गणपति (उपनिषद्)
गणपति (उपनिषद्) छगू काव्य ख। थ्व काव्य मुक्तिक उपनिषद्या अन्तर्गतय् उपनिषद् दुने ला [१]। थ्व श्रुति प्रचलनया छगू महत्त्वपूर्ण धार्मिक ग्रन्थ ख।
श्लोक
सम्पादनथुकिया श्लोक थ्व कथं दु- ॐ नमस्ते गणपतये ॥ त्वमेव प्रत्यक्षं तत्वमसि ॥ त्वमेव केवलं कर्तासि ॥ त्वमेव केवलं धर्तासि ॥ त्वमेव केवलं हर्तासि ॥ त्वमेव सर्वं खल्विदं ब्रह्मासि ॥ त्वं साक्षादात्मासि नित्यम् ॥१॥
रक्षण प्रार्थना
सम्पादनअव त्वं माम् ॥ अव वक्तारम् ॥ अव श्रोतारम् ॥ अव दातारम् ॥ अव धातारम् ॥ अवानूचानमव शिष्यम् ॥ अव पश्चात्तात् ॥ अव पुरस्तात् ॥ अवोत्तरात्तात् ॥ अव दक्षिणात्तात् ॥ अव चोर्ध्वात्तात् ॥ अवाधरात्तात् ॥ सर्वतो मां पाहि पाहि समन्तात् ॥३॥
आध्यात्मिक स्वरूप
सम्पादनत्वं वाङ्मयस्त्वं चिन्मयः ॥ त्वमानंदमयस्त्वं ब्रह्ममयः ॥ त्वं सच्चिदानंदाद्वितीयोऽसि। त्वं प्रत्यक्षं ब्रह्मासि। त्वं ज्ञानमयो विज्ञानमयोऽसि ॥४॥
स्वरूप
सम्पादनसर्वं जगदिदं त्वत्तो जायते ॥ सर्वं जगदिदं त्वत्तस्तिष्ठति ॥ सर्वं जगदिदं त्वयि लयमेष्यति ॥ सर्वं जगदिदं त्वयि प्रत्येति ॥ त्वं भूमिरापोऽनलोऽनिलो नभः ॥ त्वं चत्वारि वाक्पदानि ॥५॥ त्वं गुणत्रयातीतः। त्वं अवस्थात्रयातीतः। त्वं देहत्रयातीतः। त्वं कालत्रयातीतः। त्वं मूलाधारस्थितोऽसि नित्यम् ॥ त्वं शक्तित्रयात्मकः। त्वां योगिनो ध्यायन्ति नित्यम् ॥ त्वं ब्रहमा त्वं विष्णुस्त्वं रुद्रस्त्वं इन्द्रस्त्वं अग्निस्त्वं वायुस्त्वं सूर्यस्त्वं चंद्रमास्त्वं ब्रह्मभूर्भुवः स्वरोम् ॥६॥ नमस्कारदेखि गणपति, तपाईं प्रत्यक्ष तत्व हुनुहुन्छ, तपाईं मात्र कर्ता हुनुहुन्छ, तपाईं मात्र धारक हुनुहुन्छ र तपाईं मात्र विनाशक हुनुहुन्छ, तपाईं मात्र विश्वव्यापी ब्रह्माण्ड हुनुहुन्छ र तपाईं मात्र अनन्त आत्मा हुनुहुन्छ। । 19
प्रकृति तत्व
सम्पादनम सत्य बोल्छु म सत्य भन्छु । २ तपाईं मेरो रक्षा गर्नुहोस् स्पिकरलाई सुरक्षित गर्नुहोस्। श्रोतालाई बचाउनुहोस्। दाता लाई बचाउनुहोस्। डिफेंडरलाई बचाउनुहोस् वेदविद आचार्य को षडयन्त्रको संरक्षण गर्नुहोस्। चेलाको रक्षा गर्नुहोस्। पछाडिबाट बचाउनुहोस् अगाडिबाट बचाउनुहोस् उत्तर (बायाँ भाग) लाई सुरक्षित गर्नुहोस्। दक्षिण रक्षा गर्नुहोस्। माथिबाट सुरक्षित गर्नुहोस्। तलबाट बचाउनुहोस्। चारैतिरबाट मलाई रक्षा गर्नुहोस्। सबै दिशाबाट मलाई बचाउनुहोस्। । 39 तपाईं खुसी हुनुहुन्छ, तपाईं चिन्मय हुनुहुन्छ। तिमी खुसी छौ तपाईं वैश्विक हुनुहुन्छ। तपाईं सच्चिदानन्दको अद्वितीय भगवान हुनुहुन्छ। तपाईं प्रत्यक्ष ब्राह्मण हुनुहुन्छ। तपाईं जानकार, वैज्ञानिक हुनुहुन्छ। । ४। यो सबै संसार तपाईबाट आयो। यो सम्पूर्ण संसार तपाई बाट सुरक्षित छ। यो सम्पूर्ण संसार तपाईमा समाहित छ। यो सबै विश्व तपाईं मा मात्र देखिन्छ। तपाईं भूमि, पानी, आगो र आकाश हुनुहुन्छ। तपाईसँग पारा, पश्यन्ती, मध्यमा र वैखरी चतुर्विधि वाणी हुनु पर्छ। । 