पारसी भाषा
फारसी भाषा वा पारसी भाषा हलिमया छगू मू भाषा ख। थ्व भासा इंदो-युरोपियन भाषा परिवारया इन्दो-इरानी शाखाया इरानी कचाया पश्चिमी इरानी भाषाय् छगू ख। थ्व भाषा इरान, अफगानिस्तान, ताजिकिस्तान, उज्बेकिस्तान, पाकिस्तान, इराक, तुर्कमेनिस्तान, अजरबैजान आदि देसय् ल्हाइगु या। फारसी छगू बहु-केन्द्रिय भाषा ख व थी-थी भासिकातेत थीथी थासय् केन्द्रिय भाषाया रुपय् छ्यलीगु या। इरान, ताजिकिस्तान व अफगानिस्तानय् थ्व भाषा आधिकारिक भाषा ख। थ्व भाषा इरान व अफगानिस्तानय् फारसी आखलय् च्वइगु याइ, थ्व आखःत अरबी लिपिया आखः ख। ताजिकिस्तान व उज्बेकिस्तानय् थ्व भाषा ताजिक वर्णमालाय् च्वइगु या, थ्व लिपि सिरिलिक लिपिया छगू रुप ख। फारसी भाषायात आधिकारिक कथं अफगानिस्तानय् दारी व ताजिकिस्तानय् ताजिकी (सोभियत काल निसें) धाइगु या।
| फारसी | |
|---|---|
| فارسی, دری, تاجیکی | |
 थःगु लिपि (नस्तलिक लिपिइ) फारसी | |
| उच्चारण | [fɒːɾˈsiː] |
| मू भाषी जनसंख्या |  Iran
|
| Region | पश्चिम एसिया, मध्य एसिया |
Native speakers | Expression error: Unrecognized punctuation character "२".[१] 60–110 million[२] |
| भाषिका | Iranian Persian (pes)
Afghan Persian (prs)
Tajik Persian (tgk)
Bukharic (bhh)
Pahlavani (phv)
Hazaragi (haz)
Aimaq (aiq)
Dzhidi (jpr)
Dehwari (deh)
|
| फारसी लिपि (अरबी लिपि) सिरिलिक लिपि (ताजिकिस्तान, स्वयादिसँ ताजिक आखः) | |
| आधिकारिक अवस्था | |
आधिकारिक मान्यता | Template:IRN Template:AFG Template:TJK |
| भाषा नियमन संस्था | Academy of Persian Language and Literature (Iran) |
| भाषा कोड | |
| ISO 639-1 | fa |
| ISO 639-2 | per (B) fas (T) |
| ISO 639-3 | fas – inclusive code Individual codes: pes – Western Persian prs – Eastern Persian tgk – Tajiki aiq – Aimaq bhh – Bukharic haz – Hazaragi jpr – Dzhidi phv – Pahlavani deh – Dehwari |
| भाषिक क्षेत्र | 58-AAC (Wider Persian) > 58-AAC-c (Central Persian) |
 | |
फारसी भाषा पुलां मध्य फारसी (वा पहलवी) भाषां बुयावःगु भाषा ख। पहलवी धाःस स्वयं प्राचीन फारसीं बुयावःगु भाषा ख। थ्व नितां भाषाया उत्पत्ति पारसया प्राचीन क्षेत्रं ( फार्स प्रान्त, बुशहर व दक्षिणी इरानया आधुनिक यज्दया दक्षिण)जूगु ख। प्राचीन फारसी अचमेनिद साम्राज्यया आधिकारिक भाषा ख, व थुकिया वंशज, मध्य फारसी, ससानिद साम्राज्यया आधिकारिक व धार्मिक भाषा जूवन। थ्व हे इलय् थ्व भाय् इरानी भूमिइ विस्तारित जुल। थ्व भाषाया विस्तार नापं खुरासानय् पार्थियन व बाल्खी भाषा, व ख्वारज्म व फरारुदय् ख्वारजमी व सोग्दियन भाषायात प्रतिस्थापित यात। मध्य फारसीया छगू भाषिका, गुकियात लिपा दारी फारसी धया म्हसीकल, इस्लाम धुंका खुरासानया मू लिखित रुप जूवन व सकल इरानय् विस्तारित जुल। लिपा पुलां फारसी व मध्य फारसीया भाषिका,दसु ताबरिस्तानया माजंदरानी, जबलया उत्तर-पूर्वय् गिल्की, मकरानय् बालोची, सिस्तानया दक्षिणय्, अजरबैजान व काउकसय् अजेरी, लोरेस्तानय् लोरी, कोहगिलुयेह व बोयरअहमद, चाहरमहल व बख्तियारी, खोजी खुजेस्तानया विकास जुल।
