पारमिता
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
पारमिता वा पारमि बुद्ध धर्मय् पूर्णता दूगु, भिंगु, सर्वोत्तम, सर्वोच्च अवस्था ख। [१]
थी-थी पारमिता
सम्पादनपारमिताया अर्थ पारि थ्यंका बियेगु वा पुला वनेगु वा पुला वनेधुंकुम्ह धाःगु खः । संसारया दक्व दुःख व दुःखया हेतुपाखें पार जुइ धुंकुम्ह जूगुलिं पारमिता धाःगु खः । पालि भाषां थुकियात 'पारमी' धकाः धाइ । थुकियागु अभ्यासपाखें स्वयम् थः हे संसारया दुःखपाखें पार जुइगु व पार याकिगु खँ नापं सम्बन्धित जूगु जुया थुकियात पारमिता नामं म्हकिकेगु यानावयाच्वंगु खः । बुद्ध जुइत पारमिताया अभ्यास पूरा जुइमाःगु व बोधिसत्त्वं थ्व अभ्यास पूवंकूगु खः धैगु मान्यता दःसां पालि परम्पराय् सम्यक्सम्बुद्धताया मार्गया शिक्षा मदूगुलिं 'चरियापिटक' थें जाःगु छगू निगू संग्रह बाहेक वास्तवय् हे बोधिसत्त्व अभ्यासया दक्वं शिक्षायात कःधाःगु उपदेश पालिपरम्पराय् (हाल थेरवाद) गनं नं मदु । पालि परम्पराया दश पारमिता तिपितकया सुत्तपितकया खुद्दकनिकायया बुद्धवंश वग्गया निगुगु सुत्त सुमेधपत्थनाकथाय् १०गु पारमिताया वर्णन यानातःगु दु। थ्व कथं १०गु पारमिता क्वय् बियातःगु दु [२]-
- दानपारमि,
- सीलपारमि
- नेक्खम्मपारमि
- पञ्ञापारमि
- वीरियपारमि
- खन्तिपारमि
- सच्चपारमि
- अधिट्ठानपारमि
- मेत्तापारमि
- उपेक्खापारमि
महायान परम्पराय् अभ्यास याइगु दशपारमिताय् छुं छुं नां पाः अथे खःसां अवधारणा व सिद्धान्त फरक मजू । महायान कथंया दशपारिमताया धलः थुकथं दु ।
१. दान पारमिता
२. शील पारमिता
३. क्षान्ति पारमिता
४. वीर्य पारमिता
५. ध्यान पारमिता
६. प्रज्ञा पारमिता
७. उपाय पारमिता
८. प्रणिधान पारमिता
९. बल पारमिता
१०. ज्ञान पारमिता
हानं महायान परम्पराय् थ्व दशपारमितायात संक्षिप्तिकरणयाना षट्पारमिता अर्थात् खुगू कथंया पारमिता दूगु विधि कथं नं अभ्यास यायेगु याइ । थ्व मध्ये छुं छुं बोधिसत्त्वयानयागु नापं मिले जूसां छुं मिले मजू । मिलेमजूगु पक्षयात नं षट्पारमिताया अभ्यासं कःधाः । बोधिसत्त्वया प्रस्थानचित्तया शिक्षा थ्व हे षट्पारमितापाखें पूवनि । षट्पारमिताया धलः थुकथं दु -
१. दान
२. शील
३. क्षान्ति
४. वीर्य
५. ध्यान
६. प्रज्ञा ।