आर्य आष्टांगिक मार्ग

आर्य आष्टांगिक मार्ग वा च्याता सुथांलाःगु लं (पालि: अरियो अट्ठङ्गिको मग्गो) धागु बुद्ध धर्म कथं आर्यधर्मया च्याता लं ख। दुःख मदयेकेयात गौतम बुद्धं ८ता स्वापू दूगु लं क्यनादिगु दु। थ्व ८ता लं शील, समाधि व प्रज्ञाय् बायेछिं।

बुद्ध धर्म पुचः

बुद्ध धर्मया इतिहास बुद्ध धर्मय् कालचक्र बुद्ध धर्मय् संघ

जग चत्तरी आर्य सच्छनि अरियो अट्ठङ्गीको मग्गो पञ्चशील निर्वाण · त्रिरत्न

मू विचाः त्रिलक्षण स्कन्ध · ब्रह्माण्ड · धर्म हलिम · पूर्नजन्म · शून्यता प्रतित्य-समुत्पाद · कर्म

मू मनुत: गौतम बुद्ध बुद्धयागु चेलात: · बुद्धयागु जहान

प्रयास व उपलब्धि बुद्धत्त्व · बोधिसत्त्व अर्हतयागु प्यंगु त्वाथत: पारमिता · ध्यान

थाय कथंयागु बौद्ध धर्मावलम्बी दक्षिणपूर्वी एसियाली · पूर्वी एसियाली तिब्बती · भारतीय · पाश्चात्य

बुद्ध धर्मया कचात थेरवाद · महायान बज्रयान · प्राचीन मेमेगु ख्य:त:

ग्रन्थ सुत्त पिटक · महायान सुत्र बिनय पिटक · अभिधम्म पिटक

पुचः:समसामयिक बुद्ध धर्म सांस्कृतिक पक्ष · विषय बौद्ध धर्म

धर्मचक्र आर्य अष्टाङ्ग मार्गया प्रतिनिधि ख।

विभाजन	च्यापु लं (आष्टांगिक मार्ग)	संस्कृत, पालि	विवरण
प्रज्ञा (संस्कृत: प्रज्ञा, पालि: पञ्ञा)	१. सम्यक दृष्टि	सम्यक दृष्टि, सम्मा दित्थि	वास्तविकतायात सीकिगु, गथे खनेदु अथे जक्क मस्वयेगु
	२. सम्यक संकल्प	सम्यक संकल्प, सम्मा संकप्प	मभिंगु विचाः त्वताः सकल प्राणीपिन्त भिनिगु विचाःतयेगु संकल्प
शील (संस्कृत: शील, पालि: शील)	३. सम्यक वाच	सम्यक वाच, सम्मा वाच	खःगु व मेपिन्त दुःख मबीगु कथं खँ ल्हायेगु
	४. सम्यक कर्म	सम्यक कर्म, सम्मा कम्मन्त	अहिसावादी कर्म वा ज्या
	५. सम्यक आजीवन	सम्यक आजीवन, सम्मा आजीव	अहिंसावादी रुपय् म्वायेगु
समाधि (संस्कृत व पालि: समाधि)	६. सम्यक व्यायाम	सम्यक व्यायाम, सम्मा वायाम	भिंकिगु कुतः यायेगु
	७. सम्यक स्मृति	सम्यक स्मृति, सम्मा सति	खँ व झकातयेत यचुगु कथं स्वयेफयेगु चेतना; वर्तमान वास्तविकतायात यःगु, मयःगु भाव मतसें स्वयेफैगु अवस्था।
	८. सम्यक समाधि	सम्यक समाधि, सम्मा समाधि	पाय्‌छिगु समाधि

मार्गतेगु विवेचना

सम्यक दृष्टि

मज्झिमनिकायया सम्मादिट्ठि सूत्र कथं कुशल व अकुशलयात म्हसीकेफैगु दृष्टियात सम्यक दृष्टि धाइ। बुद्ध धर्मया वाङ्मयय् न्याता सम्यक दृष्टिया खँ कनातःगु दु -
१. कमसकता सम्यक दृष्टि
२. ध्यान सम्यकदृष्टि
३. विपस्सना सम्यकदृष्टि
४. माग सम्यक दृष्टि
५. फल सम्यक दृष्टि