दारी फारसी सकल इतिहासय् पश्चिमी, मध्य व दक्षिण एशियाया थीथी मुस्मां साम्राज्यतेगु सांस्कृतिक व प्रतिष्ठित भाषाया रुपय् विकशित जुल। थ्व भाषां मेमेगु जलाःखलाः भासय् यक्व प्रभाव दयेकल। थ्व भाषाया प्रभाव अन्य इरानी भाषा, तर्कीश भाषात (विशेषकर उज्बेक व अजरबैजानी), अर्मेनियन, जर्जियन व इन्दो-आर्यन भाषाय् (विशेषकर उर्दू) खनेदु। फारसीं अरबी भाषायात नं प्रभावित यात व थ्व फारसीइ अरबी भाषाया प्रभाव नं खनेदु। पारसी भाषां थी-थी गैह्र इरानी देसय् थीथी इलय् प्रशासनया आधिकारिक भाषाया रुपय काल। दसु: अतोमन साम्राज्यय् अतोमन ओटोमन तुर्क, अफगानिस्तानय् पश्तून, व छुं समयया निंतिं मुस्मा जुजुतेगु शासनय् भारत।
सन् १८७२स बर्लिनय् युरोपियन च्वमि व भाषाविदतेगु बैठकय् ग्रीक, फारसी, ल्यातिन, व संस्कृत भाषातेत हलिंया शास्त्रीय भाषाया रूपय् नालाकाल। थ्व बैठकया परिभाषाया आधारय् छगू शास्त्रीय भाषाया प्राचीनता व साहित्यय् में समृद्ध जुइ। फारसी साहित्यया दकलय् प्रसिद्ध कृतिइ फिरदौसीया शाहनामे, मौलवीया च्वखँ, खय्यामया रुबैयत, पंज गंज निजामी , हाफेजया दीवान, अत्तार निशाबुरीया लजिकल अत्तार व सादीया गोलेस्तान व बोस्तान आदि ला।
थ्व भाषायात इरानय् ७० मिलियन, अफगानिस्तानय् २५ मिलियन, ताजिकिस्तानय् ९ मिलियन, व उज्बेकिस्तानय् १०-१२ मिलियन मनूतेसं ल्हाइगुया। बहराइन, इराक, पाकिस्तान, कुवेत, संयुक्त अरब एमिरेत्स , कतार, रूस, अजरबैजान, किर्गिस्तान, कजाकिस्तान तुर्कमेनिस्तान, चीन व भारतय् नं थ्व भाय् ल्हाइपिं मनूत दु। सकल हलिमय् फारसी भाषा ल्हाइपिनिगु कुल ल्या १२० मिलियन स्वया अप्व दु।
नां
सम्पादनसाधारण कथं थ्व भाषायात प्यंगु नामं म्हसीकिगु या: फारसी, पारसी, दारी व तोजिकी (ताजिक)। आधुनिक फारसी भाषायात थुकिया इतिहास व भौगोलिक क्षेत्रय् अन्यान्य थीथी नामं म्हसीकिगु या। थ्व भाषायात तोजिकी वा ताज़िकी, "उज़्बेकिस्तान व ताजिकिस्तानय् दारीफारसी, आधिकारिक तवं अफगानिस्तानय् दारी, इरानय् फारसी, बहराइनव फारसया खाडी नापंया क्षेत्रय् "अजमी" धका नं म्हसीकिगु या। थ्व भाषा अटोमन साम्राज्य व भारतय् आधिकारिक भाषा जुबिले फारसीया नामं छ्यलातल।
व्युत्पत्तिया दृष्टिकोणं, फारसी खँग्वः छगू फारसी क्रिया ख। थ्व खँग्वः अरबी भाषा व आखलय् "प" आखः मदूगु व इरानय् अरबी शासन धुंका थ्व भाषायात अरबी लिपिइ च्वइगु चलन नापं पारसीं फारसी जुवन। फारसी खँग्व मध्य फारसीया पुलां खँग्वः पारसिग (𐭯𐭠𐭫𐭮𐭩𐭪)नं बुयावःगु ख। थ्व खँग्वः "पारस" खँग्वलय् विशेषण प्रत्यय -आईजी स्वाना दयावःगु ख, गुकिया अर्थ "पारसया निंतिं जिम्मेदार [भाषा]" ख। प्राचीन फारसीइ थ्व भाषाया नां परसेह (𐎱𐎠𐎼𐎿) वा आर्य (𐎠𐎼𐎹) ख।
वर्गीकरण
सम्पादनथ्व भाषा भारोपेली भाषा परिवारय् भारतीय-इरानी भाषा शाखाया छगू मू भाषा ख।
ल्हाइगु थाय्
सम्पादनथ्व भाय् ल्हाइगु मू थाय् इरान, अफगानिस्तान, ताजिकिस्तान आदि ख। थ्व भाषायात इरानय् आधिकारिक भाषाया कथं छ्यलिगु या।
स्वयादिसँ
सम्पादनलिधँसा
सम्पादन- ↑ Iran, 41.282 M (53%) – 50.629 M (65%) Loc.gov, Afghanistan, 14.917 M (50%), Tajikistan, 6.094 M (79.9%), Uzbekistan, 1.237 M (4.4%)
- ↑ Windfuhr, Gernot. The Iranian Languages. Routledge. 2009. p. 418.
| विकिमिडिया मंका य् थ्व विषय नाप स्वापु दुगु मिडिया दु: Persian language |