |
श्लोकया दसु
सम्पादनशिव पुराणया द्वादशज्योतिर्लिङ्गावतारवर्णनं नाम द्विचत्वारिंशोऽध्यायःया द्वादश ज्योतिर्लिंग स्तोत्रम्य् ज्योतिर्लिङ्गया बारेय् थ्व सिलः च्वयातःगु दु-
- सौराष्ट्रे सोमनाथं च श्रीशैले मल्लिकार्जुनम्। उज्जयिन्यां महाकालमोङ्कारममलेश्वरम्॥
- परल्यां वैद्यनाथं च डाकिन्यां भीमशङ्करम्। सेतुबन्धे तु रामेशं नागेशं दारुकावने॥
- वाराणस्यां तु विश्वेशं त्र्यम्बकं गौतमीतटे। हिमालये तु केदारं घुश्मेशं च शिवालये॥
- एतानि ज्योतिर्लिङ्गानि सायं प्रातः पठेन्नरः। सप्तजन्मकृतं पापं स्मरणेन विनश्यति॥
- एतेशां दर्शनादेव पातकं नैव तिष्ठति। कर्मक्षयो भवेत्तस्य यस्य तुष्टो महेश्वराः॥:
- द्वादश ज्योतिर्लिंग स्तोत्रम्
भाय्हिला(शाब्दिक)
- सौराष्ट्रय् सोमनाथ व श्रीशैलय् मल्लिकार्जुनम्। (सौराष्ट्रे सोमनाथं च श्रीशैले मल्लिकार्जुनम्)
- उज्जैनय् महाकाल व ॐकारेश्वर अमलेश्वरम्य्।(उज्जयिन्यां महाकालमोङ्कारममलेश्वरम्)
- परल्याय् वैद्यनाथ व डाकिन्याय् भीमशङ्करम्। (परल्यां वैद्यनाथं च डाकिन्यां भीमशङ्करम्)
- सेतुबन्धय् रामेशं व नागेश दारुकावनय्। (सेतुबन्धे तु रामेशं नागेशं दारुकावने)
- वाराणासीइ विश्वेशम् व त्र्यम्बकं गौतमी तटय्। (वाराणस्यां तु विश्वेशं त्र्यम्बकं गौतमीतटे)
- हिमालयय् केदार व घुश्मेश शिवालयय्। (हिमालये तु केदारं घुश्मेशं च शिवालये)
- थ्व ज्योतिर्लिङ्गया पाठ सनिलय्(सायं) व सुथय् (प्रातः) याइपिंत (एतानि ज्योतिर्लिङ्गानि सायं प्रातः पठेन्नरः।)
- न्हेगु जन्मया पाप लुमंका हे सिधइ। (सप्तजन्मकृतं पापं स्मरणेन विनश्यति)
- थ्व थासय् वनिपिपिगु इच्छा पूर्ण जुइ। (एतेशां दर्शनादेव पातकं नैव तिष्ठति)
- (कर्मक्षयो भवेत्तस्य यस्य तुष्टो महेश्वराः)
लिधंसा
सम्पादनस्वयादिसँ
सम्पादन
|
---|