लिम्बू

लिम्बू नेपाःया छगु मू जनजाति ख। थ्व जाति नेपाया पूर्वी पहाडी लागाय् बसोबास याइ। वि सं २०५८या जनगणना कथं थ्व जातिया नेपालय् जनसंख्या ३,५९,३३७ दु। थ्व जातिया थःगु हे भाषा, धर्म , लिपि व संस्कृति दु।

लिम्बू, याक्थुङ, सुब्बा, ᤕᤠᤰᤌᤢᤱ
लिम्बु
लिम्बु मनु
सकल जनसंख्या
३,५९,३३७ (नेपाः)
अप्व जनसंख्या दुगु थाय्
नेपाःया पूर्वी पहाड
भाषा
लिम्बू भाषा
धर्म
किरांत धर्म

च्वनिगु थाय्

थ्व जाति पूर्वी नेपाःया पहाडी क्षेत्रय् च्वनि। थ्व जाति भारतया सिक्किम व दार्जिलिङ य् नं खने दु।

नसात्वँसा

थ्व जातिया मू नसाय् च्याख्लाया जा, ढिडों, पपन्दा, लुङघाक्चा, सिगोल्या व पेनागोल्या, पेना मान्दा, खरेङ ला। थ्व जातिं नइगु ल्वसाय् चेम्बिखिक, किनिमाया सुम्बाक, याङबेन, याङबेनया तरकारी, सारग्याङ्मा, सगि सुम्बाक, वम्यूक, कसक्सम्पा, फाक्साया खरुव व अचारय् फिलिङगेया अचार, फादो,फसीया बियाया अचार, मेसु आदि ला। थ्व जातिया मू त्वँयाय् मर्चा, थ्वं, तोङबा, सेजङवा, छनुवा थ्वं आदि ला। मेमेगु नसाय् फुदोङ, हेना मःमा आदि ला।

संस्कृति

थ्व जातिया बुइबिले निसें सी बिले तक्कया थःगु हे संस्कृति दु। थ्व जातिया आपालं संस्कृति नेपाःया मेमेगु संस्कृति नाप मेल न। थ्व जातिइ मनु सित्यनिबिले बन्दुक मुइका मलामी वनेयात मनुतयेत सःतिगु याइ। मनु सी धुंका छ्वेकिगु चलन मदु व छगू चिहान खना मुइगु याइ। मनु मुइबिले इमिगु गुभाजु फेदाङ्वां मुन्धुम पाठ याना सीगु घोषणा याइ व मुइगु जुइ।

खलः व उपजाति

थ्व जातिया मू जातय् तुमयाक्मा, सेहले, आङदेम्बे, आङताहाङ, आङथुपुहाङ, फुरुम्बोन्कोगा, लिङदेन, चोङवाङ, चोवेगुहाङ, जवेगु, जवेगुहाङ, एकतिनहाङ, फाङहाङ, फेन्दुवा, फेम्बु, फम्बो, फागु, काम्बाङस्वाङ, साबु, भाङपुङ, पलुङ, पेगाहाङ, गिम्बाङ, पुङलाङ, सामहाङ, हिनाहेल्लोक, रुपिहाङ, तामादेन, तुम्बाहाम्फे, सतिहाङमा, रोबान्थामसुहाङ, थेवे, गोब्रा, थोलुङ, सिङथेवे, थुप्पोको, इङबादेक्पा, फुरुम्बो, योङया, आङछोङवो, मपाम, लिङखिम, मादेन, कुरुङमाङ, चेमजोङ, नेम्वाङ, लिङदेन, लावती आदि ला। थ्व जातया दुने नं यक्व खलः दु। छगू हे खलः दुने इहिपा मजु।

नखः

लिम्बूतयेगु मू प्याखँ च्याब्रुङ, धाननाच आदि ख। च्याब्रुङ धाःगु छगू धिमे थें न्यागु बाजं ख। च्याब्रुङ प्याखंय् थ्व बाजं थाना इहिपाबिले प्याखं ल्हुइगु या। धाननाचय् ल्याम्ह ल्यासे प्याखँ ल्हुइगु या। लिम्बू जातिइ फ्वना इहिपा, खुया इहिपा, जारी इहिपा व मतिना इहिपा याना प्यंगु कथंया इहिपा जुइ। लिम्बूतेगु तङ्नाम धाःगु नखः जुइ। मू तङ्नामय् सिसेक्पा तङ्नाम, कक्फेक्वा तङ्नाम, चेरेङ्नाम तङ्नाम व बलिहाङ तङ्नाम ला।

भाषा

थ्व जातिया मू भाषा लिम्बू भाषा ख। थ्व भाषा लिम्बू लिपि (सिरिजङ्गा लिपि)य् च्वइ। आ वया थ्व जातिया मनुतेसं खेँ भाषा व अंग्रेजी भाषा थें न्यागु भाय्‌ नं छ्य्‌लाच्वंगु दु।

लिम्बू लिपि (सिरिजङ्गा लिपि)य् च्वइ|

धर्म

लिम्बूतयेसं किरात धर्म पालना या। थ्व छगू एनिमिस्ट धर्म ख। थ्व धर्मय् प्रकृतिपुजा व पुर्खापुजा जु। थ्व धर्मया मू धा‍र्मिक ग्रन्थ मुन्धुम ख। लिम्बू तयेसं पितृपूजा, अजिमा थें न्यागु ह्युमा हिमदाङमा, खुसि देवी नाम्फुन्योक, गुंद्यः सिबुङमा, ल्वहंद्यः लुङुबुङवा व चाद्यः खाङबुङवायात पुज्याइगु या। नापं पाथीभरायात च्वापुगुं द्यःया कथं नालेगु या।

अर्थतन्त्र

थ्व जातिया मू पेशा बुँज्या व पशुपालन ख। पशुइ सा, मे, फै, दुगुचा, खा, फा आदि लहिनिगु या। नापं थ्व जातिं ब्रिटिश व भारतीय सेनाय् सिपाहींया ज्या नं या।

स्वयादिसँ

• किरांत

पिनेया स्वापू

• लिम्बू सफूधुकू
• लिम्बूभाषाय् गोरखापत्र