59 तपाईं सत्त्व-राजा-तामा-यी तीन गुणहरूभन्दा पर हुनुहुन्छ। तपाईं भूत भविष्य - वर्तमान - यी तीन पटक भन्दा परे हुनुहुन्छ। तपाईं स्थूल, सूक्ष्म र कारण हुनुहुन्छ - यी तीन शरीरहरू भन्दा पर। तपाईं लगातार मूलाधार चक्रमा अवस्थित हुनुहुन्छ। तपाईं यी तीन शक्तिहरू सँगै मिल्नुभयो - प्रभु-शक्ति, जोश-शक्ति र मन्त्र-शक्ति। योगीहरूले दिनदिनै तपाईको ध्यान गर्छन्। तपाईं ब्रह्मा हुनुहुन्छ। तपाईं विष्णु हुनुहुन्छ। तपाई रुद्र हुनुहुन्छ तपाईं इन्द्र हुनुहुन्छ तपाईं आगो हुनुहुन्छ तिमी हावा हौ। तपाईं सूर्य हुनुहुन्छ तपाईं चन्द्र हुनुहुन्छ तपाईं (सगुन) ब्रह्म हुनुहुन्छ, तपाईं (निर्गुण) त्रिपद भुस भुवा स्वयं र प्रणव हुनुहुन्छ। । ६।
गणेश मंत्र
सम्पादनपहिले 'गण' शब्दको शुरुवाती अक्षर गकार उच्चारण गर्नुहोस् र असीम आदिवर एकार उच्चारण गर्नुहोस्। त्यस पछि सम्झाइएको। यस तरिकाले अर्धचन्द्र भन्दा पहिले सजाइएको 'गण' ओमकारले रोक्नुपर्दछ, अर्थात् अघि र पछाडि पछाडि पनि। यो तपाईको मन्त्रको रूप (ॐ ganda) हो। 'Gakar' पूर्ण रूप हो, मध्यम रूप हो, 'Anusvar' अन्तिम रूप हो। 'बिंदू' उत्तर हो। 'नाद' भनेको समाधान हो। संहिता 'एक सन्धि हो। यो त्यस्तै गणितविद्या हो। Thisषि यस अनुशासनको क्यालकुलेटर हो। निच्रिड गायत्री पदहरू हुन् र गणपति देवता हुन्। मन्त्र "ओम गण गणपतये नमः" हो। ७।
गणेश गायत्री
सम्पादनहामी एकदन्तलाई चिन्छौं, हामी वक्रतुंडामा ध्यान गर्दछौं। तपाईं हामीलाई ज्ञान र ध्यानमा प्रेरणा दिन सक्नुहुन्छ। । ८।
गणेश रूप (ध्यान)
सम्पादनगणपतिदेव एकादन्त र चारतुबाहु हो। उसले आफ्नो चार हातमा लुप, अंकुश, डेन्ट र वरमुद्रा समात्यो। उसको झण्डामा माउस चिन्ह छ। ती हुन् रक्तावर्ण, लाम्बोदार, शूर्पाकर्णा र राष्टवधारी। तिनीहरूका अंगहरू रक्तदान द्वारा anatomized छन्। तिनीहरूलाई राजवर्णनको फूलले पोखाउँछन्। ज्योतिर्मय, संसार, अच्युता र प्रकृति र पुरुषोत्तमभन्दा पर अस्तित्वमा रहेका मानिसहरूले ब्रह्माण्डको शुरुमा देखा परेका छन्। जसले नियमित रूपमा यस प्रकार ध्यान गर्छ, उनी योगी योगिहरु भन्दा श्रेष्ठ हुन्छ। । ९। । अष्ट नाम गणपति। व्रतापति, गणपति, प्रमथपति, लम्बोदार, एकदन्त, विघ्नक्षक, शिवतानाय र वरदमुर्तीलाई अभिवादन। । १०।
फलश्रुति
सम्पादनयस अथर्वशीर्ष पढ्ने व्यक्ति ज्ञानी हुन्छ, उनी कुनै पनि प्रकारको अवरोधले बाधा पुर्याउँदैनन्, उनी पूर्णतया खुसी हुन्छन्, ऊ पाँच महा विपत्तिबाट स्वतन्त्र छ। साँझमा यसलाई अध्ययन गर्ने व्यक्तिले दिनमा गर्ने पापहरूलाई नष्ट गर्दछ, बिहान पढ्नेले रातमा गरेको पाप नष्ट गर्दछ। जो साँझ र बिहान पढ्छ ऊ पाप रहित हुन्छ। (सँधै) जहिले जहिले पाठ गर्दछ त्यसले सबै अवरोधहरूबाट मुक्त हुन्छ र धर्म, अर्थ, काम र मोक्ष प्राप्त गर्दछ - यी चार प्रयासहरू। यो अथर्वशीर्ष कुनै शिष्य नभएको व्यक्तिलाई दिइनु हुँदैन। एक जसले आशिषलाई प्रचार गर्ने छ, महान हुनेछ। यो १००० फ्रिक्वेन्सी गरेर, उपासकले आफूले चाहेको कुरा प्रमाणित गर्नेछ। । ११
लिधंसा
सम्पादनस्वयादिसँ
सम्पादन
| |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|