नोबल ग्यास

नोबल ग्यास
तत्त्व कथंया नां	helium group or; neon group
मेमेगु नां	Noble gases, aerogens
CAS ग्रुप ल्या (US)	VIIIA
पुलां ग्रुप ल्या (युरोपियन)	ग्रुप ०
↓ Period
१	हिलियम (He); २
२	नियोन (Ne); १०
३	आर्गन (Ar); १८
४	क्रिप्टन (Kr); ३६
५	जेनन (Xe); ५४
६	रेडन (Rn); ८६
	primordial element
	element by radioactive decay
	Atomic number color: red=gas
	v; t; e;

नोबल ग्यास (noble gases) धागु पिरियोदिक तेबलया छगू तत्त्व पुचः (ग्रुप) ख। मानक क्वाजः व चापय् थ्व तत्त्वपुचःया सकल तत्त्व रङ्गहीन, बासहीन, मोनोएतमिक रुपय् सिक्क हे म्हो रसायनिक प्रक्रियाय् ब्वति काइगु थ्व पुचःया पुचःगुण ख। प्राकृतिक रुपय् दयाच्वनिगु खुगु नोबल ग्यासत हिलियम (He), नियोन (Ne), आर्गन (Ar), क्रिप्टन (Kr), जेनन (Xe), व रेदियोएक्तिभ रेडन (Rn) ख।

पिरियोदिक तेबलया न्हापांगु खुगु पिरियदय् नोबल ग्यासत पाय्‌छिकथं ग्रुप १८य् ला। थ्व स्वया लिपाया पिरियदय् धाःसा विकिरणशीलताया कारणं ग्रुप १४या तत्त्व फ्लेरोभियमं ग्रुप १८या तत्त्व उनउनअक्टियमया थासय् नोबल ग्यासया छुं प्रकृति क्यनिगु या। ^[१] ^[२] नोबल ग्यासतयेसं साधारण कथं सिक्क हे तच्वगु अवस्था मदइबिलय् तक्क मेगु तत्त्व नाप स्वापू तैमखु। थ्व कथं स्वापू मतइगु जूगुलिं थ्व ग्यासतयेत रसायनिक प्रकृया मजुइमाःगु थासय् छ्यलिगु या। दसु: आर्गनयात चिमय् तङ्ग्स्तेन बाला अक्सिकरण पनेत छ्यलि; नापं, हेलियमयात सिक्क गावंगु समुद्रय् वनिपिं दाइभरतयेगु सासः ल्हाइगु ग्यासय् अक्सिजन व नाइट्रोजन विशाक्तता म्हो यायेत छ्यलि।

नोबल ग्यासतेगु गुणतेत एतमिक संरचनाया आधुनिक विचाःतेसं बांलाक्क व्याख्या यागु दु: थुमिगु भ्यालेन्स इलेक्त्रोनया पिनेया शेल "पूर्ण" जूगुलिं थ्व तत्त्वपुचःया पुचःतेसं रसायनिक प्रक्रियाय् ब्वति मकाइगु या। थ्व सकल तत्त्वपुचः छ्यला छुं सलय् जक्क कम्पाउन्द दयेकेफूगु अवस्था दु। छुं नं नोबल ग्यासया नाइगु फुति व दाइगु फुति सिक्क नापं ला, थ्व फुतित 10 °C (18 °F) स्वया म्हों पा; अर्थात, थ्व तत्त्वपुचःया तत्त्वत सिक्क हे म्हो क्वाजलय् जक्क ति रुपय् दयाच्वनि।

नियोन, आर्गन, क्रिप्टन, व जेननया शुद्ध रुप वायुमन्दलं वायु विभाजन इकाइय् वायु तरलीकरण व आंशिक आसवन प्रकृयां याइ। हिलियमयात धाःसा हिलियम अप्व दूगु प्राकृतिक ग्यास फिल्दय् क्रायोजेनिक वायु विभाजन प्रकृया छ्यला, व रेदनयात विकिरणशील रेदियम तत्त्वया विकिरणीय क्षयया लिच्वःया रुपय् दयेकिगु या। नोबल ग्यासतेत आपालं छ्यलिगु उद्योगय् चिम उद्योग, वेल्दिङ्ग, व अन्तरिक्ष अन्वेषण मू उद्योग ख। हिलियम-अक्सिजन श्वसन ग्यास प्रायः गा वंगु समुद्रय् क्वबाइपिंसं समुद्रय् 55 m (180 ft) स्वया गावंगु थासय् क्वबायेत छ्यलि, थन्यागु गालय् अक्सिजन तक्सेमिया जुइगु, नाइत्रोजन नार्कोसिस जुइगु आदि जुइफु।

लिधंसा

↑ Flerov laboratory of nuclear reactions. JINR. 2009-08-08 कथं।
↑ Nash, Clinton S. (2005). "Atomic and Molecular Properties of Elements 112, 114, and 118". J. Phys. Chem. A 109 (15): 3493–3500. DOI:10.1021/jp050736o. PMID 16833687.

विकिमिडिया मंका य् थ्व विषय नाप स्वापु दुगु मिडिया दु: Noble gases

[1] Flerov laboratory of nuclear reactions. JINR. 2009-08-08 कथं।

[2] Nash, Clinton S. (2005). "Atomic and Molecular Properties of Elements 112, 114, and 118". J. Phys. Chem. A 109 (15): 3493–3500. DOI:10.1021/jp050736o. PMID 16833687.

[१]

[२]