सम्यक संकल्प

सम्यक संकल्प धाःगु मभिंगु विचाः त्वताः सकल प्राणीपिन्त भिनिगु विचाःतयेगु संकल्प ख। थ्व संकल्पय् स्वता खँ दु
१. नैष्क्रम्य संकल्प (कामभोग विचाः मयाइगु संकल्प)
२. अव्यापाद संकल्प (भिंगु खँ नुगलय् तयेगु संकल्प)
३. अविहिंसा संकल्प (हिंसा मयायेगु संकल्प)

सम्यक वचन

सम्यक वचनय् प्यता खँ धयातःगु दु
१. मुसावाद विरति – मखुगु खँ मल्हाइगु
२. पिसुणवाचा विरति – मेपिनिगु चुक्लि, मभिंगु खँ व निन्दायाइगु खँ मल्हाइगु
३. फरूसवाचा विरति– म्हुतु मल्हाइगु व अपशब्द मछ्येलिगु
४. सम्फप्पलापवाचा विरति– म्वामदूगु निन्दा याइगु खँ मल्हाइगु

सम्यक कर्म/कर्मान्त

सम्यक कर्मय् स्वता खँ धयातःगु दु
१) पाणातिपाता विरति अथार्त म्वाना च्वंपिन्त मस्यायेगु
२) अदिन्नादान विरति अथार्त मखुइगु
३) कामेसुमिच्छाचार विरति अथार्त काममिथ्याचार मयायेगु।

सम्यक आजीवन/आजीविका

सम्यक आजीविकाय् न्याता खँ धयातःगु दु
१. सत्थ वणिज्जा अथार्त स्याइगु ल्वाभःतेगु व्यापार मयायेगु।
२. दास वणिज्जा अर्थात् सत्वप्राणीतेत न्यायेगु/मीगु ज्या मयायेगु।
३. सत्त वणिज्जा अथार्त हिंसाया व्यापार मयायेगु।
४. मज्ज वणिज्जा अथार्त कायेगु पदार्थया व्यापार मयायेगु।
५. बिस वणिज्जा अथार्त विष वा प्राणी हत्या यायेगु पदार्थया व्यापार मयायेगु

सम्यक व्यायाम

सम्यक कर्मय् प्यता खँ धयातःगु दु
१. अनप्पन्नानं अकुसलानं धम्मानं अनुप्पादाय वायामो अथार्त उत्पन्न मजूगु अकुशल कार्यतेत उत्पन्न मयायेगु अभ्यास
२. उप्पन्नानं अकुसलानं धम्मानं पहानाय वायामो अर्थात् उत्पन्न जुइधुंकूगु अकुशल कार्यतेत नाश यायेगु यत्न
३. अनुप्पन्नानं कुसलानं धम्मानं उप्पादाय वायामो अर्थात् उत्पन्न मजूगु कुशल कार्यतेत उत्पन्न यायेगु यत्न
४. उप्पन्नान कुसलानं धम्मानं भिय्योभावाय वायामो अर्थात् उत्पन्न जुइधुंकू कुशल कार्यतेत भिंका यंकेगु यत्न

सम्यक स्मृति

सम्यक कर्मय् प्यता खँ धयातःगु दु
१. कायानुपस्सना,
२. वदनानुपस्सना,
३. चित्तानुपस्सना,
४. धम्मानुपस्सना ।

सम्यक समाधि

सम्यक कर्मय् समाधियात स्यंकेगु न्याता खँ धयातःगु दु
१. कामच्छन्द– सुख–भोग यायेगु आशा,
२. व्यापाद– द्वेशभाव,
३. थीनमिद्ध– शारीरिक व मानसिक रूपं म्हालीगु,
४. उद्धच्च–कुक्कुच्च– शारीरिक व मानसिक रुपं एकाग्र जुइ मफइगु,
५. विचिकिच्छा– अनावश्यक शंका–उपशंका यायेगु।

स्वयादिसँ

• बुद्ध धर्म